Ο Βοριάς, η Νοτιά και τα φίδια!

Ιανουάριος 2021, Θεσπρωτία.
Φωτ. Γιάννης Καλόγηρος 

Στην Ελλάδα οι κυριότεροι άνεμοι είναι ο Βοριάς και ο Νοτιάς. Όπως έγραψε ο Αριστοτέλης: «Επί των πνευμάτων λέγεται τα μεν βόρεια, τα δε νότια, τα δ’ άλλα τούτων παρεκβάσεις». Στους συγκεκριμένους δύο ανέμους αποδίδονται διαφορετικά χαρακτηριστικά. Ο Βοριάς, τον οποίο ο Πίνδαρος αποκαλεί Βασιλέα των Ανέμων και ο λαός Δεληβοριά ή κυρ Βοριά, έχει αρρενωπά χαρακτηριστικά και από τον καιρό του Ησιόδου θεωρείται ότι είναι ο ισχυρότερος από όλους τους ανέμους. Ο πατέρας της Λαογραφίας Νικόλαος Πολίτης λέει ότι ο Βοριάς είναι: «Οξύς και οργίλος, πικρός, δεινώς κολάζων τους περιφρονούντας την δύναμιν αυτού» (Ν. Γ. Πολίτη, Δημώδεις Μετεωρολογικοί Μύθοι).

Η λαϊκή σκέψη έπλασε αντιστικτικά προς τη μορφή του Βοριά εκείνη του Νοτιά. Ο Νοτιάς είναι βέβαια και αυτός ισχυρός άνεμος, αλλά στη λαογραφία δεν δίνεται έμφαση στη δύναμή του. Περισσότερο προβάλλονται οι δυνατότητές του να μαλακώνει τη δριμύτητα του χειμώνα, να λειώνει τα χιόνια και τους πάγους και να φέρνει το νερό για να γεμίσουν τα πηγάδια και να ποτιστούν τα σπαρτά. Αυτές οι διαφορές είναι εκείνες που έδωσαν στο Νοτιά «θηλυκά» χαρακτηριστικά σε αντίθεση με τα «αρσενικά» χαρακτηριστικά του Βοριά. Έτσι εξηγείται γιατί σε ορισμένες περιοχές της χώρας ο Νοτιάς αποκαλείται (η) Νοτιά ή Νοθιά (Κρήτη).

Α new milestone

 Καλημέρα σε όλους

Χωρίς λόγια...

 

Όταν οι Βαυαροί έφεραν το ψύχος στην Ελλάδα!

Τους νεότερους χρόνους οι πρώτες συστηματικές μετεωρολογικές παρατηρήσεις στη χώρα μας έγιναν την περίοδο 1833-1836 από τον Γάλλο λοχαγό Πεϊτιέ, ο οποίος είχε σταλεί από τη Γαλλική Κυβέρνηση στην Ελλάδα μαζί με άλλους συναδέλφους του για να βοηθήσουν τον Καποδίστρια στην ανοικοδόμηση της χώρας. Ο Πεϊτιέ ανακοίνωσε τα αποτελέσματα των ερευνών του για τον καιρό και το κλίμα του τόπου μας στην Ακαδημία των Επιστημών του Παρισιού με διατριβή που έφερε τον τίτλο: «Επί του κλίματος της Ελλάδος». 

Εναλλαγές του μαΐστρου με το γαρμπή (ζωνική κυκλοφορία)

Το νέο εικοσιτετράωρο (Παρασκευή), οι συνθήκες ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας στη Ν-ΝΑ Ευρώπη θα γίνουν ευνοϊκές για την επικράτηση νοτιοδυτικού ρεύματος στη χώρα μας, με αποτέλεσμα τη βαθμιαία υποχώρηση της παγωνιάς και την εκδήλωση τοπικών βροχών κυρίως στις προσήνεμες περιοχές (Δ. Ελλάδα και αργότερα Ν-ΝΔ Κρήτη και Α. Αιγαίο). Επισημαίνεται, πάντως, ότι τις πρωινές ώρες στα ορεινά-ημιορεινά της Ηπείρου, της Κεντροδυτικής Μακεδονίας, της Δ. Θεσσαλίας και των κεντρικών περιοχών Στερεάς και Πελοποννήσου θα σημειωθούν και τοπικές χιονοπτώσεις. 

Χιονο-αιρέσεις και προγνώσεις

 

Το νέο εικοσιτετράωρο (Πέμπτη), οι βροχές και οι χιονοπτώσεις θα σταματήσουν στις περισσότερες περιοχές της χώρας. Στις εξαιρέσεις ανήκουν οι ανατολικές και νότιες νησιωτικές περιοχές της και κυρίως το Αιγαίο, όπου οι ψυχρές αέριες μάζες πάνω από τη θάλασσα (πηγή υγρασίας και θερμότητας) θα δημιουργήσουν συνθήκες αστάθειας. Επισημαίνεται ότι στο Β-ΒΑ Αιγαίο τα χιόνια θα κατέβουν και πάλι αρκετά χαμηλά. 

Πλημμύρες...

