Η επέκταση του αντικυκλώνα των Αζορών οδηγεί σε «πρωτοφανείς» αλλαγές το κλίμα της Δυτικής Ευρώπης!

Υετός (αριστερά) και πίεση στη ΜΣΘ (δεξιά) κατά τη διάρκεια ενός χειμώνα με μεγάλη προς τα Β-ΒΑ επέκταση του αντικυκλώνα των Αζορών. Τα βέλη δείχνουν την κατεύθυνση προ της οποία γίνεται η μεταφορά υγρασίας. Πηγή: Cresswell-Clay et al (2022).


Πριν από μερικούς μήνες δημοσιεύτηκε στο Nature Geoscience ενδιαφέρουσα μελέτη με τον τίτλο: «Twentieth-century Azores High expansion unprecedented in the past 1,200 years» (Cresswell-Clay, N. et al, 2022), οι συγγραφείς της οποίας συγκέντρωσαν παρατηρήσεις, προσομοιώσεις μοντέλων και δεδομένα παλαιοκλίματος για να αναλύσουν τις αλλαγές στο κλίμα του Βόρειου Ατλαντικού τα τελευταία 1.200 χρόνια. Οι ερευνητές βρήκαν ότι οι χειμώνες με μεγάλο ύψος του αντικυκλώνα των Αζορών είναι πολύ πιο συνηθισμένοι μετά τη βιομηχανική εποχή παρά πριν από αυτή και ότι αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης είναι η μείωση των βροχοπτώσεων στην Ισπανία και την Πορτογαλία και η αύξηση των βροχοπτώσεων στη Μ. Βρετανία. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στη μελέτη, αν στην προβιομηχανική εποχή  ένας ακραία ξηρός χειμώνας ερχόταν μια φορά στα δέκα χρόνια, τον 21ο αιώνα έρχεται μια φορά σε τέσσερα  χρόνια. Οι συγγραφείς της εν λόγω μελέτης τονίζουν ακόμα ότι η επέκταση του αντικυκλώνα των Αζορών συνδέεται με την υπερθέρμανση του πλανήτη.


Η μελέτη έτυχε ευνοϊκής κριτικής και θετικών σχολίων αν και δεν έλειψαν κάποιες παρατηρήσεις αναφορικά με το βαρύγδουπο χαρακτηρισμό της επέκτασης του αντικυκλώνα των Αζορών ως πρωτοφανούς (unprecedented). Επιπλέον, ορισμένοι εξέφρασαν επιφυλάξεις στο κατά πόσο αυτή η επέκταση είναι αποτέλεσμα της αύξησης των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα και κάποιοι είπαν ότι οι συγγραφείς στη μελέτη τους θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν και τις διαχρονικές αλλαγές της Ταλάντωσης του Βορείου Ατλαντικού.

Προσωπικά, βρήκα ενδιαφέρουσα τη μελέτη αυτή και έκανα κάποιες παραπέρα σκέψεις αναφορικά με τις επιπτώσεις της στον καιρό της χώρας μας, τις οποίες (σκέψεις) αποφάσισα να τις μοιραστώ μαζί σας. Καταρχάς, ασφαλή συμπεράσματα για τη συσχέτιση της επέκτασης του αντικυκλώνα των Αζορών με τη μείωση των βροχών στην περιοχή μας είναι δύσκολο να εξαχθούν, Όμως, αν αποδεχθούμε την «ατμοσφαιρική τραμπάλα» μεταξύ ΒΔ και ΝΑ Ευρώπης (βροχές στην Αγγλία καλοκαιρία στην Ελλάδα και το αντίστροφο), δεν μπορεί να αποκλειστεί η περίπτωση μείωσης των βροχοπτώσεων και στη χώρα μας λόγω του συγκεκριμένου αιτίου.

Αυτό που χρήζει περισσότερης συζήτησης είναι το γεγονός ότι οι ερευνητές εμμέσως πλην σαφώς έθεσαν ένα όριο στην προς το βορρά επέκταση του αντικυκλώνα των Αζορών και αυτό δεν είναι άλλο από τα Βρετανικά Νησιά. Εκεί, κατά τη μελέτη, φαίνεται να γίνεται η ανάμιξη των υποτροπικών θερμών αερίων μαζών με τις ψυχρότερες αέριες μάζες πολικής προελεύσεως που εξηγεί τις αυξημένες βροχές στην περιοχή. Αν ο αντικυκλώνας επεκτεινόταν βορειότερα της Αγγλίας, η ζώνη του αυξημένου υετού θα μετατοπιζόταν βορειότερα. Αυτή η σκέψη με γύρισε πίσω στην ανάρτηση της 7ης Ιανουαρίου 2023 (Χιονο-ιχνηλάτες Αντικυκλώνες και Κυματικά Πακέτα Ρόσμπι), για την οποία αυτά που ακολουθούν αποτελούν συμπλήρωμα.

Ο αντικυκλώνας των Αζορών είναι ένας ημιμόνιμος υποτροπικός αντικυκλώνας που σχηματίζεται με συγκεκριμένο τρόπο στην περιοχή των καθοδικών κινήσεων που παρατηρούνται στο βόρειο άκρο του κυττάρου Hadley και στο νότιο άκρο του κυττάρου Ferrel. Κατά τη γνώμη μου, οι υποτροπικές θερμές αέριες που παρατηρούνται στην ανώτερη ατμόσφαιρα πάνω από την ευρύτερη περιοχή των Αζορών δεν μετακινούνται από μόνες τους προς τις περιοχές της Β-ΒΔ Ευρώπης που βρίσκονται βορειότερα της Μ. Βρετανίας. Η μετακίνησή τους γίνεται από έναν «ελκυστή» (στην πρόσφατη ανάρτηση τον ονομάσαμε κυματικό πακέτο Ρόσμπι) που αναπτύσσεται στον Α-ΒΑ Ατλαντικό και προωθεί τις μάζες αυτές προς τη ευρύτερη περιοχή της Νορβηγικής Θάλασσας, δημιουργώντας εκεί έναν, ας τον πούμε, θυγατρικό αντικυκλώνα του αντικυκλώνα των Αζορών. Με άλλα λόγια, ο αντικυκλώνας των Αζορών είναι η «μαμά», το βάθρο ή το εφαλτήριο, αν θέλετε, για να φθάσουν οι υποτροπικές θερμές αέριες μάζες στη Β-ΒΔ  Ευρώπη. Χωρίς την ύπαρξη του προαναφερθέντα «ελκυστή» οι θερμές αέριες μάζες δεν είναι εύκολο να κινηθούν προς τις περιοχές που βρίσκονται Β-ΒΑ της Μ. Βρετανίας.

 

Θυμίζω ότι η δουλειά του προαναφερθέντα «ελκυστή» δεν σταματάει στη Β. Ευρώπη. Είναι αυτός που ως ενεργειακός παλμός διατρέχει το βόρειο μέρος του αντικυκλώνα εμποδιστή και στη συνέχεια αναπτύσσει τον αυλώνα της Α-ΒΑ Ευρώπης, ο οποίος θα κατεβάσει ψυχρές αέριες μάζες στη Ν-ΝΑ Ευρώπη και τη Μεσόγειο.

20 σχόλια:

  1. Καλησπέρα από τη φθινωπορινη και σήμερα Στοκχόλμη με πολλή βροχή και πολύ αέρα.Μάκης Στοκχόλμη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Δηλαδή, σημαντικότερο ρόλο παίζει ο "ελκυστής" για τις ψυχρές εισβολές στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Πάντως, η έρευνα που έδειξε ότι οι χειμώνες με μεγάλο ύψος του αντικυκλώνα των Αζορών είναι όλο και πιο συχνοί και έχουν μειώσει τις βροχοπτώσεις σε Ισπανία και Πορτογαλία, επιβεβαιώνει όσους ισχυριζόμαστε ότι η Ιβηρική ουσιαστικά δεν έχει χειμώνα. Ωστόσο, ένα πουλάκι μου είπε σήμερα, "επιστροφή στην κανονικότητα".

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μπα, δε νομίζω. Αυτές είναι προ πολλού όλες λεχώνες!

      Διαγραφή
    2. Κύριε καθηγητά παρατηρώ επιρροές από "κακές" παρέες!!!

      Διαγραφή
    3. Μάλλον θα ήταν καμιά νανόχηνα, προάγγελος του ερχομού του ψύχους στη χώρα μας.

      Διαγραφή
  3. Φέτος έχει δώσει ρέστα στη νότια Ευρώπη. Αν και Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία παίζει να είναι σε καλύτερη μέρα από ανατολική Ελλάδα, Κύπρο, Ισραήλ. Ειδικά Κύπρος Ισραήλ περιμένουν αυτούς τους 2-3 μήνες για τις βροχές.

