Πρόχειρο διαγώνισμα!

Στην ορεινή μετεωρολογία ο όρος καταβατικός άνεμος ή καταβάτης άνεμος χρησιμοποιείται ευρέως και υποδηλώνει κατηφορική ροή αέρα που προκαλείται από ψύξη στην επιφάνεια της πλαγιάς ενός βουνού κατά τη διάρκεια της νύχτας, με την προϋπόθεση ότι απουσιάζουν ή είναι ασθενείς οι άνεμοι μεγαλύτερης κλίμακας. Πρόκειται για μια ροή θερμικά εξαναγκασμένη, όπως ακριβώς είναι και η αντίθετη ροή που επικρατεί στην πλαγιά στη διάρκεια της ημέρας (αναβατικός άνεμος ή αναβάτης άνεμος).


Πολλοί είναι εκείνοι που χρησιμοποιούν τον όρο καταβατικός άνεμος για να περιγράψουν την προς τα κάτω ροή ψυχρού αέρα μεγαλύτερης κλίμακας, όπως είναι ο άνεμος Bora ή ο Mistral και τέλος υπάρχουν και κάποιοι που γενικεύουν ακόμα περισσότερο τον όρο ώστε να περιλαμβάνει κατωφερείς ροές όπως είναι ο Foehn ή ο Chinook, παρόλο που οι τελευταίοι δεν αντιπροσωπεύουν ροή κρύου αέρα. Θυμίζω ότι ο άνεμος τύπου Foehn είναι γνωστός για την απότομη αύξηση της θερμοκρασίας στην υπήνεμη πλευρά των βουνών με το μηχανισμό που αποτυπώνεται στο παραπάνω σχήμα. Για καλύτερη συνεννόηση μπορούμε να μιλάμε: στην περίπτωση του Bora για ψυχρούς καταβατικούς ανέμους και στην περίπτωση του Foehn για θερμούς καταβατικούς ανέμους.

Έχοντας υπόψη τα παραπάνω, ζητούνται απαντήσεις στα παρακάτω ζητήματα:

Ζήτημα 1ο

Αναφορικά με το φυσικό μηχανισμό δημιουργίας τους, ποια είναι η θεμελιώδης διαφορά μεταξύ των ψυχρών και των θερμών καταβατικών ανέμων;

Ζήτημα 2ο

Αν ο αέρας στην περιοχή της Β. Ιταλίας (βλέπε σχήμα) ήταν απαλλαγμένος υδρατμών, ποια θα ήταν η θερμοκρασία στη Βαυαρία; (θεωρείστε ότι οι νότιοι και οι βόρειοι πρόποδες των Άλπεων βρίσκονται στο ίδιο υψόμετρο).

Ζήτημα 3ο

Ψυχροί ή θερμοί καταβατικοί άνεμοι είναι:

1)   Οι ΒΑ άνεμοι στη δυτική ηπειρωτική Ελλάδα;

2)   Οι ΒΔ άνεμοι στην ανατολική ηπειρωτική χώρα;

3)   Οι Β άνεμοι στη Ν. Κρήτη;

 

Καλή επιτυχία!


34 σχόλια:

  1. 1ο Η διαφορά είναι στο τρόπο συμπίεσης του αέρα.
    2ο Η θερμοκρασία θα ήταν 16 βαθμοί.
    3ο Και οι τρεις άνεμοι είναι θερμοί καταβατικοί.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ως προς τη νότια Κρήτη, τα βίαια καλοκαιρινά μελτέμια είναι θερμοί καταβάτες, ενώ οι χειμερινοί βοριάδες δεν φαίνεται να διαφοροποιούνται σημαντικά από θερμοκρασιακής πλευράς σε σχέση με τη βόρεια Κρήτη. Αυτό πάντως που έχω να πω για τις οι Άλπεις, είναι ότι τις μισώ, γιατί εμποδίζουν το κατέβασμα των χαμηλών από τα ΒΔ. Αν έλειπαν, το κλίμα της Ελλάδας θα ήταν αρκετά διαφορετικό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Οi χειμερινοί βοριάδες στη νότια παράλια Κρήτη είναι ψυχρότεροι από ότι στη Βόρεια παράλια Κρήτη.

