Θαλασσοταραχή έστειλε στο απόσπασμα έξι νικητές στρατηγούς!

Η Ναυμαχία των Αργινουσών (νησιών κοντά στα παράλια της Μικράς Ασίας απέναντι από τη Λέσβο) έλαβε χώρα το καλοκαίρι του 406 π. Χ. Αντίπαλοι ήταν από τη μια πλευρά οκτώ Αθηναίοι στρατηγοί που ηγούνταν 155 τριηρών και από την άλλη ο Σπαρτιάτης Καλλικρατίδας που ηγείτο 120 πλοίων. Κατά τον Ξενοφώντα, ο Καλλικρατίδας, αποφασισμένος να αιφνιδιάσει τους Αθηναίους, ξεκίνησε περί το μεσονύκτιο να πέσει πάνω τους, αλλά ξέσπασε κακοκαιρία με καταιγίδες και ισχυρούς ανέμους που εμπόδισε τον πλου των πλοίων. Τελικά, το επόμενο πρωί με λίγο καλύτερο καιρό οι Λακεδαιμόνιοι έφθασαν στις Αργινούσες, αλλά βρέθηκαν αντιμέτωποι με το στόλο των Αθηναίων που ήταν πανέτοιμος να τους αντιμετωπίσει. Η ναυμαχία που ακολούθησε κατέληξε σε βαριά ήττα των Λακεδαιμονίων, η οποία ανάγκασε τη Σπάρτη να προτείνει στην Αθήνα συνθηκολόγηση. Η συνθηκολόγηση απορρίφθηκε από τους Αθηναίους ως ασύμφορη, αφού προϋπέθετε να παραμείνουν στην Πελοποννησιακή Συμμαχία πολλά νησιά του Αιγαίου και πόλεις της Ιωνίας που είχαν στο μεταξύ αλλάξει στρατόπεδο.


Οι ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι  οι Αθηναίοι στρατηγοί αμέσως μετά τη νίκη τους έκαναν συμβούλιο και αποφάσισαν να πλεύσουν προς τη Μυτιλήνη με σκοπό να κτυπήσουν τον Ετεόνικο που με 50 τριήρεις κρατούσε αποκλεισμένο στο λιμάνι της πόλης αθηναϊκό στόλο περίπου 40 τριηρών υπό τον Κόνωνα. Οι ναύαρχοι αναχωρώντας άφησαν στο χώρο της ναυμαχίας τον Θρασύβουλο και τον Θηραμένη με 45 πλοία με αποστολή την περισυλλογή των ναυαγών και των νεκρών που ανέρχονταν σε 2.000 άνδρες. Ωστόσο, η  μεγάλη τρικυμία που επικρατούσε κατέστησε αδύνατο το έργο τους.

Η νίκη των Αθηναίων στρατηγών ήταν η μεγαλύτερη απ’ όσες είχαν πετύχει μέχρι τότε στον Πελοποννησιακό Πόλεμο, αλλά σπιλώθηκε. Οι νικητές ναύαρχοι, χωρίς να τηρηθούν οι νόμιμες διαδικασίες, εισήχθησαν σε δίκη διότι «ουκ ανείλοντο τους ναυαγούς» (Ξενοφώντος, Ελληνικά, Α΄, 7, 18). Η δίκη έγινε σε φορτισμένο κλίμα κυρίως από την παρουσία των συγγενών των ναυαγών που «είχαν έλθει στη συνέλευση φορώντας πένθιμα ρούχα και παρακαλούσαν το λαό να τιμωρήσει εκείνους που άφησαν άταφους αυτούς που πρόθυμα έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα» (Διόδωρου Σικελιώτη, Βιβλιοθήκη Ιστορική, ΙΓ΄, 101, 6). Ο Διόδωρος μας λέει ακόμα ότι όταν άρχισαν να απολογούνται οι κατηγορούμενοι στρατηγοί, άρχισε ένας μαζικός θόρυβος που τους εμπόδιζε να ακουστούν.  Τελικά, οι έξι από τους οκτώ στρατηγούς που παρέστησαν στη δίκη -οι άλλοι δύο δεν επέστρεψαν στην Αθήνα για να δικαστούν- καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν. Ο Ξενοφών μας πληροφορεί ότι σε λίγο καιρό οι Αθηναίοι το μετάνιωσαν, αλλά ήταν πλέον αργά. 

Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Αναφορικά με τις μετεωρολογικές συνθήκες που επικράτησαν στην περιοχή των Αργινουσών, όλα δείχνουν ότι τη νύχτα που ο Καλλικρατίδας προσπάθησε ανεπιτυχώς να αιφνιδιάσει τον Αθηναϊκό στόλο περνούσε από την περιοχή ενεργό ψυχρό μέτωπο που προκάλεσε την εκδήλωση ισχυρών καταιγίδων. Η επίθεση του Καλλικρατίδα έγινε το επόμενο πρωί με τον καιρό σχετικά βελτιωμένο, αλλά για μικρό χρονικό διάστημα. Δεδομένης της εποχής, το πέρασμα του μετώπου σηματοδότησε την επικράτηση συστήματος Ετησίων (μελτεμιών), οι οποίοι  βαθμιαία ενισχύθηκαν και όταν τελείωσε η ναυμαχία οι καναλιζόμενοι στο στενό Μυτιλήνης - Μικράς Ασίας Β-ΒΑ άνεμοι απέκτησαν τέτοια ένταση που καθιστούσε αδύνατη την περισυλλογή των νεκρών και των ναυαγών.

Θυμάμαι, όταν ήμουν νέος μετεωρολόγος στην ΕΜΥ και υποστηρίζαμε μια μεγάλη άσκηση συνεργασίας Ναυτικού και Αεροπορίας που γινόταν στο Β. Αιγαίο, πέρασε από την περιοχή ένα ψυχρό μέτωπο, περίπου σαν κι αυτό που πέρασε από τις Αργινούσες το 406 π. Χ. Τα προβλήματα που δημιούργησε σ’ εκείνη την περίπτωση ο καιρός στο Ναυτικό ήταν τόσα πολλά και μεγάλα που τέθηκαν σε κίνδυνο ακόμα και ανθρώπινες ζωές.

Το συμπέρασμα που βγαίνει είναι ότι με τις καιρικές συνθήκες που προαναφέρθηκαν και τα σωστικά μέσα που υπήρχαν την εποχή του Πελοποννησιακού Πολέμου ήταν αδύνατη η περισυλλογή των νεκρών και των ναυαγών. Φαντάζομαι, αυτά θα είπαν στην απολογία τους οι Αθηναίοι στρατηγοί, αλλά κυριολεκτικά και μεταφορικά δεν τους άκουσε κανένας.


24 σχόλια:

