Σαν (σκονισμένο) αρνί μπαίνει ο φετινός Μάρτης!

Βαρομετρικό χαμηλό στην κεντρική Μεσόγειο κινείται ΒΑ και το νέο εικοσιτετράωρο (Τετάρτη) θα επηρεάσει με τοπικές βροχές κυρίως τη ΒΔ Ελλάδα. Οι άνεμοι θα πνέουν ΝΑ έως ΒΑ 4 με 6 μποφόρ και η θερμοκρασία θα κυμανθεί και πάλι σε υψηλά για την εποχή επίπεδα κυρίως στις ανατολικές και νότιες περιοχές της χώρας. 

Την Πέμπτη (2/3), στο Ιόνιο και την ηπειρωτική Ελλάδα πλην της Θράκης προβλέπονται νεφώσεις με βροχές και στα δυτικά σποραδικές καταιγίδες. Οι άνεμοι θα πνέουν στα δυτικά μεταβλητοί 3 με 4 μποφόρ και στα ανατολικά Β-ΒΑ 5 με 6 μποφόρ. Η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή πτώση στα δυτικά, κεντρικά και βόρεια διαμερίσματα της χώρας. 

Να ρίξει ο Μάρτης δυο νερά...

 

Η πρόγνωση του καιρού!

 

Εικόνες του σήμερα και του χθες

Μύρισε άνοιξη στο Βιβάρι Αργολίδας, του Σταύρου Παυλόπουλου

Η Απελευθέρωση της Κόνιτσας από τους Τούρκους

Στην αγορά της Κόνιτσας, 1917. Από το αρχείο του Βασίλη Χολέβα

Κάποτε σ’ έναν τοίχο διάβασα ότι «πατρίδα είναι τα παιδικά μας χρόνια». Μπορεί στο σύνθημα να κρύβεται κάποια αλήθεια, αλλά εγώ πιστεύω περισσότερο στα λόγια ενός σπουδαίου Αμερικανού συγγραφέα που είπε ότι «πατρίδα είναι τα σπίτια, τα παιδιά και οι τάφοι», δηλαδή το παρόν, το μέλλον και το παρελθόν μας. Την αγάπη μου για την ιδιαίτερη πατρίδα μου, την Κόνιτσα, δεν την έχω κρύψει ποτέ. Όπως έχω ξαναπεί, για μένα αυτή η μικρή πόλη με τα θεϊκά ποτάμια, τα πέτρινα γεφύρια, τα ψηλά βουνά, τον ουρανό της και τους ανθρώπους που έζησαν και ζουν εκεί είναι ένας καθρέφτης, ο μοναδικός καθρέφτης, όπου μπορώ να δω τον εαυτό μου πολύ καθαρά, έτσι όπως πραγματικά είναι!

Σήμερα, επέτειος της Απελευθέρωσης της Κόνιτσας από τους Τούρκους, παραθέτω τον σπουδαίο πανηγυρικό λόγο που εκφώνησε η φιλόλογος Ελένη Καραγιάννη πριν από επτά χρόνια στην 103^η επέτειο απελευθέρωσης της πόλης (24 Φεβρουαρίου 2016).

 

Με υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες, αρκετή αφρικανική σκόνη και λίγες βροχές η Καθαρά Δευτέρα!

Οι ψυχρές αέριες μάζες που λιμνάζουν στην Α-ΒΑ Ευρώπη δεν αναμένεται να μεταφερθούν προς την περιοχή μας, στην οποία τα κύρια χαρακτηριστικά του καιρού θα είναι και πάλι οι υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες, οι ασθενείς άνεμοι και οι τοπικές ομίχλες το πρωί στα ηπειρωτικά. Κατά τα άλλα, το νέο εικοσιτετράωρο (Πέμπτη), θα υπάρχουν τοπικές νεφώσεις, αλλά οι πιθανότητες βροχής είναι περιορισμένες. 

