Μπορεί η θερμοκρασία να φθάσει τους 40 βαθμούς;

Κατακόρυφη θερμοβαθμίδα: (α) 10 βαθμοί ανά χιλιόμετρο,

(β) 6,5 βαθμοί ανά χιλιόμετρο και

(γ) μικρότερη από 6,5 βαθμούς ανά χιλιόμετρο.

Τη νέα εβδομάδα, και βασικά στο διάστημα από την Τρίτη ως την Παρασκευή (5-8/5), θερμές αέριες μάζες που θα μεταφερθούν από τη Β. Αφρική στην περιοχή μας θα ανεβάσουν τη θερμοκρασία σε πολύ υψηλά για το πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου επίπεδα. Με βάση τα αρχεία της ΕΜΥ, τα θερμοκρασιακά ρεκόρ του συγκεκριμένου δεκαημέρου για Θεσσαλονίκη, Λάρισα και Αθήνα είναι αντίστοιχα 32,6^οC (5-5-1973), 35,6^οC (6-5-1988) και 33,8^οC  (3-5-1999). Το αν οι μέγιστες θερμοκρασίες την εβδομάδα που μας έρχεται στις παραπάνω πόλεις φθάσουν ή και ξεπεράσουν τα ρεκόρ των τελευταίων τουλάχιστον 60 ετών θα εξαρτηθεί βασικά από το πεδίο των επιφανειακών ανέμων, δεδομένου ότι οι ατμοσφαιρικές συνθήκες μεγάλης κλίμακας είναι ευνοϊκές για μεγάλη άνοδο της θερμοκρασίας.

Βλέποντας τους προγνωστικούς χάρτες της νέας εβδομάδας, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι σχεδόν οι ίδιοι χάρτες που το καλοκαίρι φέρνουν καύσωνα 39 ή 40 βαθμών στη χώρα μας. Το να φθάσει κάποια από τις μέρες Τετάρτη, Πέμπτη ή Παρασκευή (6-8/5) η μέγιστη θερμοκρασία τους 40 βαθμούς είναι εξαιρετικά δύσκολο. Το γιατί θα προσπαθήσουμε να δούμε στη συνέχεια, αφού πρώτα παραθέσουμε λίγη θεωρία για τους παράγοντες που ανεβάζουν τη θερμοκρασία στα επίπεδα του καύσωνα:

«Τα αίτια της εμφάνισης του καύσωνα στην Ελλάδα είναι:

• Η ισχυρή θερμή μεταφορά προς την περιοχή μας, που λαμβάνει χώρα σε όλη την ελεύθερη τροπόσφαιρα. Οι τροπικές ηπειρωτικές αέριες μάζες έχουν προέλευση τη βόρεια Αφρική και σπανιότερα τις περιοχές του τριγώνου ανατολικής Τουρκίας – Ιράκ – Συρίας.

• Οι μεγάλης κλίμακας κατολισθήσεις του αέρα σε μία εκτεταμένη περιοχή που περιλαμβάνει και τη χώρα μας. Με τις κατολισθήσεις αυτές, που οφείλονται στην έντονη αντικυκλωνική κυκλοφορία (αρνητική μεταφορά στροβιλισμού), ο αέρας συμπιέζεται και θερμαίνεται. Η παραπάνω θέρμανση θεωρούμε ότι γίνεται αδιαβατικά, δηλαδή χωρίς ανταλλαγή θερμότητας μεταξύ του βυθιζόμενου αέρα και του περιβάλλοντός του.

• Η έντονη μη αδιαβατική θέρμανση του αέρα από το έδαφος που υπερθερμαίνεται λόγω της παρατεταμένης ηλιοφάνειας (…)

Σε κάθε περίπτωση, οι επιφανειακοί άνεμοι επιδρούν καθοριστικά στην ένταση του καύσωνα. Οι καταβατικοί άνεμοι ανεβάζουν τη θερμοκρασία στις υπήνεμες περιοχές των ορεινών όγκων, αλλά στις παράκτιες περιοχές, κατά τη διάρκεια της ημέρας, η θαλάσσια αύρα παίζει τον αντίθετο ρόλο» (Απόσπασμα από το βιβλίο ΚΑΙΡΟΣ, Ο ΓΙΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ, ΤΌΜΟΣ ΙΙ ‘Η γνώση’).

Ο πρώτος από τους τρεις παραπάνω παράγοντες θα είναι παρών τη νέα εβδομάδα με ποσοστό συμμετοχής στην άνοδο της θερμοκρασίας συγκρίσιμο με εκείνο του καλοκαιριού. Ως ένα βαθμό, παρών θα είναι και ο δεύτερος παράγοντας, αλλά παρ' όλη την αδιαβατική θέρμανση του βυθιζόμενου αέρα, η κατακόρυφη θερμοβαθμίδα στα δύο πρώτα από το έδαφος χιλιόμετρα θα είναι μικρότερη από την ξηροαδιαβατική  (βλέπε σχήμα) λόγω περισσότερης υγρασίας στο συγκεκριμένο ατμοσφαιρικό στρώμα την εποχή αυτή. Σημειώνεται ότι πολλές φορές στους καλοκαιρινούς καύσωνες παρατηρείται υπέρ-ξηροαδιαβατική θερμοβαθμίδα 11 ή 12 βαθμών Κελσίου ανά χιλιόμετρο. Τέλος, αρνητικός για τα 40άρια είναι και ο τρίτος παράγοντας λόγω εποχής. Δεν μπορεί να είναι κάποιος βέβαιος για το αν ισοφαριστούν ή καταρριφθούν τα θερμοκρασιακά ρεκόρ στον επικείμενο μαγιάτικο «καύσωνα». Όπως και να εξελιχθούν τα πράγματα, το ζήτημα παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, γιατί δεν είναι μικρό πράγμα η κατάρριψη ενός ρεκόρ πολλών δεκαετιών.   

Καλή Κυριακή, φίλοι μου