Χιονόνερο, χιονόλυτος, νιφαδόπτωση και χιονομπόρα

Δεν ξέρω πως επικράτησε να εννοούμε με τη λέξη χιονόνερο τη μικτή μορφή υετού που αποτελείται από βροχή και χιόνι. Η κανονική λέξη είναι χιονόβροχο (το rainsnow των Εγγλέζων ή το sleet των Αμερικανών)  ή βροχόχιονο, που έλεγε ο παππούς μου. Η λέξη χιονόνερο παραπέμπει περισσότερο σε νερό που προέρχεται από χιόνι και λιγότερο σε ειδική μορφή υετού. Εξάλλου, στα μέσα πλάτη οι περισσότερες βροχές είναι χιόνι όταν εγκαταλείπουν το νέφος, όπως έλεγε πριν από 230 χρόνια ο Βενιαμίν Φραγκλίνος.


Η μικροφυσική των νεφών επιβεβαιώνει ότι η βροχή που προέρχεται από ψυχρά νέφη (νέφη που βρίσκονται σε περιβάλλον με αρνητικές θερμοκρασίες) είναι χιόνι, τουλάχιστον στο ξεκίνημα του ταξιδιού της προς το έδαφος.Τα παραπάνω δεν ισχύουν στα θερμά νέφη, όπου η βροχή σχηματίζεται με τις διαδικασίες της κρούσης (σύγκρουσης) και της συνένωσης των υδροσταγονιδίων.

Ορισμένοι για το χιονόνερο ή το χιονόβροχο χρησιμοποιούν τον όρο χιονόλυτος (λιωμένο χιόνι), ο οποίος δεν υπάρχει στους σύγχρονους κώδικες των συνοπτικών (SYNOP) και των αεροναυτικών (METAR) παρατηρήσεων. Άλλοι ορίζουν το χιονόλυτο ως τις μισολιωμένες νιφάδες που εμφανίζονται λίγο πριν ο υετός πάρει την κανονική μορφή του χιονόβροχου, αλλά δεν υπάρχει κανένας τέτοιος επίσημος ορισμός.

Τα τελευταία χρόνια ακούω τη λέξη νιφαδόπτωση ως δηλωτικό της ασθενούς χιονόπτωσης. Όμως, φίλοι μου, οι λέξεις νιφαδόπτωση και χιονόπτωση είναι συνώνυμες και δεν έχει νόημα να επιστρατευθεί ο όρος νιφάδα για να δειχθεί η μικρή ένταση του φαινομένου. Για το σκοπό αυτό στη μετεωρολογία χρησιμοποιούμε τις λέξεις ασθενής ή αραιή χιονόπτωση.

Σε παλαιότερο άρθρο μου έγραψα ότι την ξένη λέξη μπόρα, που προέρχεται από τη δική μας λέξη βορέας, την εισαγάγαμε και την κάναμε μορφή βροχής, αντικαθιστώντας τον όρο όμβρος. Τελευταία άκουσα και τον όρο χιονομπόρα, για να μην είναι παραπονεμένο το χιόνι.

Ομολογώ, φίλοι μου, ότι ορισμένες φορές νιώθω να έχω μείνει πίσω στην εξέλιξη της μετεωρολογικής ορολογίας, αλλά όσο ακόμα μπορώ, θα λέω την άποψή μου. Δεν έχω αυταπάτες ούτε βέβαια φιλοδοξώ να αλλάξω τη φορά των πραγμάτων, αλλά δεν μπορώ να βλέπω να χάνονται εκπληκτικής ομορφιάς και ακρίβειας μετεωρολογικές λέξεις που επιβίωσαν 4.000 χρόνια. Γι αυτό, δεν αναφωνώ απλά: o tempora! o mores! (ω καιροί! ω ήθη!), αλλά συνεχίζω βοών εν τη ερήμω. Τέσπα (αυτό το έμαθα πρόσφατα και σημαίνει τέλος πάντων) μπορεί να είμαι κι εγώ σχολαστικός και ίσως σε κάποια πράγματα υπερβολικός, αλλά αυτά τα «χούγια» δεν κόβονται εύκολα.