Μαθήματα ιστορίας

Στις 18 Οκτωβρίου 1912, στη Σκύδρα, το Γενικό Στρατηγείο της Στρατιάς Θεσσαλίας, υπό τον Παναγιώτη Δαγκλή, κατάρτισε το σχέδιο επιχειρήσεων για την επόμενη μέρα, το οποίο δεν προέβλεπε σοβαρή εμπλοκή με τους Τούρκους στη περιοχή των Γιαννιτσών. Οι  επιτελείς, έχοντας ελλιπείς πληροφορίες για τα πολεμικά σχέδια των Τούρκων, πίστευαν ότι οι αντίπαλοί τους θα αντιτάξουν άμυνα στον Αξιό. Η μη αναμενόμενη για τους Έλληνες μάχη των Γιαννιτσών ξεκίνησε το πρωί της 19ης Οκτωβρίου 1912 ως σύγκρουση προφυλακών στην πεδινή περιοχή, νότια από τα χωριά Καρυώτισσα και Μελίσσι. Τα ελληνικά στρατεύματα, ανυποψίαστα, έπεσαν πάνω στα τουρκικά, αλλά κατάφεραν να αντεπεξέλθουν στις πολύ δύσκολες συνθήκες της απρόσμενης μάχης, χάρη στις πρωτοβουλίες των αξιωματικών, που αγωνίστηκαν όπως απαιτούσαν οι περιστάσεις, και τον άφθαστο ηρωισμό των απλών στρατιωτών που προχωρούσαν χωμένοι στη λάσπη και κάτω από τα συνεχή πυρά του εχθρού. 


Στην πρώτη φάση του ο αγώνας ήταν αμφίρροπος και μόνο όταν μπήκε στη μάχη το ελληνικό πυροβολικό και άρχισε να σφυροκοπά τις γραμμές των Τούρκων, τα πράγματα άρχισαν να παίρνουν ευνοϊκή τροπή για τους επιτιθεμένους. Τελικά, οι ελληνικές δυνάμεις κατάφεραν να κάμψουν την αντίσταση του εχθρού που βρισκόταν στις πρώτες γραμμές και ώσπου να πέσει το σκοτάδι τον ανάγκασαν να συμπτυχθεί προς τα Γιαννιτσά.  

Όταν έπεσε η νύχτα, οι εχθροπραξίες σταμάτησαν, αλλά νέος εχθρός εμφανίστηκε στο προσκήνιο. Ξέσπασε ισχυρή καταιγίδα με τρομαχτικές βροντές και αστραπές. «Μετατόπισις της μάχης εις τον αιθέρα» γράφει ο υπολοχαγός της VI  Μεραρχίας Πέτρος Βρυξάκης.1 Ένας άλλος αυτόπτης μάρτυρας, ο Δημήτριος Αποστολίδης, περιγράφει την καταιγίδα και τις συνέπειές της ως εξής: «Εφ’ όσον πλησίαζε η νυξ, ο ουρανός εκαλύπτετο υπό θυελλωδών νεφών (…) Μετ’ ου πολύ φοβερά θύελλα εξερράγη μετ’ αστραπών, βροντών και ραγδαιοτάτης βροχής, εις απερίγραπτα δε μαρτύρια υπεβλήθησαν οι ημέτεροι και δη οι τραυματίαι κατά την φρικώδη εκείνην νύκτα, καθ’ ην ολόκληρος η πεδιάς των Γιαννιτσών είχε μεταβληθεί εις απέραντον έλος».2 Και ο φιλόλογος Δημήτρης Χατζηβρέττας συμπληρώνει: «Με μεγάλη δυσκολία έγινε κάποια περισυλλογή των τραυματιών με φανάρια. Όλη τη νύχτα ακούγονταν σπαραχτικές φωνές πόνου ή βοήθειας από λαβωμένους και των δύο παρατάξεων».3

Η επίθεση των στοιχείων της φύσεως είχε μετατρέψει τη νύχτα σε κόλαση του Δάντη για το σύνολο των ελληνικών δυνάμεων. Αξιωματικοί και στρατιώτες, κατάκοποι, βρεγμένοι ως το κόκκαλο και νηστικοί  -το μόνο τους φαγητό ήταν κάτι γαλέτες που είχαν μαλακώσει από τη βροχή- βρήκαν οι περισσότεροι αναπαυτήρια στις σκαμμένες από τις οβίδες γούρνες που είχαν μετατραπεί από την πολλή βροχή σε μικρές λίμνες.

