Εξηγήσεις και σκέψεις επί της τρέχουσας κακοκαιρίας που βαίνει προς το τέλος της

 

Λίγη θεωρία

Μεταξύ των τροπικών και των μεσογειακών κυκλώνων, πέραν όλων των άλλων διαφορών, υπάρχει και η διαφορά της αρχικής διαταραχής που οδηγεί στη γένεση των δύο φαινομένων. Σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη, για τη δημιουργία ενός τροπικού κυκλώνα η αρχική διαταραχή είναι ένα κύμα από αυτά που δημιουργούνται με τις συγκλίσεις και τις αποκλίσεις του ατμοσφαιρικού αέρα στην επιφάνεια των ωκεανών και κινούνται από τα ανατολικά προς τα δυτικά στο ρεύμα των αληγών και ανταληγών ανέμων. Αναφορικά με τους μεσογειακούς κυκλώνες, αυτοί είναι μέσης (υποσυνοπτικής) κλίμακας  φαινόμενα που δημιουργούνται στις κεντρικές περιοχές των μεγάλης (συνοπτικής) κλίμακας υφέσεων που φθάνουν στη Μεσόγειο κυρίως το φθινόπωρο και το χειμώνα. 


Μετά την ανάπτυξή τους, η οποία βασικά οφείλεται στην άντληση ενέργειας από τα θερμά της Μεσογείου και στη λανθάνουσα θερμότητα που απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα από τη συμπύκνωση των υδρατμών, οι μεσογειακοί κυκλώνες συνήθως ανεξαρτητοποιούνται από τις μητέρες-υφέσεις, κινούμενοι με σχετικά μικρή ταχύτητα πάνω από τα ζεστά νερά της Μεσογείου. Η διάλυσή τους λαμβάνει χώρα πάνω στη στεριά που συναντούν στην πορεία τους.

Η παρούσα κακοκαιρία

Η παρούσα κακοκαιρία ουσιαστικά ξεκίνησε από την περασμένη Δευτέρα όταν μια μεγάλης κλίμακας αποκομμένη ύφεση έφθασε στην κεντρική Μεσόγειο. Η ύφεση αυτή αποτέλεσε την «πλατφόρμα» πάνω στην οποία την Τετάρτη (16/9) δημιουργήθηκε ο μεσογειακός κυκλώνας. Τις ημέρες που ακολούθησαν όλο το σύστημα κινήθηκε Α-ΒΑ και άρχισε να επηρεάζει τον καιρό των περισσότερων περιοχών της δυτικής, κεντρικής και νότιας Ελλάδας. Επισημαίνεται στο σημείο αυτό ότι ενώ η επίδραση του μέσης κλίμακας μεσογειακού κυκλώνα ουσιαστικά περιορίστηκε στη Δ-ΝΔ Ελλάδα, η μεγάλης κλίμακας ύφεση επηρέασε τον καιρό  των κεντρικών και νότιων (ηπειρωτικών) περιοχών της χώρας, όπως συνήθως γίνεται με τις επικίνδυνες φθινοπωρινές διαταραχές που πλησιάζουν τη χώρα μας από τα ΝΔ. Από το απόγευμα της Πέμπτης (17/9) και στη διάρκεια της Παρασκευής (18/9), με το πλησίασμα της ύφεσης στην περιοχή μας, στη Θεσσαλία και την κεντροανατολική Στερεά δημιουργήθηκαν συνθήκες ισχυρής σύγκλισης. Οι θερμές και υγρές αέριες μάζες που με το Ν-ΝΑ ρεύμα έφθαναν στις προαναφερθείσες περιοχές ήταν ιδιαίτερα ασταθείς με αποτέλεσμα την εκδήλωση καταιγίδων όχι μόνο μεγάλης διάρκειας αλλά και μεγάλης έντασης. Προφανώς, σε τοπικό επίπεδο, ρόλο στη κατανομή του υετού έπαιξε και η ορογραφία.

Η πρόβλεψη της τελευταίας φάσης της κακοκαιρίας

Από σήμερα (Σάββατο) το απόγευμα τα σημαντικότερα από πλευράς έντασης φαινόμενα θα περιοριστούν στην ανατολική και τη νότια Πελοπόννησο, τις δυτικές Κυκλάδες και την Κρήτη (κυρίως τις δυτικές περιοχές της). Αύριο (Κυριακή), τοπικά φαινόμενα αναμένονται κυρίως τις πρωινές ώρες στην Κρήτη.