      Διαγραφή
  3. 2ο ερώτημα 22C
    3o ερώτημα..για την Άνδρο το χειμώνα όταν φυσάει β.δ είναι παγωμένος ο αέρας και χιονίζει με τον μαιστο.ενω το καλοκαίρι δροσίζει γενικά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. μόνο το 2 μπορώ να απαντήσω και λέγω οτι στην Βαυαρία θα ηταν πάλι 22 βαθμοί καθως ο καταβάτης ερχεται πάντα χωρίς υδρατμούς.(μπλοφίτσα)....για το 1 μια βασική διαφορά είναι οτι ο αναβάτης χρειαζεται την θάλλασσα για να παραχθεί ενω ο καταβάτης το βουνο..(.και τον αναβάτη....χιχιιχ )τελος για το 3 το αφήνω στους "ντοπιους " που τα ξερουν εγώ δεν εχω ιδεα απο αυτες τις περιοχές..."θωμάς"
    υγ μας προετοιμάζετε για την επόμενη εβδομάδα κυριε Ζιακόπουλε?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Νομίζω ότι η μεγάλη διαφορά μεταξύ τούς είναι ότι στον bora(καταβατικός ψυχρός άνεμος)είναι αναγκαία η ύπαρξη ιδιαίτερα ψυχρής αέριας μάζας η οποία καθώς περνά από έναν ορεινό όγκο μετακινεί αναγκαστικά τη θερμότερη μάζα.
    Αποτέλεσμα αυτός ο άνεμος πού κατεβαίνει από τον ορεινό όγκο να είναι τόσο πολύ ψυχρός,πού παρόλη την κάθοδο τού προς τα χαμηλά υψόμετρα της υπήνεμης πλευράς των βουνών συνεχίζει και είναι ψυχρός σε αντίθεση με τον θερμό καταβάτη.

    Στο δεύτερο ζήτημα αν κατάλαβα καλά, νομίζω ότι η θερμοκρασία θα είναι και πάλι η ίδια(22β)καθώς ο καταβάτης άνεμος πού κατεβαίνει προς τη Βαυαρία είναι έτσι και αλλιώς ξηρός και απαλλαγμένος υδρατμών.

    Τέλος,και στις τρεις περιοχές οι άνεμοι πού αναφέρατε δρούν ως θερμοί καταβάτες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δάσκαλε τώρα που το ξανά είδα η ερώτηση 2 ίσως είναι ακόμη πιό πολύ παγίδα από ότι περιμέναμε.
      Αν πούμε ότι ο άνεμος από την αρχή πού αρχίζει και κατεβαίνει από τις Άλπεις προς τη Βαυαρία είναι ακόρεστος (χωρίς καθόλου υδρατμούς)τότε η θερμοκρασία στη Βαυαρία θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη από τούς 22 βαθμούς!

      Διαγραφή
    2. Την 1η ερώτηση δεν την ξέρω, αλλά είναι πειστικές οι απαντήσεις και του Φώτη και του Νώντα Καμαρινού,

      Στη 2η ερώτηση και με δεδομένο ότι οι δυτικές Άλπεις έχουν υψόμετρο 4.000 μέτρων περίπου, αλλά και ότι η θερμοκρασία μειώνεται 1 βαθμό ανά 100 μέτρα, καθώς ο αέρας κινείται από τους πρόποδες της Ιταλίας (16 βαθμοί), η T στην κορυφή θα είναι -24 βαθμοί (16-40). Αντίστροφα θα θερμανθεί κατά 24 βαθμούς κατεβαίνοντας προς τους πρόποδες της Βαυαρίας (22 βαθμοί), οπότε -24+24+22 = 22 βαθμοί. Η ίδια τιμή θα έβγαινε όποιο κι αν ήταν το υψόμετρο των Άλπεων, που το ανέφερα, απλά για να δώσω ένα αριθμητικό παράδειγμα.

      Στην τρίτη ερώτηση ο βορειοανατολικός άνεμος είναι σίγουρα θερμός για τη δυτική Ελλάδα, ο βορειοδυτικός θεωρείται επίσης ζεστός για την ανατολική, αλλά από προσωπική εμπειρία είναι απλά λιγότερο παγωμένος από τον βορειοανατολικό στον Σαρωνικό. Όσο για τον βοριά στην Κρήτη είχα την εντύπωση ότι τουλάχιστον στο βόρειο τμήμα της θα ήταν ψυχρός και θερμός στο νότιο, αλλά δεν είμαι σίγουρος.