Το πρωί της επόμενης μέρας (20ης Οκτωβρίου) εκδηλώθηκε γενική επίθεση των Ελλήνων που οδήγησε στην κατάληψη των Γιαννιτσών και άνοιξε διάπλατα το δρόμο για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Από τα συμβάντα εκείνης της ημέρας αξίζει να μνημονευθεί ένα περιστατικό με πρωταγωνιστή τον ταγματάρχη Φωκίωνα Διαλέτη: «Περί την 10ην ώραν ο ελληνικός στρατός  ορμά κατά της πόλεως των Γιαννιτσών και από άκρου εις άκρον της παρατάξεώς του ακούονται οι αλαλαγμοί της εφόδου (…) Έφιππος οδηγεί το τάγμα του στην επίθεση ο Φωκίων Διαλέτης. «Αφιππεύσατε, κύριε ταγματάρχα!»  Αναφωνεί ο διοικητής του 1ου συντάγματος συνταγματάρχης Γ. Μέξας προς τον ταγματάρχην Φ. Διαλέτην. «Δεν βαρύνεσθε κύριε συνταγματάρχα· είτε έφιππος είτε πεζός ό,τι είναι να έλθει, ας έλθει. Άλλωστε, είναι λάσπες…», απάντησε ο Διαλέτης.4 Ο Φωκίων Διαλέτης, ο γεννημένος στη Άνω Χρυσοβίτσα της Αιτωλοακαρνανίας σπουδαίος εκείνος αξιωματικός, θα βρει ηρωικό θάνατο οκτώ μήνες αργότερα στη μάχη Κιλκίς – Λαχανά…

Καλημέρα σε όλους


Πηγές
1 Πέτρου Βρυξάκη, Υπολοχαγού της 6ης Μεραρχίας, Πολεμικαί εικόνες 1912-1913, Αθήνα 1914.
2 Δημητρίου Αποστολίδη, Ο Νικηφόρος Ελληνοτουρκικός Πόλεμος του 1912-1013 Τόμος Α΄, Αθήνα 1913.
3 Δημήτρη Χατζηβρέττα, Η Μάχη των Γιαννιτσών, 2010. Έκδοση της Ι.Λ.Ε. Γιαννιτσών "Ο ΦΙΛΙΠΠΟΣ» και του Δήμου Πέλλας. 
4 Εφημερίδα ΣΚΡΙΠ, Φεβρουάριος 1929.

10 σχόλια:

  1. Χαίρομαι να διαβάζω τον περιεκτικό και ουσιαστικό λόγο σας
    Σας παρακολουθώ ανελλιπώς

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μπορεί τα κύματα του νοτιά και η αφρικανική σκόνη με τη συννεφιά να βρωμίζουν τη θάλασσα, αλλά υπάρχουν και χειρότερα τελικά. Όπως στη Γαλλία, που σύμφωνα με τη Le Monde η στάθμη των υδάτων του Σηκουάνα υποχώρησε μεν στο Παρίσι, αλλά οι πλημμύρες εξακολουθούν να επηρεάζουν τη Μάρνη και άλλες περιοχές. Σε δύο πόλεις, μάλιστα, δεκάδες κάτοικοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, ενώ περίπου 400 νοικοκυριά έμειναν χωρίς ρεύμα.

