Καύσωνες και κλιματική αλλαγή

Αποκλίσεις της θερμοκρασίας των σταθμών του Β. Ημισφαιρίου την περίοδο 1951-2011¹

Πρόσφατα φίλος του μπλογκ έγραψε σε σχόλιό του: «Είχαμε δεν είχαμε κλιματική αλλαγή, ο συγκεκριμένος καύσωνας θα εκδηλωνόταν έτσι κι αλλιώς. Ίσως όμως να μην είχε τόσο μεγάλη διάρκεια ή και ένταση αν δεν υπήρχε η θέρμανση του πλανήτη». Η υπόθεση ότι με τη θέρμανση του πλανήτη οι καύσωνες έχουν μεγαλύτερη διάρκεια και ένταση με βρίσκει σύμφωνο, αλλά είναι ελλιπής. Δεν περιλαμβάνει την αύξηση της συχνότητας εμφάνισης των καυσώνων σε έναν κόσμο που γίνεται όλο και πιο θερμός. Προφανώς, αν ο φίλος μας αποδεχόταν την αύξηση της συχνότητας των καυσώνων, θα έθετε σε αμφιβολία τη θέση του ότι η εμφάνιση του παρόντα καύσωνα δεν οφείλεται στην κλιματική αλλαγή. Θεωρώντας ότι το θέμα αυτό είναι σημαντικό, αποφάσισα να αναρτήσω το σημερινό άρθρο και να μοιραστώ μαζί σας τις απόψεις μου.

Το αίτιο και το αιτιατό!

 

Γιατί ο καύσωνας φαίνεται ατελείωτος;

Μελετώντας τους καύσωνες των τελευταίων 60 χρόνων στη χώρα μας, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι για τη γένεσή τους το σύστημα-κλειδί στην ατμοσφαιρική κυκλοφορία της μέσης τροπόσφαιρας (στάθμη 500 hPa) είναι ένα αποκομμένο χαμηλό (βλέπε 30/7 και 6/8 στο σχήμα) ή ένα εκτεταμένο πεδίο χαμηλών υψών (βλέπε 1/8 και 3/8 στο σχήμα) στη ΒΔ Ευρώπη που κινείται αργά Α-ΒΑ. Στις περισσότερες περιπτώσεις το αποκομμένο χαμηλό αποτελεί είτε το ανατολικό είτε το δυτικό χαμηλό μιας φρασσόμενης κυκλοφορίας τύπου «Ωμέγα» που δημιουργείται είτε στο Β. Ατλαντικό είτε πάνω από την ηπειρωτική Ευρώπη. Οι μικρής ακτίνας σκάφες χαμηλών υψών (βλέπε σιέλ παχιές γραμμές) κινούνται περιφερειακά των αποκομμένων χαμηλών και συνήθως δεν επηρεάζουν σημαντικά την περιοχή μας.

Ο καιρός του επόμενου πενθημέρου

Το νέο εικοσιτετράωρο (Παρασκευή), η διάταξη των επιφανειακών βαρομετρικών συστημάτων στη ΝΑ Ευρώπη, με τις υψηλές πιέσεις στα ΒΑ Βαλκάνια και τις χαμηλές πιέσεις στην Α. Μεσόγειο, θα παραμείνει ευνοϊκή για τη διατήρηση των βόρειων ανέμων βασικά στις ανατολικές και νότιες νησιωτικές περιοχές της χώρας με ένταση ως τα 6 μποφόρ (ΝΑ Αιγαίο και Καρπάθιο Πέλαγος). Παράλληλα, στην ελεύθερη (ανώτερη) ατμόσφαιρα εντείνεται η μεταφορά θερμών αερίων μαζών από τη Β. Αφρική προς την περιοχή μας, με αποτέλεσμα την άνοδο της θερμοκρασίας. Αναφορικά με το πού θα φθάσουν οι μέγιστες τιμές της θερμοκρασίας, αντιπροσωπευτικοί θεωρούνται οι 42 βαθμοί στα ηπειρωτικά, οι 40 βαθμοί στο Ιόνιο και οι 38 βαθμοί στα υπήνεμα των ανατολικών κα νότιων νησιωτικών περιοχών της χώρας και στο εσωτερικό της Κρήτης. 

