Ο μύθος των λευκών Χριστουγέννων

"Απογραφή στη Βηθλεέμ" του Πίτερ Μπριγκελ του Πρεσβύτερου (1566). 


Με βάση τα στατιστικά στοιχεία της ΕΜΥ του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα, ο μέσος αριθμός ημερών χιονόπτωσης τον Δεκέμβριο είναι: στη Φλώρινα 5,9 ημέρες, στη Θεσσαλονίκη 1,2 ημέρες και στην Αθήνα 0,4 ημέρες. Αν αναλογιστούμε ότι για την περίπτωση της Αθήνας οι 0,4 ημέρες χιονόπτωσης σημαίνουν ότι στην πόλη χιονίζει Δεκέμβριο μήνα μια φορά κάθε 2,5 χρόνια, καταλαβαίνουμε πόσο σπάνιο είναι να χιονίσει στην Πρωτεύουσα ανήμερα των Χριστουγέννων. Ακόμα, όμως, και στην κεντρική Ευρώπη οι πιθανότητες να χιονίσει τα Χριστούγεννα δεν είναι μεγάλες και εύλογα αναρωτιέται κανείς από πού ξεκίνησε ο μύθος των λευκών Χριστουγέννων;


Σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη, ο μύθος των λευκών Χριστουγέννων συνδέεται με τη ζωγραφική και τη λογοτεχνία των αιώνων που η Ευρώπη βίωσε τη λεγόμενη Μικρή Παγετώδη Εποχή. Είναι κοινή παραδοχή πως πριν από τον 16ο αιώνα, οι πίνακες ζωγραφικής με χιονισμένα τοπία είναι εξαιρετικά σπάνιοι και πως ο πρώτος καλλιτέχνης που ζωγράφισε πραγματικά αριστουργήματα με το συγκεκριμένο θέμα ήταν ο Φλαμανδός Πίτερ  Μπρίγκελ ο Πρεσβύτερος (Pieter Bruegel the Elder, 1525 - 1569). 

"Η Λατρεία των Μάγων στο Χιόνι" του Πίτερ Μπρίγκελ του Πρεσβύτερου (1567).


Δύο από τους διάσημους -σχετικούς με το θέμα μας- πίνακες του Μπρίγκελ είναι η «Απογραφή στη Βηθλεέμ» (The Census at Bethlehem) του 1566 και «Η Λατρεία των Μάγων στο Χιόνι» (Adoration of the Magi in the Snow) του 1567. Σημειώνεται ότι ο χειμώνας 1564-65 ήταν Ιδιαίτερα ψυχρός στην Αγγλία, τη Γαλλία και την Ολλανδία (ρεκόρ εκατονταετίας) και θεωρείται ως ο πρώτος αντιπροσωπευτικός χειμώνας της Μικρής Παγετώδους Εποχής.


Από τη λογοτεχνία χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το περίφημο διήγημα Μια Χριστουγεννιάτικη Ιστορία (A Christmas Carol) του Καρόλου Ντίκενς. Ο συγγραφέας του πιο διάσημου χριστουγεννιάτικου παραμυθιού στον κόσμο είχε γεννηθεί το 1812 και στα πρώτα εννέα χρόνια της ζωής του είχε βιώσει έξι λευκά Χριστούγεννα.

Καλά Χριστούγεννα, φίλοι μου!


26 σχόλια:

  1. Οι λαοί ζουν και με τους μύθους τους.
    Κάποιες φορές η απομυθοποίηση μπορεί να αποβεί οδυνηρή .
    Καλά Χριστούγεννα σε όλους.
    Υ.γ. Μεσοπρόθεσμες προβλέψεις για εδώ που θα τις ζήλευε και η ...... Παραμυθιά !. Να δούμε . ------======Π.Α.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καλά Χριστούγεννα σε όλους με υγεία και χαρές!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Καλά και ευλογημενα Χριστούγεννα
    Κώστας Αθήνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ευλογημένα Χριστούγεννα κύριε Ζιακόπουλε, σε σας, στην οικογένεια σας και σε όλους τους φίλους του μπλογκ! Υγεία, Υπομονή, Πίστη και αισιοδοξία!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Καλά Χριστούγεννα σε όλους και στις οικογένειές σας. Με υγεία

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Καλά Χριστούγεννα από την λευκή Στοκχόλμη (ίσα ίσα Ενα πασπάλισμα για ντεκόρ βέβαια ).Τα λευκά Χριστούγεννα δεν είναι μόνο δύσκολα για τη κεντρική Ευρώπη αλλά ακόμη και για μέρη της σκανδιναβικής χερσονήσου μιας και οι χιονοπτώσεις έχουν μειωθεί δραματικά ενώ υπάρχουν περιοχές στη νότια και νοτιοδυτική Σουηδία στα παράλια που ο σουηδικός χειμώνας είναι όλο και πιο συρρικνωμένος έως μηδαμινός.Μακης Στοκχόλμη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Καλά Χριστούγεννα κ ευλογημένη νέα χρονιά!!Σταύρος από Βόλο!!!φανατικός χιονοφιλος κ απελπισμένος με την νέα κλιματική πραγματικότητα !!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Με την κλιματική αλλαγή πρέπει να αποχαιρετάμε σιγά-σιγά τα πεδινά χιόνια.