      Γενικά είμαι ένας κακός μαθητής. Παρεμπιπτόντως, μόλις 200-300 μαθητές και φοιτητές μαζεύτηκαν την Παρασκευή 23/9 στο Παρίσι για να κάνουν πορεία για το κλίμα, έναντι 30-40 χιλιάδων που είχαν δώσει το παρών το 2019, όπως αναφέρει η Le Monde. Στη Λιλ, συγκεντρώθηκαν 100 άτομα, φωνάζοντας "δράστε τώρα για να μην κολυμπάτε μετά" (προφανώς από τις πλημμύρες εννοούσαν).

      Διαδηλώσεις έγιναν και στο Μπορντώ και την Τουλούζη, ενώ στη γαλλική πρωτεύουσα οι νέοι απέκλεισαν ένα εργοστάσιο της TotalEnergies, επειδή έχει αναλάβει ένα μεγάλο πρότζεκτ στην Ουγκάντα και ένα αεροδρόμιο, επειδή θεωρούν τα αεροπλάνα σύμβολο του σύγχρονου τρόπου ζωής που καταστρέφει το περιβάλλον. "Θέλουμε να σταματήσουμε τα περιβαλλοντικά (κλιματικά) εγκλήματα που διαπράττουν οι πάμπλουτοι" ανέφερε μία κοπέλα.

      Στο Βερολίνο συγκεντρώθηκαν 22-35 χιλιάδες διαδηλωτές, έναντι 270 χιλιάδων που είχαν δώσει το παρών το 2019, όταν η Greta Thunberg κινητοποιούσε τους νέους, τότε, τις Παρασκευές. Αλλά ο κορωνοϊός τα άλλαξε όλα αυτά, άλλαξε τις ζωές και τις προτεραιότητες μας, για παράδειγμα κι εγώ χθες με μάσκα πήγα για αιμοδοσία.

      Πηγή: https://www.lemonde.fr/planete/article/2022/09/23/climat-les-marches-de-la-jeunesse-ont-beaucoup-moins-mobilise-qu-en-2019_6142942_3244.html

      Διαγραφή
    3. Mπορεί να έχει δίκιο ο Φώτης για το ερώτημα 2, καθώς τώρα παρατήρησα ότι επιβραδύνεται η μείωση της θερμοκρασίας από 1 σε 0,65 βαθμούς μετά το μέσον της οροσειράς των Άλπεων από την ιταλική πλευρά. Δηλαδή, στις πρώτες 2.000 μέτρα η θερμοκρασία μειώνεται κατά 1 βαθμό ανά 100 μέτρα= 20 βαθμούς. Και στο άλλο μισό κατά 0,65β. ανά 100 μέτρα = 13 βαθμούς.

      Από την κορυφή των 4 χιλιάδων μέτρων μέχρι τη Βαυαρία, όμως, η αύξηση της θερμοκρασίας παραμένει σταθερή, άρα είναι κατά 7 βαθμούς μεγαλύτερη από τη μείωση που είχε προηγηθεί (20+20 έναντι 20+13). Άρα ίσως η θερμοκρασία στη Βαυαρία να είναι 7+22 = 29 βαθμοί.

      Διαγραφή
    4. Η ερώτησή 2 συνεχίζει και είναι παγίδα.
      Ίσως να μην είναι τελικά ούτε 22 ούτε παραπάνω.
      Με μπέρδεψε ως προς την κατανόησή της.
      Όσο γιά τούς καταβάτες ανέμους ο όρος "θερμοί" μάλλον είναι υποκειμενικός καθώς το χειμώνα σε μία μεγάλη σε έκταση ψυχρή μάζα οι ίδιοι άνεμοι μπορούν να γίνουν ψυχροί καταβάτες.
      Γενικά εκτιμώ ότι αν και το ζήτημα 1 ήθελε κάπως περισσότερες γνώσεις γιά να απαντηθεί, το ζήτημα 2 και 3 έκρυβε παγίδες.
      Περιμένουμε και τον δάσκαλο στις απαντήσεις.