Αποτίμηση-συμπεράσματα

Στις περισσότερες προγνώσεις οι περιοχές της Θεσσαλίας και της κεντροανατολικής Στερεάς είχαν συμπεριληφθεί στη δεύτερη γραμμή επικινδυνότητας. Προφανώς, κάποιοι νόμισαν ότι οι καταιγίδες που θα εκδηλώνονταν στις προαναφερθείσες περιοχές δεν θα ήταν επικίνδυνες. Σε  αυτό ίσως να έπαιξε ρόλο και το γεγονός ότι τα φώτα της δημοσιότητας ήταν περισσότερο στραμμένα προς τον μεσογειακό κυκλώνα.

Κατά τη γνώμη μου, τα μοντέλα υπερεκτίμησαν τα ποσά του υετού στη Δ-ΝΔ Ελλάδα και πολύ περισσότερο στην Αττική. Αντίθετα, υποεκτίμησαν τα ποσά του υετού στις πληγείσες περιοχές της κεντρικής χώρας. Αποδεικνύεται για μια ακόμα φορά ότι η προσομοίωση του υετού που προέρχεται από τα νέφη κατακόρυφης ανάπτυξης παραμένει δύσκολο πρόβλημα.   

Το Φθινόπωρο στην πατρίδα μας τόσο οι μεσογειακοί κυκλώνες όσο και οι μεσογειακές υφέσεις (χαμηλά) είναι δυνητικά επικίνδυνα φαινόμενα. Αυτό καταδεικνύεται από τα τραγικά γεγονότα που διαχρονικά παρατηρούνται αυτή την εποχή στη χώρα μας.

22 σχόλια:

  1. Ο οξυδερκης δασκαλος προλαμβανει πολλες απο τις αποριες των μαθητων του .Ετσι συνεβη και τωρα.Ανοιγοντας για να υποβαλω το ερωτημα μου ,το βρηκα απαντημενο .Ευχαριστω πολυ.
    Μολις διαβασα το σχολιο με την παραλλαγη του Γραφικου "τα του Καισαρος..." και το προσυπογραφω...------Π.Α.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Εξαιρετική ανάλυση κύριε Ζιακόπουλε. Επισημαίνω την παρατήρησή σας για το ρόλο της ορογραφίας στην κατανομή του υετού. Να είστε καλά. Χρήστος Λώλης από Ιωάννινα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευχαριστώ πολύ, Χρήστο.
      Χαιρετισμούς στον Άρη και στους λοιπούς φίλους από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

      Διαγραφή
  3. Η κακοκαιρία που φτάνει στο τέλος της, δεν μπορούμε να πούμε οτι ήταν παρόμοια δυναμικής με τις τροπικές καταιγίδες του ατλαντικού; Τι την διαφοροποιεί απο αυτές όταν ολα σχεδόν τα χαρακτηριστικά της ήταν τροπικά ; ( κλειστό κέντρο, στροβιλισμός σε κάθε επίπεδο, θερμός πυρήνας, convection με κορυφές νεφών ακομα και -63 βαθμους γύρω απ οτο μάτι και ταχύτητες ανέμων γύρω απο το μάτι εως και 108 χλμ/ω).
    Οδυσσέας Αθήνα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Φίλε Οδυσσέα εγώ πιστεύω ότι τα χαρακτηριστικά δημιουργίας όλων αυτών των τροπικών υφέσεων-κυκλώνων συμπίπτουν άμεσα μεταξύ τους κ στη λειτουργία εξέλιξης τους δε διαφέρουν σχεδόν σε τίποτα.
      Όμως στο τελικό αποτέλεσμα δε μπορούν να συγκριθούν άμεσα μεταξύ τους διότι στους κυκλώνες τού Ινδικού, Ειρηνικού η Ατλαντικού ωκεανού η χιλιομετρική κάλυψη αυτών είναι πολλαπλάσια έναντι των δικών μας τροπικών υφέσεων με αποτέλεσμα οι επιπτώσεων στις εκεί περιοχές να είναι εκτεταμένες κ πιο γενικευμένες σε σχέση με της Μεσογείου.
      Ένα άλλο διαφορετικό χαρακτηριστικό τους είναι ότι οι τυφώνες του εξωτερικού αντλούν τεράστια ποσά ενέργειας αναλόγως των εκάστοτε συνθηκών από τους ωκεανούς με αποτέλεσμα να κατηγοριοποιούνται από κλίμακα 1 έως 5(μέγιστες εντάσεις ανέμων δλδ από 110 στον 1 κ έως 300 στον 5).
      Στη δική μας περίπτωση τη μεγαλύτερη ένταση που μπορεί να πάρει ένας μεσογειακός κυκλώνας είναι μέχρι κατηγορίας 1(δεν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες κυρίως λόγω κλειστών θαλασσών να ενισχυθούν περαιτέρω)
      Επειδή έχω ψάξει να βρω τεκμηριωμένα στοιχεία για άλλες διαφορές μεταξύ τους δεν έχω βρει κάτι κ ίσως ο δάσκαλος που είναι ο πιο ειδικός να μπορούσε να μας διαφωτίσει για τυχόν άλλες διαφορές.
      Όπως κ να έχει πάντως σίγουρα τα επόμενα χρόνια το φαινόμενο αυτό θα κάνει πιο συχνά την εμφάνιση στα νερά της Μεσογείου κ χρήζει ιδιαίτερης προσοχής κ μελέτης από τους επιστήμονες για περαιτέρω πληροφορίες έτσι ώστε να είμαστε κατάλληλα προετοιμασμένοι.