  1. Συγχαρητήρια κ ζιακοπουλε,για το άρθρο σας!Τα καλύτερα από καρδιάς! Καλό ξημέρωμα από την πολύπαθη Μυτιλήνη!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Δασκαλε σε ευχαριστουμε για το εκπληκτικο αρθρο σας Συμπερασματικα αποφασεις που λαμβανονται υπο πιεση και εν.θερμο ειναι λαθος και το αποτελεσμα ειναι τις πιο πολλες φορες καταστροφικο Βεβαια αν οι ναυαρχοι εκαναν εστω.μια καποια προσπαθεια να περισυλλεξουν εστω καποιους απο τους 2000 πνιγμενους τα πραγματα θα ηταν σιγουρα καλυτερα για αυτους Η φυγη ομως των δυο ναυαρχων δειχνει φοβο και ενοχη Ισως ομως οι πνιγμενοι αρπαχτικαν στη κυριολεξια απο τα πολυ ισχυρα ρευματα του Αιγαιου που δημιουργουν οι θυελλωδεις βορειοι και σε 24 ωρες να εκβραστικαν στα παραλια.των Κυκλαδων η και της Κρητης Ετσι λοιπον για αλλη.μια φορα ο καιρος επαιξε τον ισχυρο του ρολο ΚΑΛΗΝΥΧΤΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΕΑ και σημειωνω οτι υποθεσεις κανω που μπορει να ειναι και τελειως λαθος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Η ναυμαχια αυτη και οι συντελεστες της αποτελουν ιδιαιτερο αντικειμενο μελετης για τους αξιωματικους του Πολεμικου Ναυτικου .
    Ειναι συγκλονιστικη η κινητοποιηση των Αθηναιων ,εξαντλημενων οικονομικα,για να βρουν χρηματα για νεες τριηρεις.Ελυωσαν ο,τι πολυτιμο υπηρχε και στα σπιτια τους ,αλλα κυριως στους ναους.Στον προναο του Παρθενωνα εμεινε μονο ενα μικρο χρυσο στεφανι!.
    Οι Σπαρτιατες ,τυπολατρικα ενεργουντες,δεν ανανεωσαν τη θητεια του ναυαρχου Λυσανδρου και επελεξαν τον νεαρο Καλλικρατιδα .Βεβαια μετα την ηττα επανεφεραν τον Λυσανδρο,τυπικα ως "επιστολεα" ,στην πραξη ως ναυαρχο,ο οποιος το 404 διελυσε τον Αθηναικο στολο,και μαλιστα χωρις ναυμαχια,στους Αιγός Ποταμους (Ελλησποντος).Ετσι εληξε αδοξα για τους Αθηναιους ο Πελ. πολεμος .
    Η δικη των νικητων στρατηγων εγινε κατ απαιτηση του πληθους (δικη σκοπιμοτητας....).Καταδικαστηκαν και οι εξι σε θανατο με συνοπτικες διαδικασιες και κατα παρανομο τροπο ,αφου εγινε μια ψηφοφορια για ολους.Επροκειτο οπωσδηποτε για δικαστικη δολοφονια.Ο μονος απο τους πρυτανεις που τηρησε αντιθετη σταση εως το τελος ηταν ο Σωκρατης.Και μολονοτι μερικοι αντεδρασαν,υποστηριζοντας οτι η διαδικασια ηταν παρανομη,το πληθος επεμεινε,προβαλλοντας ως δικαιωμα του "να κανει ο,τι θελει". "Το δε πληθος εβοα δεινον ειναι ει τις μη εάσει τον δημον πράττειν ό άν βούληται" ( Ξενοφ.Ελληνικα,Ι,7,12). Και επιλεγει ο μεγαλος Γερμανος ιστορικος Ulrich Wilcken "Πανω απο τον νομο λοιπον η θεληση του λαου!Η ριζοσπαστικη δημοκρατια βρισκοταν στην αποκορύφωσή της".
    Στη συνεχεια και στις προτασεις της Σπαρτης για ειρηνη,ο δημαγωγος Κλεοφων αντεδρασε,προβαλλοντας ανοητες ανταπαιτησεις.Και να σκεφθει κανεις οτι η Αθηνα,, ακομη και τοτε, θα μπορουσε να βγει απο τον πολεμο ως μεγαλη δυναμη,αν ειχε εναν πραγματικο πολιτικο
    ηγετη.Ετσι ομως βαδιζε ολοταχως προς την κατάρρευσή της.
    Υ.γ. Οποιεσδηποτε αναγωγες διαχρονικα ή και στο ζέον σημερα δικες σας.
    Δασκαλε ευχαριστω πολυ.----Π.Α.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Το ιστορικό αυτο γεγονός μήπως θυμίζει κατι απο το Γουδί το 1923;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Η μεγάλη νικη των Αθηναίων έφερε και μεγάλες απώλειες σε ανθρώπους κυρίως Αθηναίοι ο πόνος μετατράπηκε σε οργή αυτο όμως ηταν η αφορμή για την δικη των Αργινουσων.Οι λόγοι ηταν πολιτικοί ανάμεσα στους στρατηγούς ηταν και ο γιός του Περικλή...Η ήττα στην ναυμαχία στους Αιγος ποταμούς τον Ιούλιο του 405 έκανε τους Αθηναίους γρήγορα να μετανιώσουν για την απόφαση της εκκλησίας και οχι των τακτικών δικαστηρίων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Πολύ χρήσιμες οι παραπομπές που κάνετε, να είστε πάντα καλά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Με ολο το σεβασμο φιλε ΑΝΔΡΕΑ γιατι Αγγλικη γλωσσα?Δεν γνωριζουμε ολοι Αγγλικα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σωστά, έχετε δίκιο, απλά είναι μια φράση του συρμού που αναφέρεται στο ότι οι Έλληνες δια μέσου των αιώνων παραμένουν σχεδόν αναλλοίωτοι στα πάθη τους...

      Διαγραφή
    2. "Aχ, αυτοί οι Έλληνες, δεν αλλάζουν ποτέ" σημαίνει αυτή η φράση σε ελεύθερη μετάφραση και ουσιαστικά θέλει να πει ότι κάνουμε διαχρονικά τα ίδια λάθη.