      Διαγραφή
  6. 1)στους ψυχρούς έχουμε βοριά και στους θερμούς νοτιά 2)εξαρτάται απτην κατέυθυνση του ανέμου 3)ψυχροί

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. 1) Στους ψυχρους καταβατικους ανεμους ο αέρας που γειτνιαζει με την κρύα πλαγιά του βουνού γίνεται ψυχρότερος απ τον αέρα του περιβάλλοντος. Αυτός ο ψυχρός, πυκνος αέρας ρέει προς τα κάτω υπό την επίδραση της βαρύτητας. Αντίθετα, ο θερμός καταβατικος προκύπτει όταν έχουμε ισχυρούς ανέμους οι οποίοι μετά την άνοδο τους στην προσηνεμη πλευρά, εξαναγκαζονται σε κάθοδο στην υπηνεμη πλευρά του βουνού. Δηλαδή, στην 1η περίπτωση ρόλο παίζει η βαρύτητα (ανωση), ενώ στη 2η η έντονη βαροβαθμιδα που δημιουργεί ισχυρούς ανέμους.
    2) Η αέρια μάζα θα ανεβαίνει με την ξηρή αδιαβατικη αφού δεν έχει υδρατμούς και θα κατέβαινε πάλι με την ίδια, οπότε 16°.
    3) θερμοί καταβατες

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Καλημέρα αν κατάλαβα καλά.
    1) υπαρξη υδρατμων
    2)16 βαθμοι
    3) θερμοί ολοι

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Καλημέρα αν κατάλαβα καλά 1) υπαρξη υδρατμων, 2) 16 βαθμοι, 3) όλοι θερμοι

    Νίκος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Τι πρόχειρω διαγώνισμα δάσκαλε αυτό είναι διαγώνισμα για δυνατούς παίχτες Κάτε με ,εγώ αδυνατω να δώσω λύση , περιμένω την απάντηση από τα χείλη σας και καμία βροχή εδώ στα ανατολικά που μαστίζεται από ξηρασία, Χρήστος Όθρυς μόνο κρύο είχαμε τις τελευταίες ημέρες και το βράδυ χρειαζόταν θέρμανση ,και είχαμε την πρώτη πάχνη για φέτος στα ορεινά της Όθρυς, Χρήστος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Καλησπέρα στην παρέα! Μπορεί να μη γράφω, αλλά παρακολουθώ το blog ανελλιπώς. Ας προσπαθήσω κι εγώ να απαντήσω στο διαγώνισμα:
    1. Η βασική διαφορά μεταξύ ψυχρών και θερμών καταβατικών ανέμων είναι ότι στους ψυχρούς καταβατικούς ανέμους δεν παρατηρείται συμπύκνωση των υδρατμών της αρχικής ψυχρής μάζας και άρα κατά την κάθοδό της από τον ορεινό όγκο δεν παρουσιάζεται θερμότερη της αρχικής.
    2. Καθώς και στις δύο περιπτώσεις (ανόδου και καθόδου) θα υπήρχε η ξηρή αδιαβατική θερμοβαθμίδα, τόσο στην προσήνεμη όσο και στην υπήνεμη πλευρά η θερμόκρασία θα ήταν η ίδια, δηλαδή 16 βαθμοί.
    3. Για τις περιπτώσεις 1) και 3) οι άνεμοι είναι θερμοί καταβατικοί. Για την περίπτωση 2) έχω την εντύπωση ότι οι ΒΔ άνεμοι στην ανατολική ηπειρωτική χώρα είναι ψυχροί καταβάτες, αφού στερούνται υγρασίας και γενικά συνδέονται με σημαντική πτώση της θερμοκρασίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Κύριε Ζιακόπουλε, κατ' αρχάς είναι πολύ νωρίς για πρόχειρο διαγώνισμα! 2 μόλις εβδομάδες έχουν που άνοιξαν τα σχολεία και προερχόμεθα από θερινή ραστώνη, ούτε πρωτοβρόχια δεν έχουμε δει! Έπρεπε πρώτα να μας βάλετε σε έντονους ρυθμούς και το διαγώνισμα να μπει σε κανα μήνα!
    Ως προς τις απαντήσεις, με δυσκολεύουν ιδιαίτερα, ειδκά η 1η, οπότε θα την αφήσω άλυτη.
    Ως προς τη 2η, θεωρώ ότι η θερμοκρασία θα ήταν η ίδια στο ίδιο υψόμετρο τόσο της βόρειας Ιταλίας όσο και της Βαυαρίας.
    Τέλος, αναφορικά με την 3η, πιστεύω αυτή είναι η παγίδα και θα πω ότι και στις τρεις περιπτώσεις έχουμε να κάνουμε με ψυχρούς καταβατικούς ανέμους. Το ότι ένας άνεμος κατεβαίνει μια οροσειρά θερμαίνεται και ξηραίνεται, δε σημαίνει κατά την άποψή μου ότι είναι και θερμός πάντα. Απλώς χάνει μέρος της "ψυχρότητάς" του όταν πρόκειται για κρύο άνεμο. Έτσι, οι προαναφερθέντες άνεμοι, όλοι Β διευθύνσεων, δε θεωρώ ότι είναι θερμοί καταβατικοί. Απλά φτάνουν λιγότερο ψυχροί στις περιοχές των τριών εναλλακτικών επιλογών (Δ Ελλάδα, Θεσσαλία και ν. Κρήτη). Θερμοί καταβατικοί -οι πραγματικοί λίβες- είναι ο νοτιάς της β. Κρήτης και ο ΝΔ της Θεσσαλίας.
    Υ.γ. Φυσικά, οι πιθανότητες να έχω αποτύχει παταγωδώς στο διαγώνισμα είναι παραπάνω από αυξημένες! Καλό υπόλοιπο Κυριακής!
    Παύλος, Άρτα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. 1o οι ψυχροί καταβατες δημιουργούνται λόγω συσσώρευσης ψυχρού αέρα σε ορεινές περιοχές της ανατολικής Ευρώπης και λόγω βαρύτητας κατέρχονται προς τις πεδιάδες. Αντίθετα στους θερμούς καταβατες υπάρχει εξαναγκασμένη κίνηση (κάποιες φορές λόγω κάποιου βαρομετρικού χαμηλού στην κεντρική Μεσόγειο) προς ένα βουνό και στη συνέχεια κάθοδο αυτού με αποτέλεσμα να υπάρχει σημαντική θέρμανση αφήνοντας την υγρασία στην προσηνεμη περιοχή του βουνού.