Η πιθανή πορεία της θερμοκρασίας τον Αύγουστο

Ανά εβδομάδα αποκλίσεις της θερμοκρασίας από τις μέσες (κανονικές) τιμές της.
Πηγή: https://effis.jrc.ec.europa.eu/applications/monthly-forecast

 

Ο καιρός της εβδομάδας

Το νέο εικοσιτετράωρο (Τρίτη), η διάταξη των επιφανειακών βαρομετρικών συστημάτων στη ΝΑ Ευρώπη θα παραμείνει ευνοϊκή για τη διατήρηση των Β-ΒΑ ανέμων στη χώρα μας με ένταση ως τα 6 μποφόρ (Αιγαίο). Παράλληλα, στην ανώτερη ατμόσφαιρα θερμές αέριες μάζες αφρικανικής προελεύσεως μεταφέρονται προς την περιοχή μας, με συνέπεια την άνοδο της θερμοκρασίας ως τους 40 βαθμούς (Δ. Ελλάδα). Την Τετάρτη και την Πέμπτη (28 & 29/7), το κύριο χαρακτηριστικό του καιρού θα είναι η περαιτέρω άνοδος της θερμοκρασίας, η οποία θα φθάσει: στη Δ. Ελλάδα τους 42 βαθμούς, στην υπόλοιπη ηπειρωτική χώρα τους 40 βαθμούς και στις ανατολικές και νότιες νησιωτικές περιοχές τους 38 βαθμούς. Στο διάστημα αυτό ο καιρός θα παραμείνει αίθριος και στα ανατολικά θα διατηρηθεί το Β-ΒΑ ρεύμα με ένταση ως τα 6 μποφόρ. Την Παρασκευή (30/7) και το Σαββατοκύριακο (31/7-1/8) αναμένεται άνοδος της θερμοκρασίας κατά 2 με 3 βαθμούς και οι βόρειοι άνεμοι θα παρουσιάσουν εξασθένηση κατά 1 με 2 μποφόρ. 

Άλλοι περιμένουν καύσωνα κι άλλοι τυφώνα!

Πηγή: Japan Meteorological Agency

Καλημέρα και καλή εβδομάδα, φίλοι μου. Όσο για τα μελλούμενα στον τόπο μας, γαϊδουροκαύσωνας είναι, αλλά θα περάσει!

Πρώτη εκτίμηση για την εξέλιξη του καιρού ως τις αρχές Αυγούστου

Τοπίο στα ημιορεινά της Άρτας. Φωτ. Σπύρος Μπαλαδήμας

Αναμένεται καύσωνας μεγάλης έντασης και διάρκειας με άγνωστη, προς το παρόν, ημερομηνία λήξης!

Ειδικότερα:

 - Η Δυτική Ελλάδα θα αρχίσει να δοκιμάζεται από τις υψηλές θερμοκρασίες από την Τρίτη, οπότε η θερμοκρασία θα φθάσει τους 40 βαθμούς. Στη διάρκεια του δεύτερου μισού της εβδομάδας και ως τα μέσα της άλλης εβδομάδας τα 40άρια θα γενικευθούν και η θερμοκρασία θα φθάσει τους 44 και ίσως τοπικά τους 45 βαθμούς. Στο Αγρίνιο είναι πιθανό να καταρριφθεί το ρεκόρ του 1957 (7 συνεχόμενες ημέρες με μέγιστη θερμοκρασία πάνω από τους 40 βαθμούς).

Βαθύ καλοκαίρι με λυσσαλέες μάχες μεταξύ του μελτεμιού και του καύσωνα!

Η χώρα επηρεάζεται από το συνδυασμό των υψηλών πιέσεων στα Β. Βαλκάνια με τις χαμηλές πιέσεις στην Α. Μεσόγειο, με συνέπεια την επικράτηση ενισχυμένων Β-ΒΑ ανέμων εντάσεως ως τα 7 μποφόρ (Αιγαίο). Κατά τα άλλα, το νέο εικοσιτετράωρο (Παρασκευή), σχεδόν παντού αναμένεται ηλιοφάνεια και η ζέστη θα είναι υποφερτή ακόμα και στη Δ. Ελλάδα, όπου θα πνέουν θερμοί κατεβατοί άνεμοι. Επισημαίνεται ότι με τις συνθήκες που προαναφέρθηκαν ο κίνδυνος εξάπλωσης των πυρκαγιών είναι μεγάλος. 

Αστάθεια, μελτέμια, καύσωνας!

Τοπίο στα ημιορεινά της Άρτας. Φωτ. Σπύρος Μπαλαδήμας

Το νέο εικοσιτετράωρο (Τρίτη), αβαθές βαρομετρικό χαμηλό πάνω από τη χώρα, συνδυαζόμενο με την απογευματινή θερμική αστάθεια, θα προκαλέσει τοπικούς όμβρους και μεμονωμένες καταιγίδες βασικά στις ηπειρωτικές περιοχές. Οι άνεμοι θα πνέουν ΒΔ έως ΝΔ με ένταση ως τα 5 μποφόρ και η θερμοκρασία θα φθάσει τους 35 βαθμούς. 

Ακριβείς προγνώσεις, αναπόφευκτες καταστροφές και άλλα τινά

 

(α) Δείκτης πρόγνωσης ακραίου υετού που εκδόθηκε από το ECMWF στις 13-7-2021/12:00 UTC με ισχύ από 14-7-2021/00:00 έως 15-7-2021/00:00 UTC και (β) η εικόνα της μέσης τροπόσφαιρας (500 hPa) στις 14-7-2021/18:00 UTC.