Το «Παγωτό»*

Η παγωμένη Παμβώτιδα το χειμώνα του 1930

Ο χειμώνας 1863-64 και ιδιαίτερα ο Γενάρης του 1864 ήταν πολύ ψυχρός σε όλη την Ελλάδα. Στα σκλαβωμένα τότε Γιάννενα ο Γενάρης του 1864 ήταν τόσο ψυχρός, ώστε σημειώθηκε το σημαντικότερο περιστατικό ολικού παγώματος της Παμβώτιδας του 19^ου αιώνα και ενδεχομένως των τελευταίων τεσσάρων αιώνων. Αλλά ας αφήσουμε τις πηγές να μιλήσουν γι αυτό. Ο Χρίστος Σούλης, ο άνθρωπος που συνέλεξε και δημοσίευσε τις επιγραφές και τις ενθυμήσεις της περιοχής των Ιωαννίνων σε βιβλίο του¹ παραθέτει τρία διαφορετικά κείμενα από ισάριθμες διαφορετικές πηγές για εκείνο το ιστορικό πάγωμα της λίμνης. Στις περικοπές των κειμένων που ακολουθούν έχουν γίνει μικρές γλωσσικές προσαρμογές από τον συγγραφέα του παρόντος άρθρου:

Για τον καιρό του τριημέρου της Αποκριάς ο Νότος έχει βαρύνοντα λόγο!

Οι υψηλές πιέσεις της κεντρικής Μεσογείου επεκτείνονται προς την περιοχή μας, με αποτέλεσμα το νέο εικοσιτετράωρο (Τρίτη), τα κύρια χαρακτηριστικά του καιρού στη χώρα να είναι η ηλιοφάνεια, οι ασθενείς άνεμοι και οι υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες κυρίως όσον αφορά τις μέγιστες τιμές της. Οι παραπάνω συνθήκες είναι ευνοϊκές για το σχηματισμό ομιχλών νωρίς το πρωί κυρίως στο εσωτερικό της ηπειρωτικής Ελλάδας. Την Τετάρτη (22/2), προβλέπεται σχεδόν παντού ηλιοφάνεια. Οι άνεμοι θα πνέουν από δυτικές διευθύνσεις με ένταση ως τα 5 μποφόρ (νότια πελάγη) και η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή άνοδο. 

Ο Μεγαλειότατος!

Στις μυθολογίες όλου του κόσμου ο Ήλιος είναι θεός. Στην ποίηση, τη λογοτεχνία, την τέχνη γενικότερα και τη φιλοσοφία είναι ο βασιλιάς, ο αρχηγός, ο σύντροφος, το ανέσπερο φως, ο κλειδοκράτορας, ο μέγας ιεροφάντης, το χρυσό μάτι της μέρας που “τα πανθ' ορά”!

Πρόσφατα ανακάλυψα και την προσωνυμία «Μεγαλειότατος» στους στίχους δύο ποιητών:

του Κουβανού Χοσέ Μαρτί (1853-1895), εθνικού ήρωα και σύμβολο του αγώνα για την ανεξαρτησία της πατρίδας του:

«Δύο πατρίδες έχω: την Κούβα και τη νύχτα.
Μήπως οι δύο είναι μία; Σαν υποχωρεί
ο Μεγαλειότατος Ήλιος, με μακρά πέπλα
και ένα γαρύφαλλο στο χέρι, αθόρυβα
η Κούβα σαν θλιμμένη χήρα εμφανίζεται…».

Οι χειμώνες πλέον κρύβουν μέσα τους πολλά καλοκαίρια!

"Ένα παράθυρο ανοιχτό στη λιακάδα"

Αβαθές βαρομετρικό χαμηλό στην Ουκρανία, συνοδευόμενο από ασθενές ψυχρό μέτωπο που εκτείνεται ως τα ΒΔ Βαλκάνια, κινείται ανατολικά. Το σύστημα αυτό δεν αναμένεται να προκαλέσει βροχές στην περιοχή μας. 