    Η πλημμύρα αναμενόταν τα φτάσει το Σάββατο 3/2 στο αποκορύφωμά της και συγκεκριμένα στα 5,80 μέτρα, ψηλότερα και από ένα προστατευτικό τείχος 5,5 μέτρων, που έχει ήδη βυθιστεί. Μία κυρία είπε ότι οι κάτοικοι είχαν προειδοποιηθεί εδώ και μία εβδομάδα και η ίδια πήρε τα μέτρα της στο κελάρι και το γκαράζ της, ωστόσο, τα ερωτηματικά παραμένουν. Όπως επίσης παραμένουν και 11 διαμερίσματα σε συναγερμό χρώματος πορτοκαλί.
    http://www.lemonde.fr/planete/article/2018/02/03/inondations-la-marne-atteint-son-pic-de-crue-11-departements-toujours-en-alerte-orange_5251263_3244.html
    Βαγγέλης Σπανός

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Πολύ ωραία ιστορικά γεγονότα μας φρεσκάρουν τη μνήμη και μας καθ'οδηγούν για τη συνέχεια(να που πάλι μέτα απο έναν αιώνα κ βάλε οι σχέσεις μας με τους προκλητικούς Τούρκους βρίσκονται σε τεντωμένο σχοινί).Κλείνοντας να πω κ εγώ με τη σειρά μου,δόξα κ τιμή στον συντοπίτη μου απο την αιτωλ/νια κ μεγάλο αξιωματικό Φωκίων Διαλέτη που συμμετείχε στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 και στους βαλκανικούς πολέμους. Ειδικότερα έλαβε μέρος στη μάχη των Πέντε Πηγαδιών όπως επίσης και στην καθοριστική μάχη του Μπιζανίου, κάτω από τις εντολές του Αντιστράτηγου Σαπουντζάκη Κωνσταντίνου, κατόπιν της οποίας απελευθερώθηκαν τα Ιωάννινα και γενικότερα όλη η Ήπειρος.
    Επίσης πέραν των πολλών επιτυχημένων μαχών που είχε δώσει,όπως είπε κ ο δάσκαλος τραυματίστηκε θανάσιμα τον Ιούνιο του 1913 σε ηλικία μόλις 52 ετών ως διοικητής του Πεζικού τότε κ μπροστάρης στη μάχη στο Λαχανά Κιλκίς.Να τονιστεί ότι έκτοτε έχουν πάρει αρκετοί κεντρικοί δρόμοι το όνομα του ως τιμή στα Γιαννιτσά στη Θεσσαλονίκη στο Αγρίνιο κ το Θέρμο ενώ στην Τριχωνίδα βαπτίζαν τα παιδιά τους με το όνομα "Φωκίων" για να δώσουν τιμή στον ήρωα αλλά κ για να πάρουν λίγο απ'τη χάρη του.
    Καλό Σαββατοκύριακο σε όλους(και άκρως βροχερό θα έλεγα καθώς δεν έχει σταματήσει λεπτό σήμερα εδώ)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Στα Γιάννενα 44,4 χιλιοστά βροχής δεν έχουμε παράπονο Φώτη καλα ητανε
    http://penteli.meteo.gr/stations/ioannina/

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Όντως απο νερά άλλο τίποτα,μιά χαρά μας πάει τους δυτικούς!
      Το κακό όμως είναι ότι με τίς θερμοκρασίες να βρίσκονται αρκετά υψηλά τα χιόνια εντο πίζονται μόνο στα ψηλά βουνά κ στα χιονοδρομικά κ ήδη είναι μεσάνυχτα.Δύσκολο το κόβω να πέσουν τα υψόμετρα αρκετά αύριο κ ειδικά στα ημιορεινά με τίποτα.