    2ο 16 βαθμοί κελσίου αφού λόγω έλλειψης υγρασίας τον ίδιο ρυθμό πτώσης θα έχει κατά την άνοδο με το ρυθμό ανόδου κατά την κάθοδό των Αλπεων.

    3ο θερμοί καταβατες

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. 1) Η ύπαρξη υδρατμών,
    2) Κάτω από 16 βαθμούς λόγω μεγαλύτερου γεωγραφικού πλάτους και βόρειας εκθέσεως της πλαγιάς στον ήλιο,
    3) Είναι όλοι θερμοί, έχω μία επιφύλαξη για τον κρητικό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Καλησπέρα σας και σας ευχαριστούμε για την ευκαιρία να μάθουμε , ακόμα και κάνοντας λάθος.

    Ζήτημα 1ο

    Η θεμελιώδης διαφορά μεταξύ των ψυχρών και θερμών καταβατικών ανέμων πιστεύω πως έχει να κάνει με την ένταση του ανέμου:
    Δεν μιλάω εδώ για τους καταβατικούς ψυχρούς Mistral , Bora που ούτως ή άλλως έχουν μεγάλη ένταση.

    Αρχικά , για όταν είναι ασθενείς οι άνεμοι ή έχουμε άπνοια για τον ψυχρό καταβατικό .
    Τη νύχτα, μια γρήγορη ψύξη της πλαγιών ενός βουνού , λόγω ακτινοβολίας για παράδειγμα, ρίχνει τη
    θερμοκρασία ο αέρας γίνεται βαρύτερος σαν ψυχρός και κατηφορίζει. Προφανώς το ίδιο αποτέλεσμα μπορεί να έχουμε και μια μέρα
    με πολύ ασθενείς ανέμους που θα έχουμε τον εγκλωβισμό ψυχρού αέρα στα ψηλότερα στρώματα.

    Τώρα ο θερμός καταβατικός αέρας απαιτεί μεγαλύτερη ένταση από την προσήνεμη πλευρά. Έτσι κατηφορίζοντας και λόγω
    τριβής με την επιφάνεια στην υπήνεμη πλαγιά του βουνού, χάνει μεγάλο μέρος της υγρασίας του και θερμαίνεται.


