Κυριακάτικες σκέψεις

Στατιστικά υετού Μ.Σ. Ελληνικού. 
Πηγή: Κλιματικός Άτλαντας 1971-2000 ΕΜΥ

Από πλευράς χιλιοστών βροχής, ο Δεκέμβριος, σχεδόν στο σύνολο των σταθμών της χώρας μας, κατέχει, αν όχι την πρώτη, τη δεύτερη θέση πίσω από τον Νοέμβριο. Τα μεγάλα ύψη βροχής προκύπτουν από τη συχνή διέλευση υφέσεων που συνήθως κινούνται από τη δυτική προς την ανατολική Μεσόγειο. Η ύπαρξη αντικυκλωνικού σφήνα στα Β. Βαλκάνια οδηγεί σε συγκλίσεις με αποτέλεσμα τα μεγάλα ύψη υετού και το κατέβασμα των χιονοπτώσεων σε περιοχές χαμηλού υψομέτρου. Ακόμα όμως κι αν δεν υπάρχει αντικυκλώνας στα Β. Βαλκάνια, με το πέρασμα του ψυχρού μετώπου χιονίζει και σε χαμηλότερου υψομέτρου περιοχές, για να βελτιωθεί στη συνέχεια ο καιρός (αν δεν χιονίσει, δεν σταματούν οι βροχές, έλεγε ο παππούς μου). 

Δεν λείπουν βέβαια και τα ξεροβόρια, αλλά δεν είναι ο κανόνας. Τα ξεροβόρια ως βασικός τύπος καιρού αυτόν τον μήνα συνιστούν απόκλιση (αποχή) από τις κανονικές (μέσες) καιρικές συνθήκες και όταν παρατηρούνται όλο και συχνότερα, είναι δύσκολο να αποκλείσει κάποιος το «χεράκι» της κλιματικής αλλαγής.   

Η άποψη ότι τα τελευταία χρόνια έχει πέσει η προγνωστική ικανότητα των μοντέλων για τις προγνώσεις της 6^ης ή της 7^ης μέρας δεν είναι αληθής. Οι συστηματικές επαληθεύσεις των μοντέλων δείχνουν ότι η ακρίβειά τους έχει αυξηθεί και είναι συγκρίσιμη με την ακρίβεια των προγνώσεων της 3^ης ή 4^ης ημέρας τη δεκαετίας του 80 ή του 90. Κάποτε, είχα συζητήσει με φίλους την επιστημονικά παρακινδυνευμένη υπόθεση ότι ίσως το πυκνότερο πλέγμα σημείων να οδηγεί σε μεγαλύτερες αβεβαιότητες ως προς τη θέση των μεγάλων ατμοσφαιρικών κυμάτων την 6^η ή την 7^η μέρα. Δεν υπάρχουν όμως αποδείξεις για κάτι τέτοιο. Κατά τη γνώμη μου, ένα μέρος της αίσθησης των ερασιτεχνών μετεωρολόγων περί μείωσης της ικανότητας των μοντέλων στην πρόγνωση πολλών ημερών ίσως να οφείλεται σε «προγνωστική απληστία» που ξεπερνάει τις δυνατότητες της επιστήμης (αν βελτιωνόταν η αξιοπιστία των προγνώσεων της 6^ης ή της 7^ης μέρας θα άρχιζαν να μέμφονται τα μοντέλα που δεν κάνουν καλές προγνώσεις τη 8^η ή την 9^η μέρα). Ίσως όμως να ισχύει και κάτι άλλο. Είναι γεγονός ότι η προγνωσιμότητα της ατμόσφαιρας ελαττώνεται πολύ στις περιπτώσεις που η κυκλοφορία είναι «μπλοκαρισμένη», δηλαδή στις περιπτώσεις εκείνες που κατά κανόνα οδηγούν σε χιονοπτώσεις στην Ελλάδα είτε από την κυρία είσοδο (Β. Ευρώπη) είτε από την πίσω πόρτα (Α-ΒΑ Ευρώπη).  Με αυτό το δεδομένο, είτε οι ίδιοι κρίνουν τα μοντέλα βάζοντας τους επιλεκτικά μόνο τα δύσκολα θέματα είτε αρχίζει να επεμβαίνει η ίδια η φύση σε αυτό. Θέλω να πω: «Μήπως αρχίζουν να εμφανίζονται όλο και πιο συχνά blocking καταστάσεις στην ατμόσφαιρα των μέσων πλατών ως αποτέλεσμα έναρξης κάποιας απορρύθμισης της κυκλοφορίας;»    

Αναφορικά με την εξέλιξη του καιρού τη νέα εβδομάδα, αναμένονται δύο ψυχρές εισβολές: η πρώτη την Τρίτη προς την Τετάρτη (13-14/12) και η δεύτερη την Παρασκευή (16/12). Και οι δύο επιλεκτικές και σφιχτοχέρες ως προς τον υετό. Χίλιες φορές προτιμότεροι οι νοτιάδες με τον πλούτο τους (βροχές στα πεδινά και χιόνα στα ορεινά) παρά τα ξεροβόρια με τα σχεδόν ανώφελα κρύα τους.   

Καλή Κυριακή, φίλοι μου