Καιρός για… μάθημα!

 

-Η διαταραχή Δ1 της ανώτερης ατμόσφαιρας (μέση τροπόσφαιρα) πηδαλιουχεί το χαμηλό του Β. Αιγαίου που θα κινηθεί προς τη Μαύρη Θάλασσα. Προβλήματα είναι πολύ πιθανό να προκαλέσουν: (α) οι πυκνές χιονοπτώσεις στη ΒΑ Ελλάδα και κυρίως στη Θράκη (το πάχος της χιονόστρωσης στον Έβρο είναι πιθανό να φθάσει το μισό μέτρο) και (β) οι ισχυρές βροχές στο Α. Αιγαίο και τα Δωδεκάνησα.

Ο καιρός της εβδομάδας

Βαρομετρικό χαμηλό στη Β. Ιταλία, συνοδευόμενο από μέτωπα κακοκαιρίας, κινείται νοτιοανατολικά και το νέο εικοσιτετράωρο (Τρίτη) θα επηρεάσει σταδιακά τη χώρα μας. Τα κύρια χαρακτηριστικά της νέας επιδείνωσης του καιρού θα είναι οι ισχυρές βροχές, οι καταιγίδες, οι χιονοπτώσεις που τη νύχτα στη ΒΑ Ελλάδα θα κατεβούν σε περιοχές σχετικά χαμηλού υψομέτρου και οι θυελλώδεις ΝΔ άνεμοι εντάσεως ως τα 9 μποφόρ. Σημειώνεται ότι από τις προμεσημβρινές ώρες και από τη ΒΔ Ελλάδα αναμένεται στροφή των ανέμων σε ΒΔ, με συνέπεια την εξασθένηση των φαινομένων και τη βαθμιαία πτώση της θερμοκρασίας. 

Έχουμε και λέμε...

Δ. Φθιώτιδα, 25-2-2019.
Φωτ. Δημήτρης Ρόζης

Για την εξέλιξη του καιρού το επόμενο τριήμερο στη χώρα μας, έχουμε και λέμε…

Δευτέρα (25/1)

-Ισχυρές βροχές και καταιγίδες στη Δ. Ελλάδα, το Α. Αιγαίο και πιθανώς στις ΒΑ περιοχές της χώρας. Στη ΒΔ Ελλάδα τα φαινόμενα θα αρχίσουν από απόψε.

- Χιόνια στα ορεινά καθώς και σε ημιορεινές περιοχές της Ηπείρου και της Δ. Μακεδονίας (κρίσιμο υψόμετρο τα 800 μέτρα).

- Οι ΝΔ άνεμοι θα φθάσουν τα 9 και πιθανώς στο Β. Ιόνιο και το ΒΑ Αιγαίο τα 10 μποφόρ.

Φωτογραφίες...

Οι πλημμύρες της Παμβώτιδας

Γεωλογικός χάρτης του  λεκανοπεδίου Ιωαννίνων1

Από πέρυσι περιμένω να έρθει κάποιο χοντρό κρύο να παγώσει έστω και μερικώς, η λίμνη των Ιωαννίνων για να ανεβάσω κάποιο άρθρο για το πώς ακριβώς παγώνει μια λίμνη. Επειδή σε αυτό το ζήτημα φως δεν βλέπω, αποφάσισα να ασχοληθώ με τις πλημμύρες της λίμνης, πράγμα όχι άσχετο με τις πολλές βροχές που έρχονται τις επόμενες μέρες στη ΒΔ Ελλάδα.

Ο καιρός του επόμενου πενθημέρου

Βαρομετρικό χαμηλό στον Κόλπο της Γένοβας κινείται βορειοανατολικά. Ένα άλλο χαμηλό στον Βισκαϊκό Κόλπο κινείται ανατολικά-νοτιοανατολικά. Με δεδομένο ότι στην Τουρκία έχουν εγκατασταθεί υψηλές πιέσεις, το νέο εικοσιτετράωρο (Παρασκευή), στη χώρα μας θα επικρατήσει ΝΔ ρεύμα εντάσεως 4 με 6 μποφόρ και θα σημειωθούν τοπικές βροχές στις προσήνεμες περιοχές (Δ. Ελλάδα και Α. Αιγαίο). Η θερμοκρασία θα σημειώσει άνοδο κι έτσι η πρωινή παγωνιά θα υποχωρήσει παντού. 

Κατάθεση ψυχής!

Σας μεταφέρω αυτούσιο το μήνυμα που μου έστειλε φίλος του μπλογκ, λάτρης του καιρού και προπάντων του χιονιού: 

«Από πολύ μικρός λάτρευα το χιόνι. Το περίμενα πώς και πώς να έρθει στην Αθήνα, στην Κυψέλη, στο διαμέρισμα που έμενα…Ήταν τόσο σπάνιο και έτσι ήταν ακόμη πιο συναρπαστικό.

Στηνόμουν στην τηλεόραση να ακούσω τους τότε μετεωρολόγους, τον Ζιακόπουλο, τον Καντερέ, τον Μελανίτη. Τότε δεν υπήρχε η ιδιωτική τηλεόραση, ούτε το διαδίκτυο. Ένα δελτίο καιρού υπήρχε και ο καιρός για τους αγρότες κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή, που έκανε πρόγνωση για πέντε ημέρες.