    Ζήτημα 2ο

    Αν ο αέρας στη βόρεια Ιταλία ήταν ξηρός , σίγουρα δεν θα είχαμε νεφώσεις και φαινόμενα όπως δείχνει η εικόνα. Κατά την
    κάθοδό του προς τη Βαυαρία και επειδή η υγρασία δεν θα αλλάξει δραματικά θεωρώ πως θα είναι κοντά ή λίγο παραπάνω ( λόγω τριβής) από τους 16C.

    Ζήτημα 3ο .
    Επειδή είναι θερμότεροι από τις προσήνεμες περιοχές τους (λόγω της υγρασίας που χάνουν κατά την κάθοδό τους εξαιτίας της τριβής) , θα επιλέξω το θερμοί καταβατικοί.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Δάσκαλε δε διάβασα σήμερα..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Μόνο για το 3ο ζήτημα είμαι καπως σίγουρος,θα πω ότι είναι θερμοί καταβάτες.Στην δυτική Φθιώτιδα πάντως,που βρίσκεται ανατολικά της Πίνδου,οι νοτιοδυτικοι η δυτικοί άνεμοι λειτουργούν ως τέτοιοι παρά οι βορειοδυτικοί.Νωρις την άνοιξη παντως που τα βουνά εχουν ακομη αρκετα χιόνια,οι δυτικών διευθύνσεων άνεμοι είναι πολλές φορές παγωμένοι.
    Δημήτρης ρ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Το μόνο που θα έλεγα με σιγουριά είναι για την Βόρεια Κρήτη με τους καταβάτες που ανεβάζουν τη θερμοκρασία στις πόλεις του νησιού.
    Για λευκή κόλλα με βλέπω σύντροφοι

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. 1) Λογικα η διαφορα θα εχει να κανει με το αν ειναι ξηρος η υγρος.
    2) Εφοσον δεν υπαρχουν υδρατμοι θα ειναι το ιδιο.
    3) Πιστευω πως ειναι το 2.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Οι απαντήσεις του διαγωνίσματος
    Χαίρομαι γιατί τα «διαδικτυακά μαθήματα» είναι ενδιαφέροντα για πολλούς από σας και χαίρομαι ακόμα περισσότερο για τους φίλους που συμμετείχαν στις «εξετάσεις», ανεξάρτητα από τις επιδόσεις τους. Τα θέματα δεν ήταν εύκολα -ακόμα και επαγγελματίες μετεωρολόγοι δεν έχουν ξεκάθαρες απόψεις επ’ αυτών- και βέβαια μπράβο στα παιδιά που έδωσαν σωστές απαντήσεις.
    Πριν προχωρήσω στις επιμέρους απαντήσεις, καλό είναι να κάνουμε τις παρακάτω διευκρινίσεις.
    -Στην περίπτωση των καταβατικών ανέμων μικρής κλίμακας (αύρες ορέων) ο ψυχρός αέρας παράγεται επί του βουνού.
    -Στην περίπτωση των καταβατικών ανέμων μεγάλης κλίμακας (Bora, Mistral) ο ψυχρός αέρας μεταφέρεται στα βουνά -λόγω της διέλευσης κάποιου ψυχρού μετώπου ή λόγω συνδυασμού των βαρομετρικών συστημάτων συνοπτικής κλίμακας- και στη συνέχεια κατέρχεται από αυτά συχνά με μεγάλη ένταση. Επισημαίνεται ότι στους καταβατικούς ανέμους μικρής και μεγάλης κλίμακας παρατηρείται κάποια άνοδος της θερμοκρασίας λόγω συμπίεσης, αλλά αυτή η άνοδος δεν είναι ικανή να αλλοιώσει τα βασικά (ψυχρά) χαρακτηριστικά της κατερχόμενης αέριας μάζας.
    - Στην περίπτωση του «γνήσιου» ανέμου Foehn, που πνέει ως νοτιάς στις βορείως των Άλπεων περιοχές, οι αέριες μάζες που προσκρούουν στις Άλπεις από το νότο είναι υγρές και θερμές και ακριβώς αυτά είναι τα χαρακτηριστικά εκείνα που κάνουν τον άνεμο Foehn «καυστικό». Με αυτό το δεδομένο, δυσκολεύομαι να βάλω στο ίδιο τσουβάλι τον γνήσιο Foehn με τους καταβατικούς ανέμους που προκαλούν κάποια άνοδο της θερμοκρασίας στα υπήνεμα μιας οροσειράς. Θεωρητικά, θα μπορούσαμε να βάλουμε κάποια θερμοκρασιακά κριτήρια για να χαρακτηρίσουμε ως Foehn έναν καταβατικό άνεμο, αλλά στην πράξη αυτό δεν γίνεται για πολλούς λόγους.
    Αναφορικά με τις απαντήσεις στο διαγώνισμα, η άποψή μου έχει ως εξής:
    1) Στον πυρήνα του μηχανισμού δημιουργίας των μικρής και μεγάλης κλίμακας ψυχρών καταβατικών ανέμων βρίσκεται η βαρύτητα και δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι ο αέρας ρέει προς τα κάτω όπως το νερό ενός καταρράκτη. Από την άλλη πλευρά, το βασικό αίτιο της δημιουργίας των θερμών καταβατικών ανέμων είναι η συμπίεση της κατερχόμενης στην υπήνεμη πλευρά ξηρής αέριας μάζας.
    2) Αν ο αέρας που προσκρούει σε μια οροσειρά στερείται υδρατμών, ανερχόμενος θα ψυχθεί με την ξηρή αδιαβατική θερμοβαθμίδα και κατερχόμενος στην υπήνεμη πλευρά θα θερμανθεί με την ίδια θερμοβαθμίδα. Επομένως η θερμοκρασία στη Βαυαρία θα ήταν ίδια με τη θερμοκρασία της Ιταλίας. Βεβαίως υπάρχει και η μη αδιαβατική θέρμανση που μπορεί να είναι διαφορετική στις δύο πλευρές και να αλλάξει τα δεδομένα, όπως κάποιοι φίλοι ανέφεραν στις απαντήσεις τους.
    3) α) Στην αφετηρία τους οι ΒΑ άνεμοι που «κατεβαίνουν» στη δυτική ηπειρωτική Ελλάδα είναι ψυχροί άνεμοι, ακόμα και το καλοκαίρι. Διασχίζοντας την Πίνδου και την προέκτασή της ως τον Ταΰγετο, χάνουν την υγρασία τους και κατερχόμενοι θερμαίνονται, αλλά όχι στο βαθμό του να θεωρηθούν λίβες. Αν στη διάρκεια του καλοκαιριού οι άνεμοι γίνουν ανατολικοί, διασχίζοντας τη Θεσσαλία και τις λοιπές ανατολικές ηπειρωτικές περιοχές, θερμαίνονται και ως εκ τούτου στη δυτική ηπειρωτική Ελλάδα μπορούν να πάρουν τη μορφή ενός «άτυπου» Foehn.
    β) Ανάλογα, ισχύουν αυτά που αναφέρθηκαν στην περίπτωση των ΒΑ ανέμων.
    γ) Οι βόρειοι άνεμοι στη Ν. Κρήτη, κατερχόμενοι, θερμαίνονται ως ένα βαθμό, αλλά δεν λειτουργούν όπως η «νοτιά» της Β. Κρήτης.
    Συμπερασματικά, θεωρώ ότι ο άνεμοι τύπου Foehn (λίβες) είναι καλό να διαχωρίζονται από τους καταβατικούς ανέμους που ανεβάζουν μερικούς βαθμούς τη θερμοκρασία στις υπήνεμες περιοχές. Αυτό, αν μη τι άλλο, γιατί οι επιπτώσεις των πρώτων από αυτούς είναι πολύ πιο σοβαρές. Με αυτή την έννοια, οι λίβες που «καίνε τα σπαρτά» στη χώρα μας είναι οι Δ-ΝΔ άνεμοι στην ανατολική ηπειρωτική Ελλάδα και οι νότιοι άνεμοι στη Β. Κρήτη.
    Καλό βράδυ σε όλους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ήταν λίγο πιό περίπλοκες οι απαντήσεις από απ'ότι περίμενα δάσκαλε τελικά.
      Στο ερώτημα 2 δυστυχώς με μπέρδεψε το αρχικό πινακάκι και η διατύπωση της ερώτησης αλλά το κατάλαβα μετέπειτα.
      Σημασία έχει ότι οι απαντήσεις πού έδωσαν αρκετοί φίλοι ήταν μέσα στα πλαίσια τού σωστού, ενώ στο τρίτο ερώτημα πού έγραψα συμπληρωματική απάντηση,τελικά διαπιστώνουμε ότι κανένας από τούς 3 αυτούς ανέμους δεν πληρεί τα στοιχεία ώστε να θεωρηθεί αποκλειστικά θερμός καταβάτης(τύπου foehn) στις συγκεκριμένες περιοχές.
      Αυτοί οι άνεμοι όπως προείπα μπορούν το χειμώνα να γίνουν αρκετά ψυχροί υπό προϋποθέσεις.
      Ο ΝΔυτικος άνεμος στα ανατολικά και ο νότιας στη βόρεια Κρήτη πληρεί άκρως τις προϋποθέσεις τού "λίβα".
      Με την ακριβή απάντησή σας δάσκαλε μας βοηθάτε περαιτέρω στην κατανόηση των μετεωρολογικών διεργασιών.
      Ευχαριστούμε και περιμένω το επόμενο.

      Διαγραφή
    2. Μία απορία, κ. Ζιακόπουλε. Δεν παίζει κανέναν ρόλο η θερμοκρασία στη Βαυαρία; Δηλαδή, αν ήταν 40 βαθμοί, θα έπεφτε πάλι στους 16 - όσους και στην Ιταλία - με την έλευση του ανέμου μέσω των Άλπεων;

      Διαγραφή
    3. Όταν αποκατασταθεί ο Foehn, οι θερμοκρασίες, με τις προϋποθέσεις που τέθηκαν, θα εξισωθούν. Προφανώς, το ερώτημα είναι θεωρητικο. Από πρακτικής πλευράς, αμφιβάλλω αν θα βρεθεί περίπτωση που οι μεταφερόμενες με τους νοτιάδες στις νότιες πλαγιές των Άλπεων μεσογειακές αέριες μάζες θα στερούνται υγρασίας!

      Διαγραφή
  21. Νομίζετε ότι θα ήταν δίκαιο,εάν το χρυσό μετάλλιο απενέμετο εξ ημισείας στους Βασίλη Πανάκογλου και Νώντα Καμαρινό ?.==========Π.Α.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. κ. Ζιακόπουλε, στο τρίτο "θέμα" σας αναφέρεστε μόνο στους βορείους ανέμους στη νότια Κρήτη. Οι νοτιάδες στη βόρεια Κρήτη είναι το αντίστροφο. Πάντως και στις δύο περιπτώσεις η απάντησή σας εξηγεί τόσο το γιατί ορισμένες φορές οι νοτιάδες στη βόρεια Κρήτη τον χειμώνα είναι ψυχροί όσο και γιατί οι βοριάδες τον χειμώνα είναι επίσης ψυχροί στη νότια πλευρά. Στυλιανάκης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ακριβώς.
      Νομίζω ότι η απάντηση τού δασκάλου στο 3ο θέμα είναι ξεκάθαρη!
      Ο όρος θερμός καταβάτης γιά τούς 3 αυτούς ανέμους δεν είναι ο κανόνας και εξηγήθηκε.
      Παγιδούλα όπως ανέφερα και το 2 και το 3 ζήτημα.

      Διαγραφή
  23. Γιάννης από Μυτιλήνη27 Σεπτεμβρίου 2022 στις 4:31 μ.μ.

    Ζήτημα 1) Η διαφορά πιστεύω είναι α)στην εποχή που συμβαίνει ένας καταβατικός άνεμος (πχ από ένα χιονισμένο βουνό τον χειμώνα θα κατεβάζει κρύο αερα) και β) η κατεύθυνση του ανέμου (πχ με νοτιά και θερμή εισβολή θα "κατεβάζει" πιο θερμό αέρα μιας και δεν θα έχει την ίδια ένταση ο καταβάτης άνεμος με την υπήμενη πλευρά. Ζήτημα 2)Αν ο αέρας στην περιοχή της Βόρειας Ιταλίας δεν είχε υδρατμούς άρα όχι φαινόμενα πιστεύω η Βαυαρία θα είχε κοντά στους 25 βαθμούς. Ζήτημα 3) Πιστεύω ότι οι ΒΑ καταβατικοί άνεμοι στην Δυτική Ελλάδα είναι θερμοί κυρίως το καλοκαίρι. β) Το ίδιο επίσης και οι ΒΔ άνεμοι για την ανατολική Ελλάδα και γ) Το ίδιο και για την νότια Κρήτη οι βόρειοι άνεμοι. Κρύοι το χειμώνα και θερμόμετροι το καλοκαίρι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή