Ο Μεγαλειότατος!

Στη Θεσσαλονίκη με θέα τον Όλυμπο, του Τρύφωνα.

Στην ποίηση, την πεζογραφία και γενικότερα στην τέχνη και τη φιλοσοφία ο ήλιος είναι ο βασιλιάς, ο αρχηγός, ο σύντροφος, το ανέσπερο φως, ο κλειδοκράτορας, ο μέγας ιεροφάντης, το χρυσό μάτι της μέρας που “τα πανθ' ορά”! Πριν από κάποιον καιρό ανακάλυψα και την προσωνυμία «Μεγαλειότατος» στους στίχους δύο ποιητών: του Κουβανού Χοσέ Μαρτί (1853-1895), εθνικού ήρωα και σύμβολο του αγώνα για την ανεξαρτησία της πατρίδας του, και του Ηπειρώτη Γιώργου Κοτζιούλα (1909-1956) που φτωχό παιδί κατέβηκε από την Πλατανούσα της Άρτας στην Αθήνα και σπούδασε φιλολογία: «Εγώ πιστεύω στο Μεγαλειότατο Ήλιο. / Μόνο άμα δω το πρόσωπό του, νιώθω ρίγη. / Είν’ άλλο πράγμα τώρα δα να πίνεις τίλιο / Κι άξαφνα με τον ουρανό η καρδιά ν’ ανοίγει…» (Μεσοχείμωνο, από τη συλλογή  Σιγανή Φωτιά, 1938).

Όμως, γιατί λέμε ο ήλιος βασιλεύει όταν αυτός δύει; Έριξα μια ματιά στις απόψεις των ειδικών (Κοραής, Ν. Πολίτης, Κριαράς, Βάρναλης, Μπαμπινιώτης κ.ά.), αλλά δεν πείστηκα και πολύ. Η Αρβελέρ με έπεισε περισσότερο: ο ήλιος δύοντας, βάζει τα πορφυρά του, όπως ήταν ντυμένοι οι Βυζαντινοί Αυτοκράτορες στη Βασιλεύουσα! Επ΄ αυτού, η συνδρομή των εξαίρετων φιλολόγων του μπλογκ είναι όχι μόνο καλοδεχούμενη, αλλά και αναγκαία.

Την επιστημονική εξήγηση των χρωμάτων του ήλιου και του ουρανού μεταφέρω από το βιβλίο «ΚΑΙΡΟΣ, Ο ΓΙΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ, ΤΌΜΟΣ ΙΙ, Η ΠΡΟΓΝΩΣΗ):

«Τα κιτρινοπορτοκαλί ή κόκκινα χρώματα του ήλιου και του ουρανού εμφανίζονται όταν ο ήλιος βρίσκεται χαμηλά στον ορίζοντα, δηλαδή στην ανατολή και τη δύση του, και οφείλονται στην επιλεκτική σκέδαση των διαφορετικού μήκους κύματος συνιστωσών του ηλιακού φωτός από τα σωματίδια του αέρα και τους υδρατμούς. Συγκεκριμένα, η μικρότερου μήκους κύματος μπλε ακτινοβολία, διατρέχοντας μεγάλη απόσταση πυκνής ατμόσφαιρας -κάτι που δεν συμβαίνει όταν ο ήλιος βρίσκεται ψηλά στον ουρανό- σκεδάζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στην κατώτερη ατμόσφαιρα και στα μάτια μας φθάνουν μόνο οι μεγαλύτερου μήκους κύματος ακτινοβολίες του κίτρινου, του πορτοκαλί και του κόκκινου.

Σε περιόδους καλοκαιρίας, συνήθως ο ήλιος έχει χρώμα κίτρινο έως πορτοκαλί το πρωί που ανατέλλει και κόκκινο όταν δύει. Το κίτρινο ή πορτοκαλί χρώμα της ανατολής σχετίζεται με την αύξηση της σχετικής υγρασίας λόγω της ψύξης του αέρα που προκαλείται από τη νυκτερινή ακτινοβολία. Αν ο ήλιος εμφανίζεται με αυτά τα χρώματα, η καλοκαιρία θα συνεχιστεί. Αντίθετα, η απουσία των χρωμάτων αυτών υποδηλώνει αλλαγές στην ατμόσφαιρα που συνδέονται με την έλευση κάποιας ατμοσφαιρικής διαταραχής. Με αυτή τη λογική το κίτρινο ή ανοιχτό σταχτί χρώμα που παίρνουν ο ήλιος και ο ουρανός ορισμένες φορές το απόγευμα μπορεί να αποδοθεί στην αξιοσημείωτη αύξηση της υγρασίας του αέρα λόγω π, χ, ενός θερμού μετώπου που πλησιάζει στην περιοχή».