      Διαγραφή
  8. Ας είμαστε ρεαλιστές. Τα τελευταία χρόνια έχει υιοθετηθεί η «δυτικού τύπου» (ή καλύτερα Αμερικανόφερτη) οπτική των Χριστουγέννων που θέλει ως κεντρικό ήρωα των ημερών τον “Santa” που φέρνει τα δώρα με τα ελάφια και τα ξωτικά προς τέρψιν των εμπόρων και της αγοράς , στο σκηνικό του χιονισμένου τοπίου με τα χιλιάδες λαμπιόνια. Επομένως τα λευκά Χριστούγεννα είναι το απαραίτητο συμπλήρωμα του όλου μύθου που ,φυσικά, περνάει στα παιδικά «θέλω» (τα παιδιά είναι η κινητήριος δύναμη του όλου σκηνικού) και συνεπώς δημιουργεί την αντίστοιχη ανυπομονησία στους ενήλικες καθώς ο μύθος θέλει το δικό του πλαίσιο για να πραγματωθεί. Εν ολίγοις θεωρώ ότι τα λεγόμενα «λευκά Χριστούγεννα» στην Ελλάδα είναι ένα καθαρά εισαγόμενο, προσδοκούμενο προϊόν μάρκετιγκ ώστε να υποστηριχθεί ο μύθος του Santa που φέρνει τα δώρα. Τα αμειγώς Ελληνικά Χριστούγεννα , αν εξαιρέσεις την ορεινή Ελλάδα, δεν είχαν ποτέ χιονιά αλλά αρκετό κρύο και ενίοτε βροχή. Αχιλλέας από την βροχερή Κέρκυρα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Καλά Χριστούγεννα στον δάσκαλο μας κ σε όλους τους φίλους του μπλογκ. Πριν λίγο άρχισαν να πέφτουν κ οι πρώτες σταγόνες βροχης,Μυτιλήνη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Χρόνια πολλά και καλά Χριστούγεννα, κύριε Ζιακόπουλε! Να είστε όλοι καλά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Καλησπέρα σε όλους και χρόνια πολλά!
    Να μην ξεχνάμε και την "Σταχομαζώχτρα" του Παπαδιαμάντη: "Κραταιὸς καὶ βαρύπνοος βορρᾶς, «χιονιστής», ἐφύσα κατὰ τὰς παραμονὰς τῆς ἁγίας ἡμέρας. Αἱ στέγαι τῶν οἰκιῶν ἦσαν κατάφορτοι ἐκ σκληρυνθείσης χιόνος. Τὰ συνήθη παίγνια τῶν ὁδῶν καὶ τὰ χιονοβολήματα ἔπαυσαν. Ὁ χειμὼν ἐκεῖνος δὲν ἦτο φιλοπαίγμων. Ἀπὸ τῶν κεράμων τῶν στεγῶν ἐκρέμαντο ὡς ὥριμοι καρποὶ σπιθαμιαῖα κρύσταλλα, τὰ ὁποῖα οἱ μάγκαι τῆς γειτονιᾶς δὲν εἶχον πλέον ὄρεξιν νὰ τρώγουν...".
    Αλλά και την "Παραμονή Χριστούγεννα στο Αϊβαλί" του Κόντογλου: "Κρύο τάντανο ἔκανε, παραμονή Χριστούγεννα. Ὁ ἀγέρας σὰ νά ῾τανε κρύα φωτιὰ κι ἔκαιγε. Μὰ ὁ κόσμος ἤτανε χαρούμενος, γεμάτος κέφι. Εἶχε βραδιάσει κι ἀνάψανε τὰ φανάρια μὲ τὸ πετρόλαδο. Τὰ μαγαζιὰ στὸ τσαρσὶ φεγγοβολούσανε, γεμάτα ἀπ᾿ ὅλα τὰ καλά. Ὁ κόσμος μπαινόβγαινε καὶ ψώνιζε· ἀπὸ τό ῾να τὸ μαγαζὶ ἔβγαινε, στ᾿ ἄλλο ἔμπαινε. Κι ὅλοι χαιρετιόντανε καὶ κουβεντιάζανε μὲ γέλια, μὲ χαρές."

    Καλά Χριστούγεννα!
    Νίκος (φιλόλογος)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Καλά Χριστούγεννα με υγεία!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Χρόνια πολλά και καλά Χριστούγεννα στον οικοδεσπότη και σε όλους ανεξαιρέτως τους φίλους του μπλοκ!!!
    Να βλέπεις την Δίρφυ αχιόνιστη τέλη Δεκέμβρη και στα χωράφια, που έκανα εργασίες, να έχει βλαστάρια ο μάραθος….κατά τα άλλα όλα καλά με τον κακό μας τον καιρό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Βασίλειος Σωμαράκης24 Δεκεμβρίου 2025 στις 6:50 μ.μ.

    Καλά και ευλογημένα Χριστούγεννα στον κ. Ζιακόπουλο και σε όλη την καιρόφιλη παρέα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Καλά και ευλογημένα Χριστούγεννα, Χρήστος Όθρυς με ένα ψιλόβροχο σήμερα κατά διαστήματα με πολύ μαλακό καιρό

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Καλησπέρα σας τελικά αυτό το λευκό πράγμα που πέφτει από τον ουρανό θα το δούμε????????? Πού έχουν φαγωθεί όλοι για 29-30-31 ?????????..
    Μιλάω για χαμηλά, πεδινά, όχι για τον Παρνασσό θέση Φτερόλακκα στα 2.000 μέτρα........!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Ξεπεράσαμε ήδη τα 40 με 45 χιλιοστά στην κεντρική Αιτωλοακαρνανία με τα φαινόμενα να συνεχίζονται με αμείωτο ρυθμό.
    Έπεσε και η θερμοκρασία μετά το μεσημέρι,ενώ πυκνές χιονοπτώσεις έχουμε στο Παναιτωλικό και την Ευρυτανία πάνω περίπου από τα 1500μ.
    Αξιόλογες ποσότητες χιονιού και στα χιονοδρομικά μας όπως στο Βελούχι.
    Η αρχή έγινε.
    Αύριο έως το μεσημέρι,το ενδιαφέρον θα εστιάζετε στην ΒΑνατολική χώρα και το ανατολικό Αιγαίο ενώ στα υπόλοιπα ηπειρωτικά και το Ιόνιο κάποια τοπικά φαινόμενα θα παραμείνουν κυρίως προς τη δυτική Ελλάδα στο τέλος της ημέρας και μετέπειτα.

    Γενικά,έως το τέλος του χρόνου δεν βλέπω κάτι άξιο αναφοράς.
    Οι δυναμικοί αυλώνες ψύχους απο τα ΒΑνατολικά θα περνούν ξυστά από τη χώρα μας με κατεύθυνση προς Μαύρη Θάλασσα και Τουρκία(κακή θέση οι εμποδισμοί).
    Θα δούμε με την έλευση του νέου έτους τι μέλλει γενέσθαι,καθώς η κυκλοφορία θα είναι αρκετά ευνοϊκή για ποικιλία φαινομένων.
    Όσοι,τώρα μεγάλοι και τρανοί μετεωρολόγοι,φέρνετε χιόνια στις αυλές μας πρώτα Χριστούγεννα,μετά Πρωτοχρονιά και μετά Φώτα,ε κάποια στιγμή θα το πιάσετε έως το τέλος του Γενάρη.
    Χειμωνάς είναι,τι ποιο λογικό?
    Το αστείο της υπόθεσης είναι,ότι θα αυτοχαρακτηρίζεστε και ως μετεογκουρού.
    Τέλος πάντων.

    Εύχομαι σε όλους όμορφα και καλά Χριστούγεννα,με αγάπη ηρεμία και ευτυχία μαζί με τις οικογένειές σας!
    Χρόνια πολλά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Καλά Χριστούγεννα σε όλους και στις οικογένειές σας με υγεία και ηρεμία. Από την Κασσάνδρεια με συννεφιά και σιγανή βροχη κατά διαστήματα από χθες και μαλακό καιρό 12-13C

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Kαλά Χριστούγεννα και καλές γιορτές σε όλους!

    Τι ωραία βροχή και πραγματική έκπληξη για το λεκανοπέδιο! Από μία ακόμα χάλια χρονιά πήρε η πρωτεύουσα την ρεβάνς στο παρά 5.

    Δεν χρειάζεται να είναι κανείς μάντης για να δει ότι υπάρχει μία ενδιαφέρουσα συνέχεια μετά το εικοσαήμερο φόλας. Μου έχει λείψει και εμένα άπειρα το κρύο αλλά από το Σάββατο και μετά αποκλείεται να μην νιώσουμε λίγο χειμώνα.

    Υγ. Υγεία σε εσάς και τις οικογένειές σας.

    Καλή συνέχεια σε όλους,

    Γιάννης
    Νέα Φιλαδέλφεια

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Θερμές ευχές σε όλους τους λάτρεις του καιρικού περιβολιού (και ειδικά στον περβολάρη, βεβαίως-βεβαίως).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. Χιόνια στο καμπαναριό που Χριστούγεννα σημαίνουν χιόνια στο καμπαναριό ξύπνησε ολο το χωριό

    ΑπάντησηΔιαγραφή