Ο Αννίβας διασχίζει τις Άλπεις (Μέρος 1ο)

Η δεύτερη, μετά τη μετεωρολογία, αδυναμία μου είναι η ιστορία. Αν η μετεωρολογία σε φέρνει κοντά στη φύση και σου προσφέρει ψυχική ηρεμία και χαρά, η ιστορία είναι εκείνη που σε κάνει καλύτερο και σοφότερο άνθρωπο, σε παρηγορεί όταν αντιμετωπίζεις δυσκολίες (οι χαλεποί καιροί που ζούμε είναι μια τέτοια περίπτωση) και σου προσφέρει τη δυνατότητα να «ζήσεις» ζωές περισσότερες από τη μία που στον καθένα μας αναλογεί. Στο διάβα των αιώνων η σχέση της μετεωρολογίας με την ιστορία ήταν αμφίδρομη. Από τη μια πλευρά ο καιρός και το κλίμα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην έκβαση πολλών πολεμικών αναμετρήσεων και από την άλλη πλευρά οι πόλεμοι επηρέασαν θετικά την εξέλιξη της μετεωρολογίας.

Κατά τους ιστορικούς, τρεις ήταν οι κορυφαίοι στρατιωτικοί ηγέτες της αρχαιότητας: ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Καρχηδόνιος Αννίβας Βάρκας (Hannibal Barca) ή απλά Αννίβας και ο Ιούλιος Καίσαρας. Πέρα από τις ηγετικές και στρατιωτικές τους ικανότητες, οι οποίες λιγότερο ή περισσότερο ήταν αναπτυγμένες και στους τρεις στρατηλάτες, το κοινό στοιχείο του χαρακτήρα τους ήταν η περίσσεια τόλμη τους. Με αυτήν ο Αλέξανδρος διέσχισε τον Ελλήσποντο και τον Ινδό, ο Αννίβας τις Άλπεις και ο Ιούλιος Καίσαρας τον Ρουβίκωνα. Στο παρόν άρθρο, καθώς και σε εκείνα που θα ακολουθήσουν, θα αναφερθούμε στα κατορθώματα του Αννίβα, ο οποίος αντιμετώπισε σωρεία προβλημάτων που του δημιούργησαν ο καιρός και το κλίμα. Επισημαίνεται ότι η πορεία του Καρχηδόνιου στρατηλάτη από την Ισπανία προς την Ιταλία μέσω των Άλπεων θεωρείται μία από τις πιο φιλόδοξες και ανορθόδοξες ορεινές στρατιωτικές επιχειρήσεις όλων των εποχών.

Ο Αννίβας στην προσπάθεια του να μεταφέρει τον πόλεμο με τη Ρώμη επί ιταλικού εδάφους είχε δύο επιλογές. Είτε να μεταφέρει το στρατό του διά θαλάσσης (όπου καραδοκούσε το ισχυρό ρωμαϊκό ναυτικό) είτε να κινηθεί από το βορρά, παρακάμπτοντας το ορεινό συγκρότημα των Άλπεων. Στη δεύτερη περίπτωση, η πορεία θα ήταν μακρά, κοπιώδης και εξαιρετικά επικίνδυνη εν μέσω των πολυάριθμων εχθρικών κέλτικων φυλών. Πέρα από αυτό, στο τέλος αυτής της μοναδικής βατής διαδρομής, στη ΒΑ Ιταλία, τον περίμεναν οι ρωμαϊκές λεγεώνες που φύλαγαν καλά τα περάσματα. Οι Ρωμαίοι, περιμένοντας τον Αννίβα να ακολουθήσει μία από τις παραπάνω δύο διαδρομές, αισθάνονταν ασφαλείς και δεν έδιναν ιδιαίτερη σημασία στα όσα ακούγονταν για τις πραγματικές του προθέσεις. Όμως, για τον παράτολμο Καρχηδόνιο ηγέτη υπήρχε και τρίτη επιλογή, η οποία μέχρι εκείνη τη στιγμή φαινόταν ακατόρθωτη: να φθάσει στη Β. Ιταλία περνώντας μέσα από τις δυτικές Άλπεις.

Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές (Πολύβιος, Τίτος Λίβιος), ο Αννίβας πέρασε το χειμώνα του 219 - 218 π. Χ. στην Καρθαγένη, πρωτεύουσα της καρχηδονιακής Ισπανίας, προετοιμαζόμενος εντατικά για την εκστρατεία του. Την άνοιξη του 218  π. Χ. ο Καρχηδόνιος ηγέτης πέρασε τον ποταμό Έβρο, έχοντας μαζί του 90.000 πεζούς, 12.000 ιππείς και 37 ελέφαντες. Οι παραπάνω αριθμοί που αναφέρονται από τον Πολύβιο κρίνονται υπερβολικοί και δεν είναι λίγοι οι σύγχρονοι ιστορικοί που εκτιμούν ότι ο στρατός του Αννίβα δεν αριθμούσε πάνω από 50.000 πεζούς και 10.000 ιππείς.

Το πρώτο εμπόδιο στην πορεία των Καρχηδονίων ήταν τα Πυρηναία, όχι τόσο για τις εδαφικές δυσχέρειες όσο για την αντίσταση που προέβαλλαν οι φυλές που κατοικούσαν στην περιοχή. Παρά τις απώλειες από τις αψιμαχίες και κυρίως από τις λιποταξίες μερικών ισπανικών τμημάτων του, ο Αννίβας κατάφερε να φθάσει και να περάσει τον Ροδανό ποταμό, όχι βέβαια χωρίς δυσκολίες. Παράλληλα, ο Καρχηδόνιος ηγέτης με ευφυή τεχνάσματα και ελιγμούς κατάφερε να αποφύγει τις λεγεώνες του Ρωμαίου στρατηγού Πούμπλιου Κορνήλιου Σκιπίωνα, ο οποίος από τη Β. Ιταλία έσπευσε διά θαλάσσης στη Γαλατία για να του φράξει το δρόμο.

Οι γαλατικές (κέλτικες) φυλές που συνάντησε ο Αννίβας στη νότια Γαλλία δεν ήταν όλες φιλικές μαζί του. Εκείνος όμως κινήθηκε με εξαιρετική ευελιξία και διπλωματία και κατάφερε ορισμένες από αυτές να τις πάρει με το μέρος του. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση που αντιμετώπισε ο Καρχηδόνιος όταν έφθασε στην περιοχή της συμβολής του Ροδανού με τον παραπόταμό του Ίσαρο. Εκεί βρήκε τη γαλατική φυλή των Αλλοβρόγων να σπαράσσεται από εμφύλιο πόλεμο. Αντίπαλοι ήταν δύο αδελφοί, ο καθένας από τους οποίους διεκδικούσε το θρόνο για λογαριασμό του. Ο Καρχηδόνιος στρατηλάτης, τασσόμενος στο πλευρό του μεγαλύτερου αδελφού, τον βοήθησε αποτελεσματικά να κερδίσει την αναμέτρηση. Ο νικητής Γαλάτης, ανταμείβοντας το σύμμαχό του, του παρέσχε τρόφιμα και ενδύματα για το στρατό του καθώς και οδηγούς για να του δείξουν το δρόμο που έπρεπε να ακολουθήσει για να φθάσει στην κοιλάδα του Πάδου μέσω των Άλπεων. Ήταν οι πανάρχαιοι δρόμοι που ακολουθούσαν οι Γαλάτες κατά τις επιδρομές τους εναντίον των λαών της Ιταλικής Χερσονήσου.

(Συνεχίζεται)