      Διαγραφή
    2. Βλέπετε άρθρο με τον τίτλο «Hurricanes και Medicanes: οι γάτοι και τα γατάκια» που αναρτήθηκε στις 4-11-2016 (Ετικέτα: Μετεωρολογία).

      Διαγραφή
    3. Δάσκαλε πέρασαν τα χρόνια κ το ξεχάσαμε.......

      http://ziakopoulos.blogspot.com/2016/11/hurricanes-medicanes.html?m=1

      Πατήστε πάνω στο σύνδεσμο με αντιγραφή επικόλληση.
      Πάνω κάτω ίδια χαρακτηριστικά αλλά γάτος ο ένας κ γατάκι το άλλο για τους λόγους πού θα διαβάσετε.... ακριβώς αυτό.

      Διαγραφή
    4. Ευχαριστώ να παρά πολύ! Οδυσσεας.

      Διαγραφή
    5. Ωστόσο το medicane που μας πέρασε πιστευω οτι οταν πιο κοντά στους τυφώνες κατηγορίας 1 σε σχέση με παλαιότερα medicanes και λογω λογω καλυτερης δομης και λογω βιαιότητας φαινομένων . Οι συνθήκες δημιουργίας ηταν ηταν κατι που το ειχα ηδη ηδη ψαξει και μου το επιβεβαιωσατε με το αρθρο σας! Ευχαριστώ πολυ και παλι.Οδυσσεας