Κατά τα άλλα, το νέο εικοσιτετράωρο (Παρασκευή) στη χώρα μας οι δυτικών διευθύνσεων άνεμοι μόνο στη Θάλασσα Κυθήρων θα φθάνουν τα 6 μποφόρ και η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή άνοδο. 

Το Σαββατοκύριακο (18-19/2), ο καιρός θα είναι γενικά ανοιξιάτικων προδιαγραφών με ηλιοφάνεια σχεδόν σε όλες τις περιοχές της χώρας, ανέμους ΝΔ έως ΒΔ 3 με 5 μποφόρ και θερμοκρασίες που κατά τόπους θα φθάσουν ακόμα και τους 20 βαθμούς. 

Κατά τα ειωθότα…

Τοπίο στο Πήλιο μετά τη "Μπάρμπαρα", του Βασίλη Καραλή

Υψηλές πιέσεις καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, με αποτέλεσμα την απουσία βροχών, την επικράτηση ασθενών ανέμων και την επικράτηση σχετικά υψηλών θερμοκρασιών κυρίως κατά τη διάρκεια της ημέρας. Στη χώρα μας, το νέο εικοσιτετράωρο (Τρίτη), το βασικό χαρακτηριστικό του καιρού θα είναι οι ενισχυμένοι βόρειοι άνεμοι, αποτέλεσμα του συνδυασμού των υψηλών πιέσεων στα Β. Βαλκάνια με τις χαμηλές πιέσεις στην Κύπρο. Κατά τα άλλα, οι πιθανότητες βροχής είναι εξαιρετικά περιορισμένες και οι συνθήκες θα είναι ευνοϊκές για παγετό ακτινοβολίας τη νύχτα και νωρίς το πρωί στο εσωτερικό της ηπειρωτικής Ελλάδας. 

Οι στρωματοσωρείτες κι εγώ

Στρωματοσωρείτες (stratocumulus), του Στρατή Βουγιούκα

 

Όλα τα σύννεφα τα αγαπώ, αλλά σε μερικά έχω ιδιαίτερη αδυναμία. Σε αυτά ανήκουν:

(α) Οι λεπτοί, λευκοί ή ασημένιοι θύσανοι (cirrus) που αποτελούν την εκλεκτή τάξη τους και ιδιαίτερα οι αγκιστροειδείς θύσανοι (cirrus uncinus) που λες ότι είναι τα «ματοτσίνορα του Ήλιου».

(β) Οι σωρειτομελανίες (cumulonimbus) που είναι τα μεγαλοπρεπέστερα και ταυτόχρονα τα τρομακτικότερα από αυτά.

(γ) Τα θυσανοστρώματα (cirrostratus) που αποτελούν την εμπροσθοφυλακή των κακοκαιριών και τους χειμώνες στην ιδιαίτερη πατρίδα μου ήταν οι προάγγελοι των χιονιάδων ιδιαίτερα μετά από μια μακρά περίοδο αλκυονίδων ημερών.

(δ) Οι στρωματομελανίες (nimbostratus), το κατ’ εξοχήν νέφος των μεγάλων χιονιάδων, τουλάχιστον στις δυτικές, κεντρικές και βόρειες περιοχές της χώρας μας. 

Καπνός αποθρώσκων σε λευκό τοπίο

Κόνιτσα, 25-1-2012. Φωτ. Τάσος Κώτσικος

Από τα μαθητικά μου χρόνια στην Κόνιτσα έχει μείνει βαθιά χαραγμένη στη μνήμη μου η εικόνα της μικρής μας πόλης ντυμένης στα λευκά και τον καπνό από τις καμινάδες των σπιτιών άλλοτε να ανεβαίνει ανεμπόδιστα στον αέρα και άλλοτε να παρασέρνεται από τον άνεμο άμα τη εμφανίσει του στα κατάμαυρα ανοίγματα της καμινάδας. Είναι βέβαια υπερβολικό να πω ότι αισθάνομαι σαν τον Οδυσσέα που λαχταρούσε να έβλεπε τον καπνό της πατρίδας του κι ας πέθαινε (αὐτὰρ Ὀδυσσεύς, ἱέμενος καὶ καπνὸν ἀποθρῴσκοντα νοῆσαι ἧς γαίης, θανέειν ἱμείρεται. Οδύσσεια α’ 57), αλλά η συγκεκριμένη εικόνα είναι νοσταλγική γιατί από τότε πολλά πράγματα πέρασαν ανεπιστρεπτί και αυτά που παρέμειναν δεν είναι πια τα ίδια. 