      Διαγραφή
  5. Σε ευχαριστω φιλε Αντωνη για την απαντηση σου.Πρωτομαγια θυμαμαι και εγω που ειχα να παω ενα γκρουπ εκδρομη και με ξυπναει η μητερα μου λεγοντας μου οτι εξω χιονιζει και της λεω ασε με ρε μανα Πρωτομαγια εχουμε οχι Πρωταπριλια αλλα οταν σηκωθηκα ηταν ολα ασπρα.Μολις σταματησε βεβαιως σε μια ωρα δεν ειχε μεινει τιποτα.Ευχαριστω και τον φιλο Μ.Λ.για την απαντηση εξαλου με τα Βιλλια ειμαστε πολυ κοντα.Διαβαζοντας σε ενα τοπικο σαιτ μια ειδηση για τις ιωσεις,που οπως ειπαν και αλλοι φιλοι του μπλογκ ειναι σε εξαρση,μου εκανε εντυπωση μια αναφορα που αναφεροταν στην φυματιωση.Τηλεφωνησα λοιπον στην Προεδρο του Ιατρικου Συλλογου Θηβων.μια εξαιρετικη Ιατρο(παιδιατρος στην ειδικοτητα)που μαλιστα πολλες φορες εχει θεσει το θεμα για το ποιος εδωσε την εντολη να σταματησει ειδικα στην Βοιωτια να γινεται στα παιδια το εμβολιο της φυματιωσης.Μου λεει λοιπον εκεινη:Χριστοδουλε τα εχουμε πει αυτα,αλλα ειναι τα θεματα τωρα,πιο σοβαρα,τα ξερεις και εσυ απο την δουλεια σου.Και με παρεπεμψε στην επιστολη που εστιλε στον Γενικο Γραμματεα Δημοσιας Υγειας.Την παρουσιαζω αυτουσια:Ο Ιατρικος Συλλογος Θηβων προειδοποιει για το σοβαρο ενδεχομενο εμφανισης μεταδοτικων ασθενιων με κινδυνο ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ στην Ελληνικη επικρατεια υπο την μορφη ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ με συνεπειες απροβλεπτες και ενδεχομενως ΙΣΩΠΕΔΩΤΙΚΕΣ,ενω αναφερει και την καταγραφη μεμονωμενων,προς το παρον, περιστατικων εμφανισεις ασθενιων οι οποιες δεν υπηρχαν στην Ελληνικη επικρατεια,οπως αυτες του Δυτικου Νειλου,της φυματιωσης,της ελονοσιας και αλλες,τις οποιες, ο Ιατρικος Συλλογος Θηβων κρουει τον κωδωνα του κινδυνου και τονιζει πως οι λαθρομεταναστες πολυ πιθανον να λειτουργησουν ως ξενιστες σοβαρων μετεδοτικων νοσηματων,τα οποια προσβαλουν εν δυναμει ασθενεστερα ανοσοποιητικα συστηματα,δηλαδη τα παιδια και προφανως τα ανεμβολιαστα.Και ομως τα κατα κανονα ανεμβολιαστα τεκνα τω λαθρομεταναστων,με την επιβολη της συγκυβερνησης Τσιπρα-Καμμενου ηδη εχουν εισαχθει σε σχολεια της πρωτοβαθμιας εκπαιδευσεως της περιοχης των Θηβων δημιουργοντας εντονοτατη ανησυχια στους Ελληνες πολιτες.Με την επιστολη του ο Ιατρικος Συλλογος Θηβων ουσιαστικα εμμεσως καταγγελλει το Υπουργειο και εν γεννει την συγκυβερνηση,πως δεν διενεργειτε ο ιατρικος ελεγχος και ο εμβολιασμος των λαθρομεταναστων,οπως διαρκως διατεινονται οι συγκυβερνωντες και συνεπως ψευδονται προς τον Ελληνικο λαο,απο την στιγμη μαλιστα που δεν επιτρεπει στους επιστημονες Ιατρους μελη του να προβουν σε ενδεδειγμενους ελεγχους εντος του καταυλισμου των μεταναστων Θηβας προκειμενου να διαπιστωσουν την τηρηση η μη των ορων υγιεινης αλλα και το προγραμμα εμβολιασμου των παιδιων αλλα κσι των ενηλικων λαθρομεταναστων.Ερωταται ο αρμοδιος Υπουργος:ποιος απο τους συγκυβερνωντες θα αναλαβει την ευθυνη στην περιπτωση που γινουν πραγματικοτητα αυτα για τα οποια προειδοποιει ο Ιατρικος Συλλογος Θηβων;Για ποιον λογο δεν επιτρεπουν συον Ιατρικο Συλλογο Θηβων να προβει σε αυτοψια εντος του καταυλισμου των λαθρομεταναστων στην Θηβα;Ποτε επιτελους θα σταματησετε να αποφευγεται με την ανευθυνη και προκλητικη σταδη σας, το καθηκον για ενημερωση του Ελληνικου λαου μεσω του κοινοβουλετικου ελεγχου εσεις ο"δημοκρατης";Λογω της φυσης της εργασιας μου,ειμαι στα ΚΤΕΛ πανω απο τριαντα χρονια,ερχομαι καθημερινα σε επαφη με παρα πολυ κοσμο και τα βλεπω με τα ματια μου.Δεν κατηγορω τους ανθρωπους αυτους,ισως να μην φταινε αλλωστε αυτοι,αυτο που θελω να πω ειναι οτι αυτη η αθρωα προσελευση τους και χωρις κανενα ελεγχο(και οχι μονο ιατρικο)μηπως απιβει πραγματι μοιραια για τον ηδη βασανισμενο μας λαο;Η σειρα που μπηκε τωρα στο ΚΕΠΒ ειναι η τελευραια(μονο οι εξ αναβολης θα μπαινουν; πια απο εδω και περα).Ποιος ειναι ειναι ο σκοπος που κλεινει;(Φυσικα κλεινουν και αλλα κεντρα οχι μονο της Θηβας).Οσοι εχετε υπηρετησει εδω,εχετε διαπιστωσει οτι εγκαταστασεις ειναι πολυ καλες.Τρομος με πιανει πραγματικα,οτι ισως χρησιμοποιηθει ως χωρος φιλοξενιας.Η εκταση που εχει το στρατοπεδο ειναι τεραστια,ανετα μπορει να "φτιαχτει"εκει μια δευτερη πολη!!ΚΑΛΗΜΕΡΑ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δεν είναι σε έξαρση η γρίπη στην Ελλάδα. Αντίθετα, καθυστέρησε να έρθει φέτος για πρώτη φορά από όσο θυμάται και ένας γιατρός που μίλησε πριν λίγο στην τηλεόραση. Είπε επίσης ότι η Ελλάδα έχει τα λιγότερα κρούσματα λόγω του ήπιου χειμώνα (αυτό που έγραφα τις προάλλες), ενώ στις ΗΠΑ και τον Καναδά με τους χιονιάδες έχουν νοσήσει εκατομμύρια άνθρωποι. Όσο για τους πρόσφυγες / μετανάστες, μόνο για τον καιρό δεν τους έχουμε κατηγορήσει ότι φταίνε.
      Βαγγέλης Σπανός
      Βαγγέλης Σπανός

