Χρονιές χωρίς καλοκαίρι

Γκραβούρα που απεικονίζει την έκρηξη του 

ηφαιστείουΤαμπόρα της Ινδονησίας το 1815

Το καλοκαίρι του 1816 στην Ευρώπη και τη  Β. Αμερική δεν ήταν όπως τα συνηθισμένα. Οι χαμηλές θερμοκρασίες, η σχεδόν συνεχής συννεφιά, οι θύελλες με τις έντονες βροχές και τις πρωτοφανείς για την εποχή χιονοπτώσεις συνέθεταν ένα καιρικό σκηνικό που δεν είχε προηγούμενο. Η κατάσταση εκείνη δεν είχε επιπτώσεις μόνο στην ψυχολογία του πληθυσμού. Οι περισσότερες καλλιέργειες καταστράφηκαν είτε από τον παγετό είτε από την έλλειψη ηλιοφάνειας με αποτέλεσμα οι τιμές των προϊόντων να εκτιναχθούν στα ύψη και να πεινάσει πολύς κόσμος. Εκείνο το θυελλώδες, κρύο και σκοτεινό καλοκαίρι μια παρέα Άγγλων, μεταξύ των οποίων βρίσκονταν η  συγγραφέας Μαίρη Σέλεϊ, ο σύζυγός της ποιητής Πέρσι Σέλεϊ και ο ποιητής Τζορτζ Γκόρντον Μπάιρον, ο δικός μας Λόρδος Βύρωνας, βρίσκονταν σε μια βίλα της Γενεύης με θέα προς τη λίμνη Λεμάν και τις Άλπεις. Οι προικισμένοι ένοικοι της βίλας, πλήττοντας από την ασυνήθιστη κακοκαιρία, διασκέδαζαν γράφοντας ιστορίες φαντασμάτων και ποιήματα εμπνευσμένα από τις περίεργες συνθήκες που βίωναν. 

Εκεί, η Μαίρη Σέλεϊ έγραψε το μυθιστόρημα τρόμου Φρανκενστάιν και ο Λόρδος Βύρωνας το ποίημα με τον τίτλο Σκοτάδι που αρχίζει ως εξής:  

Είδα ένα όνειρο, που δεν ήταν όλο όνειρο.

Ο φεγγοβόλος ήλιος είχε σβήσει, και τ’ αστέρια

κι αυτά σκοτεινά πλανιούνταν στο αιώνιο στερέωμα,

άφεγγα, και αδιάβατα, και η παγωμένη γη

ταλαντευόταν μαύρη και τυφλή στον αφέγγαρο αέρα·

ερχόταν και έφευγε η αυγή – κι ερχόταν, και δεν έφερνε τη μέρα,

και οι άνθρωποι λησμόνησαν τα πάθη τους με τον τρόμο

της απόγνωσης αυτής· και όλων οι καρδιές

έγιναν κρύα πέτρα που προσεύχονταν με ιδιοτέλεια για φως.

(Πηγή: http://www.thegreekcloud.com/blogs/blog.php?pg=3&uid=29&id=1890)

Το 1816 έμεινε στην ιστορία ως έτος χωρίς καλοκαίρι και η αιτία ήταν η έκρηξη  του ηφαιστείου Ταμπόρα της Ινδονησίας τον Απρίλιο του 1815.

Το φετινό καλοκαίρι οδεύει προς το τέλος του. «Επάτησεν ο Αύγουστος η άκρη του χειμώνα, παύει ο φτωχός το δειλινό κι ο άρχοντας τον ύπνο» λέει η λαϊκή παροιμία που δείχνει την πραγματικότητα, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι στη χώρα μας ο Σεπτέμβριος είναι σχεδόν καλοκαιρινός μήνας. Από πλευράς καιρού, το φετινό καλοκαίρι, τουλάχιστον ως τώρα, δεν ήταν κακό ή ανύπαρκτο. Τα είχε σχεδόν όλα χωρίς μεγάλες εντάσεις στους καύσωνες, τα μελτέμια ή τις καταιγίδες του, παρά την εμμονή των τελευταίων σε ορισμένες περιοχές της χώρας. Γιατί όμως έχω την αίσθηση ότι και η φετινή χρονιά δεν έχει καλοκαίρι; Η γνώμη μου είναι ότι το παιχνίδι κρίθηκε στο ψυχολογικό επίπεδο που έχει να κάνει με τα όσα τραγικά συμβαίνουν στην πατρίδα μας τους τελευταίους μήνες. Το πολιτικό σύστημα, με το αφερέγγυο παλιό προσωπικό του να μην έχει καταλάβει τι ακριβώς έχει γίνει και το νέο προσωπικό του να  συνειδητοποιεί πολύ αργά ότι είναι άλλο πράγμα να αντιμετωπίζεις τη ζωγραφιά ενός δράκου και άλλο τον πραγματικό δράκο, έχει χρεοκοπήσει. Σε απόγνωση οι πολίτες στρέφονται προς τα άκρα, έχοντας την αυταπάτη ότι δεν υπάρχουν χειρότερα από αυτά που ζούμε. Θα ήθελα να είμαι αισιόδοξος, αλλά οι προοπτικές είναι δυσοίωνες. Μακάρι να έλθει γρήγορα το καινούργιο για να μην υπάρξουν και άλλες χρονιές χωρίς καλοκαίρι.