Επιγραμματικά:

-Η ακρίβεια των προγνώσεων και η έγκαιρη διασπορά τους προς τους πολίτες συχνά δεν επαρκούν για την αποτροπή ή τον περιορισμό των επιπτώσεων μιας μεγάλης πλημμύρας ή μιας σφοδρής χιονόπτωσης.

Σταδιακή υποχώρηση της ζέστης και από την Κυριακή αστάθεια

Βαρομετρικό χαμηλό στην Πολωνία, συνοδευόμενο από ασθενές ψυχρό μέτωπο που εκτείνεται ως τη Ν. Ιταλία, κινείται αργά Α-ΒΑ. Το νέο εικοσιτετράωρο (Παρασκευή), το σύστημα αυτό, πέρα από κάποιες νεφώσεις, δεν θα δώσει βροχές στην περιοχή μας, αλλά με τους ΒΔ ανέμους που το ακολουθούν θα προκαλέσει πτώση της θερμοκρασίας στη Δ-ΒΔ Ελλάδα. Αντίθετα, στην υπόλοιπη χώρα η ημέρα θα είναι και πάλι ζεστή με τη θερμοκρασία να φθάνει τους 40 βαθμούς. 

Εβδομάδα ζέστης και στο βάθος αστάθεια!

Οι συνθήκες ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας στη ΝΑ Ευρώπη παραμένουν  ευνοϊκές για να διατηρηθεί στην περιοχή μας το βόρειο επιφανειακό ρεύμα με ένταση ως τα 6 μποφόρ (Αιγαίο). Στην ελεύθερη (ανώτερη) ατμόσφαιρα αρχίζει η μεταφορά θερμών αερίων μαζών από τη Β. Αφρική προς τη χώρα μας, με αποτέλεσμα την άνοδο της θερμοκρασίας ως τους 38 βαθμούς (Δ. Ελλάδα). Την εικόνα του καιρού του νέου εικοσιτετραώρου (Τρίτη) θα συμπληρώνει η ηλιοφάνεια που θα επικρατήσει σχεδόν παντού. 

Μελτέμιον το δροσιστικόν, το καθαριστικόν και το σταθεροποιητικόν!

Οι συνθήκες ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας στη ΝΑ Ευρώπη με τις υψηλές πιέσεις στα Β-ΒΑ Βαλκάνια και τις χαμηλές πιέσεις στην Α. Μεσόγειο είναι οι συνηθισμένες καλοκαιρινές συνθήκες που προκαλούν στη χώρα μας τους Β-ΒΑ ανέμους, που είναι γνωστοί ως Ετησίες ή μελτέμια και έχουν μεγαλύτερη ένταση στις ανατολικές και νότιες περιοχές. Με το συγκεκριμένο τύπο καιρού, το νέο εικοσιτετράωρο (Παρασκευή), οι υψηλότερες θερμοκρασίες θα σημειωθούν και πάλι στη δυτική χώρα και η απογευματινή αστάθεια θα περιοριστεί βασικά στα ορεινά της Β-ΒΔ Ελλάδας. 

Εβδομάδα χωρίς καιρικές ακρότητες

Η χώρα επηρεάζεται από το συνδυασμό των υψηλών πιέσεων στα ΒΔ Βαλκάνια και την κεντρική Μεσόγειο με τις χαμηλές πιέσεις στη Μαύρη Θάλασσα και την Α. Μεσόγειο, με αποτέλεσμα την επικράτηση Β-ΒΔ ανέμων εντάσεως 5 με 6 μποφόρ. Κατά τα άλλα, το νέο εικοσιτετράωρο (Τρίτη), δεν προβλέπονται βροχές και η θερμοκρασία θα κυμανθεί σε επίπεδα κατά 2 με 3 βαθμούς υψηλότερα από τα κανονικά (μέσα) του πρώτου δεκαημέρου του Ιουλίου. 

Αλωναριού κάματα, διακοπτόμενα από διστακτικά λιοβόρια!

Ψυχρό μέτωπο που εκτείνεται από την Ουκρανία ως την κεντρική Μεσόγειο κινείται Α-ΒΑ. Το νέο εικοσιτετράωρο (Παρασκευή), το σύστημα αυτό, περνώντας από την περιοχή μας, θα προκαλέσει όμβρους και καταιγίδες στη ΒΑ Ελλάδα και θα στρέψει τους ανέμους σε ΒΔ, με αποτέλεσμα τη σταδιακή πτώση της θερμοκρασίας, αρχής γενομένης από τη ΒΔ χώρα. Επισημαίνεται, πάντως, ότι στην ανατολική ηπειρωτική Ελλάδα, το Αιγαίο, την Κρήτη και τα Δωδεκάνησα η ημέρα θα είναι ιδιαίτερα ζεστή με τη θερμοκρασία να φθάνει τους 40 βαθμούς.