      Διαγραφή
  6. NW Pindos
    Η απελευθέρωση της πατρίδας μας από τον τουρικό ζυγό (οθωμανική αυτοκρατορία) έλαβε χώρα σταδιακά από την Επανάσταση του 1821 και μετά. Όλες οι περιοχές της σημερινής Ελληνικής Επικράτειας δεν απελευθερώθηκαν ταυτόχρονα. Η Πελλοπόνησος απελευθέρωθηκε το 1827, η Στερεά Ελλάδα το 1828-1829, η Θεσσαλία το 1881 κλπ. κλπ. Η απελευθέρωση, δε, των επονομαζόμενων Νέων Χωρών (χοντρικά σήμερα ο άξονας Ηπείρου - Μακεδονίας - Θράκης - Έβρου κ.α.) έλαβε χώρα αργότερα, κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων. Η απελευθέρωση αυτή των Νέων Χωρών έγινε σταδιακά από το 1912 ολοκληρώθηκε το 1914 και από Δυσμάς προς Ανατολάς. Κοζάνη, Γρεβενά (γενικά η σημερινή Δυτική Μακεδονία) απελευρώθηκαν στις 11 και 13 Οκτωβρίου 1912 αντιστοίχως. Λίγες μέρες αργότερα ακολούθησε η Κατερίνη (είχε προηγηθεί η Ήπειρος), ενώ στις 19 Οκτωβρίου 1912 έλαβε χώρα η απελευθέρωση των Γιαννιτσών και σταδιακά όλες οι περιοχές της σημερινής κεντρικής Μακεδονίας και λίγο αργότερα της Ανατολικής. Ο τουρκικός στρατός είχε σαν κύριο στόχο εκείνη την περίοδο να κρατήσει τη Θεσσαλονίκη και οργανώθηκε κυρίως ανατολικά των Γιαννιτσών, πλην όμως είχε ένα σοβαρό φυσικό εμπόδιο πίσω του και δη τον Αξιό ποταμό (σημειωτέον ότι όταν πιάσει καιρός στην περιοχή, δυτικά του Αξιού χιονίζει και ανατολικά αυτού όχι τόσο). Η απελευθέρωση των Γιαννιτσών αποτέλεσε το προπύργιο απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης, που έλαβε χώρα στις 26 Οκτωβρίου 1912. Η 7η Μεραρχία κάλπαζε διότι υπήρχε άμεσος κίνδυνος από το Βορρά (Βουλγαρία), η οποία εποφθαλμιούσε. Οι Νέες Χώρες απελευθερώθηκαν σταδιακά μέχρι το 1914. Σε Μητροπολιτικό επίπεδο, οι Μητροπόλεις σήμερα των επονομαζόμενων Νέων Χωρών υπάγονται επιτροπικά μεν στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος και πνευματικά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Πολύ εύστοχο το άρθρο σας για να θυμόμαστε κάποιες φορές την αστήρευτη ιστορία μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Να πούμε, όμως, και ότι το οικουμενικό πατριαρχείο έστειλε πρόσφατα ευχές για καλή επιτυχία στον Ερντογάν για την εκστρατεία (σφαγή) που κάνει η Τουρκία στη Συρία. Όπως μεταδίδει το BBC από τις 20 Ιανουαρίου που ξεκίνησαν οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις (κατά των Κούρδων "τρομοκρατών" της επαρχίας Afrin υποτίθεται) έχουν χάσει τη ζωή τους 14 Τούρκοι στρατιώτες, οι εφτά σε μία μέρα και οι πέντε σε ένα περιστατικό με επίθεση που δέχτηκε το τανκ που τους μετέφερε. Στον αντίποδα οι απώλειες των Κούρδων "τρομοκρατών" κατά τους Τούρκους είναι 900 άνδρες.