Προς την έξοδο η «Μπάρμπαρα»!

Άνω Γιανναίοι Αρκαδίας, 8-2-2023. Φωτ. Αγγελική Γκογκίδη

Βαρομετρικό χαμηλό στην κεντρική Μεσόγειο αναμένεται να κινηθεί Ν-ΝΑ, ενώ οι υψηλές πιέσεις θα παραμείνουν στα Β. Βαλκάνια. Με αυτές τις συνθήκες, στη χώρα μας το νέο εικοσιτετράωρο (Παρασκευή) θα διατηρηθεί το ΒΑ ρεύμα με ένταση ως τα 7 μποφόρ, αλλά οι χιονοπτώσεις θα εξασθενήσουν σημαντικά και θα περιοριστούν σε περιοχές μεγαλύτερου υψομέτρου. Αναφορικά με τη θερμοκρασία, οι μέγιστες τιμές θα σημειώσουν μικρή άνοδο, αλλά οι ελάχιστες τιμές της θα παραμείνουν χαμηλές και στα ηπειρωτικά θα σημειωθεί παγετός κατά τόπους ισχυρός. 

Η «Μπάρμπαρα» μπαίνει στην τελευταία αργόσυρτη φάση της, ο Μπουράν αναμένεται να στείλει εκπρόσωπό του στην Ιταλία, ένας μικρός το δέμας μεσογειακός κυκλώνας ίσως δημιουργηθεί στην κεντρική Μεσόγειο και εμείς ας προετοιμαστούμε για ένα θερμότερο και ξηρότερο από το τρέχον δεύτερο δεκαήμερο του Φλεβάρη

«Καὶ ἡ χιὼν ἐστοιβάχθη, ἐσωρεύθη δύο πιθαμάς, ἐκορυφώθη. Καὶ ἡ χιὼν ἔγινε σινδών, σάβανον» (Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, Ο έρωτας στα χιόνια). 

Κρυονέρι, 7-2-2023. Φωτ. Πέτρος Δρακούλης. 

Το νέο εικοσιτετράωρο (Τετάρτη), οι συνθήκες ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας στη ΝΑ Ευρώπη, με τις υψηλές πιέσεις στα Β. Βαλκάνια και τις χαμηλές πιέσεις στην Τυνησία και την Κύπρο, θα παραμένουν ευνοϊκές για τη διατήρηση των ΒΑ ανέμων στην περιοχή μας με ένταση ως τα 7 μποφόρ. Παράλληλα, θα εξακολουθήσουν να λιμνάζουν πάνω από τη χώρα πολύ ψυχρές αέριες μάζες, με συνέπεια να συνεχιστούν οι τοπικές χιονοπτώσεις στις ανατολικές και τις νότιες προσήνεμες στο ΒΑ ρεύμα περιοχές. Αναφορικά με τις θερμοκρασίες, τονίζονται οι κίνδυνοι του παγετού, ο οποίος κατά τόπους στη Β-ΒΔ Ελλάδα θα είναι ισχυρός. 

«Το κρύο μπήκε με το σακί, αλλά θα φύγει με το βελόνι!»

Του Χριστόδουλου Χριστοδούλου

Το νέο εικοσιτετράωρο (Τρίτη), η περιοχή μας θα εξακολουθήσει να επηρεάζεται από τον ισχυρό συνδυασμό των υψηλών πιέσεων στα Β. Βαλκάνια με τις χαμηλές πιέσεις στην Α. Μεσόγειο, με αποτέλεσμα τη διατήρηση των Β-ΒΑ ανέμων με ένταση ως τα 7 μποφόρ (Αιγαίο). Παράλληλα, μικροδιαταραχές στα ανώτερα ατμοσφαιρικά στρώματα, κινούμενες από βορρά προς νότο, θα προκαλέσουν τοπικές χιονοπτώσεις στις ανατολικές και νότιες περιοχές (Β-ΒΔ Αιγαίο, Α-ΝΑ Θεσσαλία, Εύβοια, Α. Στερεά, συμπεριλαμβανομένης της Αττικής, Α-ΒΑ Πελοπόννησο και ορεινά-ημιορεινά Κυκλάδων και Κρήτης) σε συνδυασμό με το ανάγλυφο του εδάφους και την παρουσία του Αιγαίου που ως γνωστό λειτουργεί ως τεράστια δεξαμενή θερμότητας και υγρασίας. Η θερμοκρασία θα κυμανθεί σε χαμηλά επίπεδα και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή από οδηγούς και πεζούς στις μετακινήσεις τους κυρίως τη νύχτα και νωρίς το πρωί, οπότε αναμένεται παγετός κατά τόπους ισχυρός. 

Αναβάθμιση του κινδύνου από ισχυρές χιονοπτώσεις

Ισχυρές χιονοπτώσεις προβλέπονται τις μεσημβρινές - απογευματινές ώρες σήμερα στην Α-ΝΑ Θεσσαλία (κυρίως στη Μαγνησία), τις Β. Σποράδες, την Εύβοια, τη Φθιώτιδα, τη Βοιωτία και την Αττική, συμπεριλαμβανομένης της Αθήνας. Επίπεδο συναγερμού 3 - κόκκινη προειδοποίηση.

Καλημέρα σε όλους, αυξημένη προσοχή από τους κατοίκους των περιοχών που προαναφέρθηκαν. 

Ο καιρός του Σαββατοκύριακου

Του Χριστόδουλου Χριστοδούλου

Αναμφίβολα οι πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και οι θυελλώδεις άνεμοι είναι δύο από τα βασικά χαρακτηριστικά μιας χειμωνιάτικου τύπου κακοκαιρίας, αλλά, ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας,  ο υετός είναι η πεμπτουσία της και από αυτή τη σκοπιά για το Σαββατοκύριακο ισχύουν τα παρακάτω:

ΣΑΒΒΑΤΟ

Οι ψυχρές αέριες μάζες πολικής προελεύσεως θα εισβάλλουν στη χώρα μας ουσιαστικά τις απογευματινές-βραδινές ώρες, αρχής γενομένης από τις Β - ΒΔ περιοχές της. Τοπικές χιονοπτώσεις, γενικά μικρής διάρκειας, αναμένονται στην κεντροδυτική Μακεδονία καθώς και σε περιοχές της Ηπείρου, της Θεσσαλίας, της Στερεάς και της Β-ΒΔ Πελοποννήσου με σχετικά χαμηλό υψόμετρο.

Βοριάδες, κρύο και χιονιάς επιλεκτικός!

Το νέο εικοσιτετράωρο (Παρασκευή), ανώτερη ατμοσφαιρική διαταραχή, κινούμενη από τα ΒΔ Βαλκάνια προς την περιοχή μας, θα προκαλέσει τοπικές βροχές, παροδικές χιονοπτώσεις (ορεινά και βόρεια ημιορεινά) και σποραδικές καταιγίδες στις θαλάσσιες και παραθαλάσσιες περιοχές. Τα φαινόμενα δεν θα κρατήσουν πολύ και μέσα στην ημέρα βαθμιαία από βορρά προς νότο θα σταματήσουν σχεδόν παντού. Παράλληλα, θα επικρατήσουν Β-ΒΔ άνεμοι με ένταση 5 με 6 μποφόρ και η θερμοκρασία στα βόρεια θα σημειώσει μικρή πτώση.