      Διαγραφή
  4. Όπως ακριβώς τα είπατε δάσκαλε.
    Δίνετε κ κάποιες απαντήσεις σε πιθανά ερωτήματα μετά το πέρας του μεσογειακού κυκλώνα που εύλογα θα δημιουργηθούν.
    Όντως τα ποσά υετού στα ΔΝΔυτικά υπερεκτιμήθηκαν (έκαναν λόγω για παράκτιες περιοχές της Πελοποννήσου κ του Ιονίου για 300 σύν χιλιοστά) αλλά βάση χρόνιας εμπειρίας αυτών που αναλύουν τα μοντέλα θα πρέπει να γνωρίζουν ότι πάντα τα μεγαλύτερα ποσά υετού σημειώνονται σε περιοχές όπου οι άνεμοι είναι εξασθενημένοι κ όχι εκεί που οι εντάσεις τους πνέουν θυελλώδεις(έτσι κ έγινε).
    Τέτοιες λεπτομέρειες τα μοντέλα δεν τις αναλύουν (ειδικά στα ηπειρώτικα δυτικά όπου είχαμε κ καταβάτη ανατολικό).
    Έπειτα νομίζω ότι η αρχική τάση που είχαμε δώσει από την Τετάρτη το βράδυ κιόλας για την πορεία του χαμηλού επιβεβαιώνει βάση αποτελεσμάτων τις περιοχές που θα πλήττονταν πιο πολύ.
    Τελικά νότια κ δυτική Θεσσαλία, κεντρική κ δυτική Στερεά,Πελοπόννησος κ νότιο Ιόνιο είχαν τα εντονότερα φαινόμενα ενώ βροχές αξιόλογες εκδηλώθηκαν κ στα νοτιότερα της Ηπείρου κ της βόρειας Θεσσαλίας που κάποιοι τις είχαν απέξω.
    Ανατολική Στερεά κ Εύβοια πήραν φαινόμενα ποτιστικά όπως πάλι είχαμε τονίσει.
    Όμως το έχουμε ξαναπεί με αφορμή τις τεράστιες καταστροφές στο νομό Καρδίτσας ότι τέτοια εποχή κανένας δε μπορεί να γνωρίζει ακριβώς πού κ πόσα χιλιοστά θα ρίξει σε μια περιοχή, γι'αυτό όλοι τονίζαμε να είμαστε προσεκτικοί,με εγρήγορση κ να μη κυκλοφορούμε άσκοπα την ώρα των φαινομένων.
    Βαδίζουμε σε αχαρτογράφητα νερά όπως τόνισαν κ οι επιστήμονες για την παρουσία κ την ένταση τέτοιων φαινομένων κ δεν έχουμε την εμπειρία κ την τεχνογνωσία των Αμερικανών να ανταπεξέλθουμε όπως αυτοί σε ανάλογες καταστάσεις.
    Όσον αφορά την περιοχή μου βάση σταθμών "πιάσαμε" τρέχουσα κακοκαιρία με τον Ιανό 112mm στην πόλη του Αγρινίου κ 134mm στο σταθμό της Γαβαλούς (περίχωρα Αγρινίου) ποσά τεράστια αν σκεφτούμε ότι τα περισσότερα από αυτά έπεσαν σε λίγες ώρες, όμως ευτυχώς πλην κάποιων μικρό πλημμυρών κ διακοπών ρεύματος ο τοπικός μηχανισμός του δήμου μας ήταν πλήρης προετοιμασμένος.
    Τέλος θέλω να δώσω κ εγώ με τη σειρά μου τα συγχαρητήρια στο Χριστόδουλο πρώτον για την επιμονή του από μέρες που όταν έταζαν τα μοντέλα για την περιοχή του παπάδες σε υετό, αυτός ήταν σίγουρος ότι δε θα κάνει τίποτα σπουδαίο,κ δεύτερον γιατί η τάση του καιρού από βδομάδα έως κ τα τέλη του μήνα τον επιβεβαιώνει καθώς αναμένεται το καλοκαίρι να επιστρέψει κυρίως στα ανατολικά με θερμοκρασίες κ πάνω από 30 με 34 βαθμούς αντίστοιχα ανά την επικράτεια.
    Τα ΔΒΔυτικα ίσως κατά διαστήματα δέχονται κάποιες βροχές ερχόμενες από Ιταλία.
    Έχουμε λοιπόν δρόμο ακόμη για το διαφαινόμενο δυνατό φθινόπωρο για τα πιο δυτικά κ βόρεια κυρίως.
    Η αρχή έγινε αρκετά εντυπωσιακά.
    Καλό απόγευμα από την αεράτη(ΒΑ άνεμοι 5 με 6 μποφόρ) δροσερή κ με αραιή συννεφιά Αιτωλοακαρνανία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Συγγνωμη,αυτα τα σημερινα 308,8 mm της Μονεμβασιας ειναι πραγματικα?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ούτε κάν φίλε ανώνυμε.
      Αν είχε τόσα χιλιοστά η Μονεμβασιά τότε άλλες θα έπρεπε να είχαν 1000.
      Έχει κολλήσει ο σταθμός κ γράφει συνεχώς ραγδαία βροχόπτωση.
      Αυτή την ώρα να φανταστείς λέει 670mm κ συνεχίζει.
      Λογικά θα αποκατασταθεί η βλάβη κ το λάθος μαζί.

      Διαγραφή
    2. Που μπορούμε να δούμε πόσα χιλιοστά νερού έπεσαν αυτό το διήμερο ανά περιοχή, και ειδικά στις πληγείσες(Καρδίτσα, κ.ά.);

      Διαγραφή
    3. Στο blog μου εχω βαλει ολους τους αξιοπιστους μετ.σταθμους Θεσσαλιας
      http://e-meteolarissa.blogspot.com/

      Διαγραφή
    4. Ολοκληρωμένη ανάλυση πάντα μας λύνετε όλες τις απορίες μας. Μπορεί να μην γράφω πολύ στο blog αλλά παρακολουθώ κάθε ανάρτηση.
      Καλό σας Σαββατοκύριακο!!

      Διαγραφή
  6. Θέλω να ευχαριστήσω όλους τους φίλους για τα καλά τους λόγια στο πρόσωπο μου και ειδικά τον Στέλιο που είχα την χαρά να τον γνωρίσω από κοντά και να πουμε πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα.
    Δυστυχώς όμως είναι φορές που δεν θέλω με τίποτα να πέφτω μέσα σε τόσο μεγάλο ποσοστό και ειδικά σε περιοχές που αγαπώ ιδιαίτερα και πόσο μάλλον όταν εκεί βρίσκονται συγγενείς ή αγαπημένα πρόσωπα.
    Όλα τα σημάδια που συνάντησα όμως "εβγαζαν" μάτια και "φώναζαν" για όσα έρχονταν και δυστυχώς έγινε ότι φοβόμουν μάθω τι είπε καθαρά Ναι ξάστερα σε όλους όσους παρέμειναν στα ορεινά χωριά της Αργιθεας.
    Η αγωνία για όλους όσους έχουν αποκλειστεί πλέον χωρίς ακόμη να μπορεί να ανοίξει ο δρόμος, είναι πολύ μεγάλη και την έζησα και εγώ αφού τα πεθερικά μου είναι εκεί και μη έχοντας επικοινωνία μαζί τους από εχθές,πέρασε πολλές ώρες αγωνίας μέχρι τελικά έρθουμε σε επαφή σήμερα αργά το απόγευμα.
    Δεν συνέβη το ίδιο όμως μέ τον αδερφό της πεθεράς μου που βρίσκεται σε διπλανό χωριό και το μαντρί του είναι στα 1600 μέτρα στην Καραβα και δεν μπορούν να έρθουν σε επικοινωνία μαζί του.Ελπίζω ότι όλα θα πάνε καλά και να βρεθεί σώος και αβλαβής.
    Εκεί γεννήθηκε και μεγάλωσε και ξέρει κάθε σπιθαμή γης όλης της περιοχής,αλλά όταν είσαι μόνος απέναντι σε τέτοια τρομερη μανια της φυσης,τότε δύσκολα μπορείς να αποφύγεις καταστάσεις οδυνηρές.
    Ελπίζω ότι αύριο θα έχουμε ευχάριστα νέα για όλους τους ανθρώπους που δοκιμάζονται εκεί.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Φωτη ευχαριστω πολυ.Τελικα αυτη κατέστη κραυγαλεα περιπτωση.Υπαρχουν κατα καιρους καταγραφες με μικροτερες αποκλισεις,οι οποιες μειωνουν καπως την αξιοπιστια του δικτυου.Ολα ειναι θεμα τακτικης και επιμελους συντηρησης.
    Το ερωτημα το υπεβαλα ο υπογραφων ως ---Π.Α. ,απο τη Δυτικη Κορινθια.Και, επειδη κατι εγραψες περι ανωνυμιας ,δεν εχω κανενα προβλημα.Πετρος Αλιφέρης της Σοφιας και (μαλλον) του Κων/νου,εκ Μελιτίνης Λακωνιας ορμώμενος (πρωην Ζελίνα,που στα Σλαβικα σημαινει "πρασινο").
    Υ.γ.Διαβαζω τις αναρτησεις σου με ενδιαφερον.Συνετος και μετρημενος (μόποιον δασκαλο καθησεις.....).Νασε καλα !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευχαριστώ πολύ Πέτρο για όλα.
      Ωραία, τώρα τουλάχιστον θα μπορώ να σου απευθύνω το λόγο κ να κάνουμε επώνυμη συζήτηση.
      Το σχόλιο μου βέβαια για τους ανώνυμους δε πήγαινε σε σένα αλλά γενικά,με αφορμή τις αντιμαχόμενες αναρτήσεις μεταξύ ανωνύμων πρίν μέρες που ο ένας έφερνε τον καύσωνα κ ο άλλος τον χειμώνα.
      Καλή συνέχεια.

      Διαγραφή
    2. Με αυτό το "μάλλον" που έγραψες με έκανες κ γέλασα πολύ φίλε,να σαι καλά.

      Διαγραφή
  8. Καλές βροχές είχαμε και στην Άρτα.
    40 χιλιοστά η πολη
    66 χιλιοστά στα Θεοδωριανα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Δημήτρη, με χαρά διαβάζω τις διαφωτιστικές και πάντα άριστα τεκμηριωμένες απόψεις σου. Να αναφερθώ στις μέσης κλίμακας συνθήκες, θερμοδυναμικές κλπ, ήταν εξαιρετικά ευνοϊκές για δημιουργία σφοδρών φαινομένων, συμπεριλαμβανομένων υπερκαταιγίδων, μεγάλες τιμές wind shear και CAPE, πιθανή ύπαρξη Low Level Jet με σημαντική συνεισφορά στην τροφοδοσία με υγρασία, κ.α.
    Μιχάλης Σιούτας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλημέρα Μιχάλη. Να είσαι πάντα καλά.
      Χαιρετισμούς στη Θεσσαλονίκη!

      Διαγραφή