      Χιλιάδες Κούρδοι πολίτες έχουν επίσης εκτοπιστεί από τα σπίτια τους, 150 έχουν σκοτωθεί και 300 έχουν τραυματιστεί από την επιχείρηση των Τούρκων στην οποία συμμετέχουν και 10 χιλιάδες Σύροι αντάρτες. Χιλιάδες Κούρδοι διαδήλωσαν έξω από το Συμβούλιο της Ευρώπης στο Στρασβούργο φωνάζοντας "Ερντογάν δολοφόνε", ενώ άλλες 2.000 άτομα έκαναν πορεία στο Παρίσι.

      Όσο για τον Ερντογάν, διαβεβαίωσε τον Μακρόν σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν ότι δεν σκοπεύει να καταλάβει έδαφος στη Συρία και απλά θέλει να εξαλείψει τα "τρομοκρατικά" στοιχεία. Και αυτό, διότι ο Μακρόν είχε κάνει λόγο για τούρκικη εισβολή και είχε πει ότι είναι πρόβλημα για τη Γαλλία. Τέλος, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατηγορεί τους Τούρκους συνοριοφύλακες ότι πυροβολούν Σύρους πρόσφυγες στα σύνορα. Η Τουρκία το αρνείται, λέγοντας ότι φιλοξενεί περισσότερους πρόσφυγες από κάθε άλλο κράτος.
      http://www.bbc.com/news/world-middle-east-42934041
      Βαγγέλης Σπανός

      Διαγραφή
  7. Για να ρίξει πλέον 2 χιλιοστά βροχής στη Θεσσαλονίκη πρέπει να ρίξει πρώτα 300 στα Θεοδώριανα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή