Περί καυσώνων και απότομων κλιματικών μεταβολών

Με αφορμή το σχόλιο φίλου του μπλογκ περί καυσώνων και απότομων κλιματικών μεταβολών που δημοσιεύτηκε στην προηγούμενη ανάρτηση, παραθέτω τα συμπεράσματα δύο σχετικών εργασιών που παρουσιάστηκαν σε Πανελλήνια Συνέδρια Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και Φυσικής της  Ατμόσφαιρας.

Συμπέρασμα 1^ο

Τα τελευταία 30 τουλάχιστον χρόνια παρατηρείται αύξηση του αριθμού των ημερών με υψηλές θερμοκρασίες σε όλα σχεδόν τα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας, η οποία δεν είναι αποτέλεσμα της επίδρασης μόνο του φαινομένου της θερμικής νησίδας. Με βάση τα θερμοκρασιακά κατώφλια των 36,5 και 39,5^οC, με τα οποία έγινε η συγκεκριμένη εργασία, είναι δυσδιάκριτη η διαχρονική άνοδος της θερμοκρασίας στην ανατολική και νότια νησιωτική Ελλάδα. Σε κάθε περίπτωση όμως η αδιαμφισβήτητη άνοδος της θερμοκρασίας, που είναι ιδιαίτερα εμφανής στο Ιόνιο και την ηπειρωτική Ελλάδα, βρίσκεται σε πλήρη αντιστοιχία με τη γενικότερη άνοδο της θερμοκρασίας τα τελευταία χρόνια στον πλανήτη μας.

 

Η αυξητική τάση στον αριθμό των επεισοδίων καύσωνα που παρατηρείται σχεδόν σε όλες τις περιοχές καταδεικνύει αλλαγές στη μεγάλης κλίμακας ατμοσφαιρική κυκλοφορία στην ευρύτερη περιοχή του Ανατολικού Ατλαντικού, της Ευρώπης και της Βόρειας Αφρικής, που φαίνεται να συνδέονται με την κλιματική αλλαγή. Απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση για την επίδραση της παγκόσμιας θέρμανσης στη συχνότητα εμφάνισης ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας εμποδισμού τύπου Ωμέγα, που ξεκινά με την επέκταση του αντικυκλώνα των Αζορών προς τον Βορειοανατολικό Ατλαντικό.

(Ζιακόπουλος Δ., Βλάση Α. και Μεθενίτη Κ, 2008:  Εμφάνιση θερμών κυμάτων στην Ελλάδα κατά τη  θερινή περίοδο και διαβάθμιση του κινδύνου που προέρχεται από τις υψηλές θερμοκρασίες. Πρακτικά 9^ου Πανελληνίου Συνεδρίου Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και Φυσικής της  Ατμόσφαιρας, Θεσσαλονίκη).

Συμπέρασμα 2^ο

Τα κλιματολογικά στοιχεία των περισσότερων Μετεωρολογικών Σταθμών της χώρας  μας επαληθεύουν ως ένα βαθμό τη θεωρία αναφορικά με την υπόθεση ότι το έτος 1976 ήταν έτος μεταίχμιο στην πορεία της θερμοκρασίας (Overpeck T. J. and Cole E. J., 2006). Η πτωτική τάση της θερμοκρασίας από το 1955 έως το 1976 που παρατηρείται στα στοιχεία ορισμένων Μετεωρολογικών Σταθμών δεν είναι στατιστικώς σημαντική, αλλά η ανοδική της τάση από το 1977 και μετά είναι σημαντική. Το γεγονός (βλέπε πρώτο σχήμα) ότι το άλμα της μέσης μέγιστης θερμοκρασίας του καλοκαιριού από το 1976 έως το 1977 στην περιοχή της Αθήνας είναι εξαιρετικά μεγάλο (το μεγαλύτερο της χρονοσειράς) καθώς και το γεγονός ότι έκτοτε οι μέσες μέγιστες τιμές των καλοκαιριών στην περιοχή αυτή κυμαίνονται σχεδόν όλα τα χρόνια πάνω από την κανονική τιμή (οι εξαιρέσεις των ετών 1983 και 1984 είναι πολύ πιθανό να οφείλονται στην ηφαιστειακή έκρηξη του Ελ Τσιτσόν) υπαινίσσονται ότι η παγκόσμια κλιματική αναστάτωση του 1976 είναι πιθανό να άνοιξε  μια «μαγική κλιματική πύλη» και στην Ελλάδα.

Σε πολλές περιοχές της χώρας από το 1998 και μετά παρατηρήθηκαν οι υψηλότερες απολύτως μέγιστες και μέσες μηνιαίες τιμές της θερμοκρασίας τουλάχιστον της τελευταίας 50ετίας. Τα παραπάνω ευρήματα της έρευνας βρίσκονται σε συμφωνία με τη γενικότερη διαπίστωση πολλών ερευνητών και της IPCC ότι τα περισσότερα από τα  τελευταία 15 χρόνια είναι τα θερμότερα χρόνια που  βιώνει ο πλανήτης από τα μέσα του 19^ου αιώνα. Ταυτόχρονα όμως παρατηρούνται ορισμένες ακραίες ελάχιστες τιμές της θερμοκρασίας καθώς και ακραίες περιπτώσεις φαινομένων που συνδέονται με άλλες μετεωρολογικές παραμέτρους. Τα γεγονότα αυτά προσανατολίζουν τη σκέψη προς την κατεύθυνση μιας γενικότερης κλιματικής αναστάτωσης που μεταξύ των άλλων προκαλεί και αύξηση της συχνότητας εμφάνισης ακραίων μετεωρολογικών φαινομένων. Σε κάθε περίπτωση, για να οδηγηθούμε σε ασφαλή συμπεράσματα απαιτείται περισσότερη έρευνα από την οποία θα διαπιστωθεί κατά πόσο από το 1998 και μετά σηματοδοτήθηκαν μονιμότερες αλλαγές στην ατμοσφαιρική κυκλοφορία σε πλανητικό ή περιοχικό επίπεδο.

(Τζανάκου Μ. και Ζιακοπούλου Ν., 2010: Απότομες κλιματικές μεταβολές τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα. Πρακτικά 10^ου Πανελληνίου Συνεδρίου Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και Φυσικής της  Ατμόσφαιρας, Πάτρα).