    Επίσης βλέπω ότι πάνε για ρεκόρ κρύου περιοχές όπως το Ρέικγιαβικ, τουλάχιστον για τον Δεκέμβριο που πέρασε, και για Γροιλανδία αρκετό κρύο το τελευταίο διάστημα. Υπάρχει μία εμμονή στον καιρό.

    Θεωρώ οι ελπίδες μας πάνω από τέλη Ιανουαρίου και μετά.

    Γιάννης
    Νέα Φιλαδέλφεια

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Και πάλι εξαιρετικό κύριε Ζιακόπουλε,δεν διατυπώσατε την γνώμη σας όμως αν το συνδέετε με την κλιματική αλλαγή,από την άλλη..δεν νομίζω ότι κάθε εξέλιξη πρός τον Βορρά του Αζορικού οδηγεί στο τέλος του στην επέκταση του στην Β-ΒΑ Ευρώπη,αυτό μου φαίνεται το έχετε αναλύσει πολλές φορές...και το συνδέεται με το νότιο ρεύμα στο Β αντλαντικό,σε κάθε περίπτωση ελπίζω η ανάρτηση σας να έχει και κάποια νύξη για τα μελλούμενα,σε κάθε περίπτωση όμως ηταν μία ανάρτηση που την περίμενα πολύ καιρό.
    "θωμάς"

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Στο επόμεμο άρθρο "Θωμά" θα προσπαθήσουμε να μαζέψουμε τα βασικά συμπεράσματα των υπαρχουσών μελετών για τις τάσεις που δημιουργεί στην ατμοσφαιρική κυκλοφορία η υπερθέρμανση του πλανήτη.

      Διαγραφή
  5. Η τελευταία παράγραφος αποτελεί ελπίδα. Όχι την περσινή κατ'ανάγκη, αυτή που όλοι ξέρουμε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Απλά, ο δάσκαλος εκμεταλλεύεται το "παράθυρο του καιρού" για να μας εξηγήσει με επιστημονικό, αλλά όσο το δυνατόν και πιο κατανοητό τρόπο μερικές πτυχές της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας. Προσωπικά, δεν ήξερα καν για τα κύματα Rosby, που αποτελούν, όμως, τον πιο σημαντικό παράγοντα στην ατμοσφαιρική κυκλοφορία, καθώς η κίνηση (ταλάντωση) τους κατευθύνει και τους αντικυκλώνες, τους αυλώνες, τους αεροχειμάρρους (αυτό το είχαμε διαβάσει στην προηγούμενη ανάρτηση, νομίζω), αλλάζοντας έτσι τον καιρό.

      Αν και δεν τα καταλαβαίνω όλα, μία γενική εικόνα σχηματίζω. Για παράδειγμα πώς ανυψώνεται ο αζορικός αντικυκλώνας, ότι ο "ελκυστής" χρειάζεται για να ωθήσει και τις ψυχρές μάζες νοτιότερα και κυρίως ότι χωρίς τον συνδυασμό και των δύο δεν μπορεί να υπάρξει αξιόλογη κατεβασιά κρύου προς τα μέρη μας.

      Παρεμπιπτόντως, ο τζίφος εξακολουθεί να πηγαίνει πέρα, δώθε την ψυχρή εισβολή, αλλά σε 14-15 μέρες, οπότε νομίζω ότι προς το παρόν είναι απλά ψηφιακή. Αν τη δείξει στις 5-7 μέρες, θα υπάρχουν πραγματικά πολλές πιθανότητες να συμβεί.

      Διαγραφή
  6. Άλλο ένα φοβερό άρθρο δάσκαλε που έρχεται και ταιριάζει ταμάμ στο προηγούμενο άρθρο σας με τα rossby waves.
    Γιά να δούμε ο "ελκυστής" θα κάνει τη δουλειά τού προς τα τέλη τού μήνα??