      Διαγραφή
  8. Και τοτε (406 π.χ.) υπηρχε μια μεριδα Αθηναιων,οι οποιοι δεν επιθυμουσαν τη ληξη του πολεμου (βλ. "βαστα Ρόμελ"...!).Για να μη τα φορτωνουμε ολα στους πολιτικους,λες και ειναι ....εξωγηινοι!."Καθρεπτης σου ειμαι κοινωνια και σου μοιαζω".Αλλωστε ολοι οι πολιτικοι,και μαλιστα οι λαικιστες-αρριβίστες ,απο τον παλαιο δικο μας διδάξαντα Αλκιβιαδη (ανηψιο του Περικλη) εως τον σημερινο προεδρο των Η.Π.Α.,απολαμβανουν μερισματος κοινωνικης αποδοχης.
    Οσο για τον στρατηγο γιο του Περικλη...αστα.Ειχε δυο γιους ,μαλλον διδυμους,οχι απο την Ασπασια.Αν ησαν απ αυτην,θα ησαν σιγουρα...σαίνια.Ησαν απο την πρωτη γυναικα του,συγγενή του,στης οποιας την οικογενεια δεν υπηρχε άρρην κληρονομος,και την νυμφευθηκε για λογους περιουσιακους (προβλεποταν αυτο τοτε..).Αυτος λοιπον ο στρατηγος ηταν,κατα παραδοχη και του Αλκιβιαδη προς τον Σωκρατη,ευήθης ,τουτέστιν βλαξ !!.-----Π.Α.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Δύο σχόλια:
    (1) Ο Σωκράτης, ο οποίος μετά από εφτά χρονια είχε το ίδιο τέλος με τους στρατηγούς, ήταν μέλος της Εκκκλησίας του Δήμου, που ως δικαστήριο τους δίκασε, έχοντας την ιδιότητα του Πρύτανη και ηταν ο μόνος που μειοψήφησε, κρίνοντας ότι η παραπομπή τους σε δίκη ήταν παράνομη.
    (2) Το Αιγαίο έχει τους δικούς του ανέμους και καιρούς, οι οποίοι κατά καιρούς προξενούν καταστροφές όχι μόνο σε αυτούς που δεν τους γνωρίζουν αλλά και στους κατοίκους των νησιών του ή τους κατοίκους των ακτών που το περιβάλλουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Αυτοι οι "ιδιορρυθμοι" ανεμοι και καιροι μας εχουν ανεκαθεν προστατευσει απο επιδοξους επιβουλους της "πατρωας γης".Εκει το καλοκαιρι του 626 μ.χ. δεν ξερω τι ακριβως εγινε....Π.Α.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Εληφθη.Εν αναμονη.Ευχαριστιες.-----Π.Α.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

  12. Ενδιαφέρον εχει και η β' πολιορκία της Κωνσταντινούπολης απο τους Άραβες το 716-717 καθώς υπήρξε δριμυς χειμώνας με μεγάλες απώλειες για τους Άραβες.Φαίνεται να είχε έντονη μεσημβρινή κυκλοφορία εκεινο το έτος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Θα δούμε κι αυτή την περίπτωση, συνονόματε.
      Καλημέρα σε όλους

      Διαγραφή
  13. Χρόνια Πολλά στους Σταύρους και τις Σταυρούλες!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. οι εποχικές εκτιμήσεις των μεγαλύτερων προγνωστικών μοντέλων - τις οποίες ανέβασε στη σελίδα του ο Σάκης Αρναούτογλου - κάνουν λόγο για ήπιο χειμώνα. Συγκεκριμένα, τρία μοντέλα προβλέπουν υψηλότερες θερμοκρασίες από τον μέσο όρο του χειμώνα σε όλη την Ευρώπη -συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας – και άλλα τρία κανονικές.

    Η μεγαλύτερη θετική απόκλιση της θερμοκρασίας αναμένεται να είναι στη Σκανδιναβία και τη Ρωσία – Σιβηρία, περιοχές για τις οποίες μόνο ένα μοντέλο προβλέπει ότι ο χειμώνας δεν θα είναι πιο ζεστός απ’ ό,τι συνήθως.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σφ.........δια του ..βάμβακος!Εξυπακούεται οτι συντάσσομαι.----Π.Α.
      Υ.γ. Χρηση δυο αντιφατικών εννοιών. Τιθεμένης της μιάς η ετέρα αίρεται....Π.Α.

      Διαγραφή
  15. Πολύ ωραίο άρθρο και ωραία σχόλια,ευχαριστώ άπαντες.
    Χρονιά πολλά σε οσους-ες γιορτάζουν σήμερα.
    Καλημέρα και καλή εβδομάδα σε όλους σας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή