Από τ’ Aϊ-Λιός γυρίζει ο καιρός αλλιώς

Τυπική περίπτωση επικράτησης ισχυρών Ετησίων 

(μελτεμιών) το καλοκαίρι στη χώρα.Διακρίνονται

 οι άξονες των μέγιστων εντάσεων στο Αιγαίο και 

το Ιόνιο. Ρυθμιστής της έντασης των μελτεμιών είναι 

ο αντικυκλώνας (υψηλές πιέσεις)  στα Β-ΒΔ Βαλκάνια 

(Από το βιβλίο ΚΑΙΡΟΣ, Ο ΓΙΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ 

ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ, Τόμος Ι «Η γνώση»)

Με την ημέρα της γιορτής του προφήτη Ηλία (20^ή Ιουλίου) είναι συνδεδεμένες οι παροιμίες: «Όταν τ’ Αϊ-Λιός φανεί σύννεφο στον ουρανό, ο χειμώνας θα είναι πρώιμος» και «Από τ’ Αϊ-Λιός γυρίζει ο καιρός αλλιώς». Η πρώτη από αυτές παραπέμπει σε μερομήνια, ενώ η δεύτερη ενδεχομένως να έχει κάποια επιστημονική βάση. Το γύρισμα του καιρού δεν είναι μόνο ημερολογιακό (πέρασμα στο δεύτερο μισό του καλοκαιριού). Καταδεικνύεται και από τη σταδιακή αύξηση της συχνότητας και της έντασης των μελτεμιών στην ανατολική Ελλάδα, που έχει να κάνει με την όλο και πιο συχνή επικράτηση ενισχυμένων αντικυκλώνων στα Β. Βαλκάνια. Με τη σειρά της, η συχνότερη εμφάνιση ισχυρών αντικυκλωνικών συστημάτων στα Β. Βαλκάνια συνδέεται με τα περάσματα περισσότερων ψυχρών μετώπων, τα οποία πέρα από τους όμβρους και τις καταιγίδες προκαλούν πτώση της θερμοκρασίας. Βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πολλές φορές παρατηρούνται ισχυρά επίμονα μελτέμια λόγω της επί πολλές ημέρες παρουσίας ισχυρού αντικυκλώνα στα Β. Βαλκάνια, ο οποίος μπορεί να είναι το αποτέλεσμα μιας blocking ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας στην Α-ΝΑ Ευρώπη.

Στις περιπτώσεις εύρυθμης ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας (ζωνική κυκλοφορία) στην ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης, τα συχνότερα περάσματα ψυχρών μετώπων από τα Βαλκάνια εξηγούνται με την έναρξη της μετατόπισης του πολικού αεροχειμάρρου από τις βόρειες προς τις νότιες περιοχές της ηπείρου μας. Δεν είναι τυχαίο ότι στις χώρες της κεντρικής και της βόρειας Ευρώπης ο Αύγουστος έχει χαρακτηριστικά φθινοπωρινού μήνα. Όσο για τη χώρα μας, η έκφραση «…από Αύγουστο χειμώνα» δείχνει προς την ίδια κατεύθυνση, αλλά φαίνεται να μην έχει πλέον την ισχύ που είχε τους προηγούμενους ψυχρότερους αιώνες. Η κλιματολογία των τελευταίων δεκαετιών μας λέει ότι ο δικός μας Αύγουστος είναι καλοκαιρινός μήνας με τα μελτέμια συνήθως στο φόρτε τους, αλλά και καύσωνες. Στα χαρακτηριστικά του κατά πολλούς καλύτερου μήνα του χρόνου συμπεριλαμβάνονται και οι καταιγίδες που έχουν μεγαλύτερη συχνότητα στην κεντρική και τη βόρεια Ελλάδα.