    Όσο γιά τον καιρό ακριβώς όπως τα λέγαμε.
    Καμία ουσιαστική βελτίωση δεν έρχεται μετά το πέρας της τελευταίας διαταραχής.
    Όλο και κάτι θα παίρνουμε με την Τ ιδανική γιά χιόνια έστω και στα ορεινά.
    Στην περιοχή μού και το κέντρο ανατολικό κομμάτι της Αιτωλοακαρνίας είχαμε μέχρι πριν λίγο ποτιστική βροχή πού άφησε περίπου 3mm και χιόνι εκ νέου στο Παναιτωλικό πάνω από τα 1150μ.
    Η θερμοκρασία στους 8β με πολλή υγρασία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Έχουμε να διαβάσουμε πολλά ακόμη από τον Δάσκαλο. Την υγεία του να έχει! Μακάρι να τα κατανοουσαμε και να τα συγκρατουσαμε όλα αυτά. Τουλάχιστον να μας μείνει κάτι και να μην είμαστε Μπενακης-Βγενακης!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Τι απογοήτευση φετος.Είχαμε υψηλές προσδοκίες από πέρσι και πρόπερσι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ευχαριστούμε πολύ και πάλι κύριε Ζιακόπουλε! Εξαιρετικά όλα όσα μας εξηγείται! Κάπως τα καταλαβαίνω κ'γω και τα φτιάχνω εικόνα διαβάζοντας τα.. Μακάρι να τα καταλαβαίνα με όλα όπως λέει ο συνονόματος από πάνω εκ Θεσπρωτίας! Καλημέρα σε όλους!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Εκπληκτικο αρθρο δασκαλε! Η τελευταια παραγραφος κατι μου λεει πως εχει πιθανοτητες να γινει στα τελη του μηνα!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Καλησπέρα!
    Αν έχω καταλάβει σωστά από όλα τα σχόλια και όσα λέγονται εδώ κι εκεί φαίνεται ότι ο Γενάρης θα φύγει με ήπιες θερμοκρασίες (το λέω κομψά) και ότι αν είναι να έρθει κάτι χειμωνιάτικο (πάλι κομψά) αυτό ίσως συμβεί την τελευταία του βδομάδα. Επειδή η κομψότητα μού τελείωσε να συμπεράνω ωμά ότι κρύα/παγωνιές φέτος γιόκ δηλ χειμώνας γιόκ. Τώρα θα μου πείτε μα έχουμε και Φλεβάρη και Μάρτη. Ναι…κανένα πέρασμα κανένα χιονιά άνετα μπορεί να κάνει και να μπει γκολ στις καθυστερήσεις αλλά κακά τα ψέματα αν ο Γενάρης που είναι ο κατεξοχήν χειμωνιάτικος μήνας κυλά με μέγιστες διψήφιες και μάλιστα κι εδώ στη βόρεια Ελλάδα τότε…

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Καλησπέρα σε όλους.
    Επιστήμονες που έκαναν την έρευνα για την μεγέθυνση του Αζορικού στο κλίμα των ανατολικών ακτών των ΗΠΑ συμπέραναν ότι μάλλον η μεγέθυνση του θα οδηγήσει σε αύξηση του εύρους των ποσών του υετού ανά έτος εκεί. Αυτό με λίγα λόγια σημαίνει ότι λόγω του αυξανόμενου μεγέθους του Αζορικού αντικυκλώνα θα οδηγήσει μεν σε περισσότερες ξηρασίες στις ανατολικές ΗΠΑ αλλά και σε αυξημένο υετό σε άλλες περιόδους. Αναφέρεται πάντως ότι η μεγαλύτερη μεγέθυνση του Αζορικού φαίνεται να γίνεται προς τη δυτική Ευρώπη, όπως λέει και ο δάσκαλος. Προσωπικά πιστεύω ότι αυτό θα μπορούμε να είχε στη χώρα μας όμοιες συνέπειες με τον υετό με αυτόν στις ανατολικές ΗΠΑ. Αν η αυξημένη παρουσία του Αζορικού στη δυτική Ευρώπη συνδεθεί με συχνότερες επισκέψεις του πολικού αεροχειμάρρου στην ανατολική Μεσόγειο θα βλέπουμε σίγουρα περισσότερο υετό. Με το "ταβάνι" όμως της μέσης μεγέθυνσης του Αζορικού να είναι κάτω από τη Βρετανία όμως σημαίνει ότι τα "πλοκάμια" του θα στρέφονται αναλόγως είτε προς την περιοχή μας είτε προς τα βόρεια, δηλαδή τη Νορβηγία. Μπορεί να κάνω λάθος αλλά αυτό κατ'εμέ σημαίνει πιο πολλές απότομες ψυχρές εισβολές και κύματα καύσωνα, ψυχρές λίμνες αλλά και συνεχόμενες ξηρασίες. Όλα ακραιότερα δηλαδή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή