Αϊ-Γιώργης, ο Σκορποφαμελίτης

Ο Αϊ-Γιώργης του Αμαράντου Κόνιτσας 

Πηγή: http://amarantos-konitsis.yolasite.com

Οι γιορτές του Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Γεωργίου, τοποθετημένες περίπου στα μέσα του φθινοπώρου και στα μέσα της άνοιξης αντίστοιχα, είναι συνδεδεμένες με τα γυρίσματα του καιρού που παρατηρούνται σε αυτές τις περιόδους και κυρίως με τις αισθητές αλλαγές της θερμοκρασίας και τις συνέπειές τους στους ανθρώπους, τουλάχιστον των παλαιοτέρων εποχών: «Τ’ Αϊ-Δημητριού μέσα κρεβάτι. Τ’ Αϊ-Γιωργιού έξω κρεβάτι». Οι γιορτές των δύο Αγίων της Χριστιανοσύνης αποτελούν χρονικά ορόσημα για τις δουλειές των αγροτών  και των κτηνοτρόφων και τις παλαιότερες εποχές των μαστόρων, οι οποίοι τ’ Αϊ-Γιωργιού έπαιρναν το δρόμο της ξενιτιάς και του Αγίου Δημητρίου μαζεύονταν στα χωριά τους για να περάσουν την περίοδο του χειμώνα με τις οικογένειές τους.

Σε ένα δημοτικό τραγούδι οι δύο Άγιοι φέρονται να μαλώνουν με τον Αϊ-Δημήτρη να αποκαλεί τον Αϊ-Γιώργη σκορποφαμελίτη, διότι σε αντίθεση με τον ίδιο που μαζώνει τις φαμίλιες, εκείνος τις σκορπίζει. Στην αντιφώνησή του ο Αϊ-Γιώργης «κατηγορεί» τον Αϊ-Δημήτρη ότι ενώ αυτός φέρνει την άνοιξη, ο Αϊ-Δημήτρης τη στεγνώνει.

Ο Δημήτρης Καμπούρογλου στην Ιστορία των Αθηναίων γράφει: «Το έτος εορταστικώς  δύναται να διαιρεθεί εις δύο εξάμηνα: το του Αγίου Δημητρίου και το του Αγίου Γεωργίου. Την διαίρεσιν ταύτην μάλιστα παρεδέχοντο εις διαφόρους αγροτικάς μισθώσεις, ως και εις το ρόγιασμα των υπηρετών (κοπελιών)». Το ρόγιασμα ήταν σύμβαση για την παροχή υπηρεσιών ως αντιμισθία, που ξεκινούσε στις 26 Οκτωβρίου, ανήμερα του Αγίου Δημητρίου, και τελείωνε ανήμερα του Αγίου Γεωργίου ή το αντίθετο. Ρόγιασμα  γινόταν και για τις υπηρεσίες ενός παιδιού που εκμισθώνονταν από τον πατέρα, τη χήρα μάνα ή άλλον κηδεμόνα του σε κάποιον μάστορα, με αντάλλαγμα την εκμάθηση της τέχνης και κάποια μικρή αμοιβή. Το πόσο δύσκολη ήταν ορισμένες φορές η ζωή αυτών των παιδιών φαίνεται από τους παρακάτω στίχους του δημοτικού τραγουδιού: "Εγώ 'μαι τ' ορφανό παιδί, πόχω τη χήρα μάνα, / που πήγε και μ' αρόγιασε σ' έναν κακό αφέντη".

Στις μέρες μας, τόσο τον Οκτώβριο όσο και τον Απρίλιο, δεν βλέπουμε πια στους κάμπους και τα βουνά της πατρίδας μας τις βουκολικές εικόνες των περασμένων δεκαετιών. Ούτε στα χωριά μας γινόμαστε μάρτυρες της χαρούμενης επιστροφής των μπουλουκιών των μαστόρων το φθινόπωρο ή της πικρής αναχώρησής τους για την ξενιτιά την άνοιξη. Πέραν αυτών, σταμάτησαν και τα σκληρά ρογιάσματα των παιδιών, τουλάχιστον με τον τρόπο που γίνονταν την εποχή του Καμπούρογλου. Όμως, φίλοι μου, ας μη γελιόμαστε. Ρογιάσματα γίνονται και στις μέρες μας και τα υπογράφουν τα ίδια τα παιδιά μας. Αναφέρομαι στα μορφωμένα πλέον παιδιά που ξενιτεύονται για να βρουν δουλειά σε άλλες πατρίδες σε συνθήκες κάθε άλλο παρά εύκολες.

Ο Αϊ-Γιώργης κι ο Αϊ-Δημήτρης θα στέκονται πάντα φρουροί στα πρόθυρα ο πρώτος του καλοκαιριού και ο δεύτερος του χειμώνα. Δεν χρειάζεται να διευκρινίσουμε ποιον από τους δύο Αγίους θέλουν περισσότερο οι φίλοι του καιρού και ιδίως οι χιονόφιλοι. Ωστόσο, και αυτή η εποχή στην πατρίδα μας είναι απαράμιλλης ομορφιάς. Έγραψε για το θέμα αυτό ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: «Ο Άγιος Γεώργιος είναι ο κατ’ εξοχήν καλοκαιρινός και ανοιξιάτικος Άγιος και δεν δύναταί τις να φαντασθεί μνήμη του Αγίου Γεωργίου χωρίς πολλά ποικιλόχροα άνθη μοσχοβολούντα, χωρίς τάπητας ανθυλλίων μεθυσκόντων τον αέρα με την ευωδίαν των, χωρίς άπειρον πρασινάδα και απεράντους αγρούς αιματόχρους από αμέτρητον πλήθος των μηκώνων, χωρίς τρυφερούς βλαστούς αμπέλων με βότρυς προβάλλοντας και χωρίς αναριθμήτους στεφάνους από αγραμπελιές και αγιοκλήματα.» (Εφημερίδα «Ακρόπολις», 23 Απριλίου 1892). Η γλώσσα του Παπαδιαμάντη τείνει να εκλείψει. Ας ελπίσουμε να μην εκλείψουν ποτέ οι εικόνες που περιγράφει παραπάνω ο Σκιαθίτης άγιος των ελληνικών γραμμάτων.

Καλή Κυριακή σε όλους. Χρόνια πολλά στις Γεωργίες και τους Γιώργηδες για την αυριανή γιορτή τους.