Σκόνη από τη Β. Αφρική και λασποβροχές

Α. ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

«…Τα επεισόδια μεταφοράς σκόνης από τη Βόρεια Αφρική προς την Ευρώπη είναι κατά μέσο όρο 30 το χρόνο και οι δυναμικές διαδικασίες που παρατηρούνται κατά τη διάρκειά τους περιγράφονται στο διπλανό σχήμα. Το φαινόμενο λαμβάνει χώρα σε τρία στάδια.

Στο πρώτο από αυτά, που ονομάζεται στάδιο της ανύψωσης, η σκόνη στην περιοχή της Σαχάρας ανεβαίνει από την επιφάνεια του εδάφους στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας. Οι αέριες μάζες εξαναγκάζονται να εκτελέσουν ανοδική κίνηση κυρίως λόγω δυναμικών αιτίων.

Στο δεύτερο στάδιο, το στάδιο της μεταφοράς, η σκόνη μεταφέρεται από τη βόρεια Αφρική προς την Ευρώπη με νότιο ισχυρό ρεύμα, το οποίο παρατηρείται σε μεγάλο βάθος στην ατμόσφαιρα. Η εντονότερη μεταφορά σκόνης γίνεται συνήθως σε ύψη από τα 1.500 έως τα 4.000 μέτρα, αν και έχει παρατηρηθεί μεταφορά σκόνης ακόμα και σε ύψος 10.000 μέτρων.

Το τρίτο στάδιο, που αρχίζει όταν η σκόνη φθάσει στην Ευρώπη, είναι το στάδιο της απόθεσης. Η σκόνη είτε θα κατακαθίσει στο έδαφος έπειτα από ένα χρονικό διάστημα αιώρησής της στην ατμόσφαιρα είτε θα εμπλακεί στις διαδικασίες σχηματισμού βροχής ή χιονιού και θα πέσει στο έδαφος με τις σταγόνες της βροχής ή τις χιονονιφάδες.

Επειδή οι υφέσεις του Άτλαντα παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης την άνοιξη, το φαινόμενο της μεταφοράς της σκόνης προς τη χώρα μας καθώς και της λασποβροχής που συνδέεται με αυτό παρουσιάζεται συχνότερα στο χρονικό διάστημα από τις αρχές Μαρτίου έως τις αρχές Ιουνίου. Στην Αττική και γενικότερα στην κεντρική και τη νότια Ελλάδα τα εντονότερα περιστατικά μεταφοράς σκόνης από τη βόρεια Αφρική των τελευταίων ετών παρατηρήθηκαν στις 17-04-2005, στις 24-02-2006, στις 12-04-2008 και στις 6-3-2009» (ΚΑΙΡΟΣ, Ο ΓΙΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ, τόμος ΙΙ, η πρόγνωση)  

Β. ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ-ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Ο Όμηρος στην Ιλιάδα αναφέρει ότι ο Δίας έριξε ματωμένες σταγόνες βροχής για να αποτίσει φόρο τιμής στο γιο του Σαρπηδόνα, ο οποίος σκοτώθηκε από τον Πάτροκλο:

«…Κι έστερξε ό,τι είπε, των θεών και ανθρώπων ο πατέρας.

Κι αιματωμένες έβρεξε ρανίδες ουρανόθεν

τιμώντας τον γλυκόν του υιόν, που έμελλε στην Τροίαν

να πέσει από τον Πάτροκλον μακράν απ’ την πατρίδα…»

(Ιλιάδα, Ραψωδία Π, στ.458-461, Μετάφραση Ιακώβου Πολυλά)

 Κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής περιόδου πολλά ασυνήθιστα ή έντονα φυσικά φαινόμενα θεωρούνταν Σημεία ή Σημεία του Ουρανού και ως τέτοια χρησιμοποιούνταν για πάσης φύσεως προβλέψεις. Στα μετεωρολογικά φαινόμενα που χρησιμοποιούνταν ως Σημεία συμπεριλαμβανόταν η κόκκινη ή αιματηρή βροχή, η πτώση της οποίας θεωρούνταν πολύ κακός οιωνός. Ο Θεσσαλονίκης Ευστάθιος πίστευε ότι η πτώση χαλαζιού κοκκινωπού χρώματος στην περιοχή του Αξιού προανήγγειλε την άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Νορμανδούς (Φαίδων Κουκουλές,  Βυζαντινών βίος και πολιτισμός), ενώ ο Νικήτας Χωνιάτης, περιγράφοντας την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204 από τους Φράγκους, λέγει ότι τη συμφορά αυτή δεν προμήνυσαν «ψεκάδες ουρανόθεν αιματόεσσαι» (Χρονικ.Διηγ., 775,6). Πέρα από αυτά, η πτώση αιματηρής βροχής ήταν δηλωτική της οργής του Θεού από τη διάπραξη αθέμιτων πράξεων.