Επίκαιρα και χρηστικά Νο 3

Φωτ. Χριστόδουλος Χριστοδούλου

- Η εγκατάσταση και η λειτουργία μετεωρολογικών σταθμών στα χιονοδρομικά κέντρα και γενικότερα στα βουνά είναι αναμφίβολα θετικότατο γεγονός και αξίζουν συγχαρητήρια σε όσους έχουν πάρει αυτή την πρωτοβουλία. Ωστόσο η μετ’ επιτάσεως προβολή των πολύ χαμηλών θερμοκρασιών των βουνών από τα ΜΜΕ, με τις οποίες το κοινό δεν είναι εξοικειωμένο, δημιουργεί την εντύπωση ότι στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια σημειώνονται ρεκόρ χαμηλών θερμοκρασιών και κατ’ επέκταση το κλίμα αντί για θερμότερο γίνεται ψυχρότερο.

Ο καιρός της εβδομάδας

Το νέο εικοσιτετράωρο (Τρίτη), η χώρα θα βρίσκεται υπό την επίδραση του συνδυασμού των υψηλών πιέσεων στα Β. Βαλκάνια με τις χαμηλές πιέσεις στην Κύπρο, με συνέπεια την επικράτηση ανέμων βόρειων διευθύνσεων εντάσεως ως τα 7 μποφόρ (Καρπάθιο Πέλαγος). Αναφορικά με τις βροχές και τις χιονοπτώσεις, ο καιρός θα παρουσιάσει βελτίωση σχεδόν σε όλες τις περιοχές, Όμως, οι θερμοκρασίες θα παραμείνουν χαμηλές κυρίως τη νύχτα και νωρίς το πρωί στα ηπειρωτικά. Επισημαίνεται ότι ο παγετός θα είναι ισχυρός όχι μόνο στη βόρεια χώρα αλλά και στις κεντρικές και νότιες ηπειρωτικές περιοχές, όπου το έδαφος είναι χιονοσκεπές. 

Διαταραχών συνέχεια…

Συνεχίζοντας την ανάλυση της περασμένης Παρασκευής, για το νέο εικοσιτετράωρο (Δευτέρα, 18/1) μπορούμε να πούμε τα παρακάτω:

Η πορεία των Δ5, Δ6 και Δ7 διαταραχών είναι προδιαγεγραμμένη και αμετάκλητη. Κινούνται όλες, με διαφορά φάσεως βέβαια, από τα ΒΔ προς τα ΝΑ κι αυτό δεν αλλάζει!

Αυτά βλέπω και στενοχωριέμαι που δεν ήμουν εκεί!

Διαπιστώσεις και προβλέψεις

Λυκαβηττός, φωτογραφία παρελθόνων ετών του Σπύρου Μπαλαδήμα

- Οι προγνώσεις του χιονιά επαληθεύτηκαν ως προς την έκτασή του και τα υψόμετρα. Κατώτερα από τα αναμενόμενα ήταν τα ύψη της χιονόστρωσης στις περισσότερες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Λευκές καλημέρες!

Βέροια. Φωτ. Γιώργος Τομπουλίδης

 

Τα νεότερα για την εξέλιξη του καιρού

Τέσσερις είναι οι μετεωρολογικοί παράγοντες που θα καθορίσουν τον καιρό του Σαββατοκύριακου στη χώρα μας. Οι παράγοντες αυτοί, που δεν είναι μεταξύ τους ανεξάρτητοι, είναι: (α) η μεταφορά στροβιλισμού που συνδέεται με τις διαταραχές Δ1, Δ2, Δ3 και Δ4 του σχήματος (μέση τροπόσφαιρα, περί τα 5.500 μέτρα), (β) η θερμή μεταφορά σε ικανό πάχος της τροπόσφαιρας που σε πρώτη φάση θα παρατηρηθεί στις δυτικές, κεντρικές και νότιες περιοχές της χώρας, (γ) οι επιφανειακοί άνεμοι και (δ) οι ψυχρές αέριες μάζες που είναι ήδη εγκατεστημένες στην περιοχή μας.

Πρώτες σκέψεις για την κακοκαιρία του Σαββατοκύριακου

Βλέποντας  τα τελευταία τρεξίματα των μοντέλων, κατέληξα σε μερικές σκέψεις αναφορικά με  την εξέλιξη του καιρού στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, τις οποίες θα μοιραστώ μαζί σας αν και πολλοί από σας θα στενοχωρηθείτε λίγο.

Καιρός κυκλοθυμικός και ατίθασος!

Φωτ. Σπύρος Μπαλαδήμας

Τρία πράγματα που μπαγιατεύουν πολύ γρήγορα είναι: η σαρδέλα, η εφημερίδα και η πρόγνωση του καιρού. Αυτός είναι ο λόγος που τα μετεωρολογικά κέντρα ανανεώνουν τις προγνώσεις τους 2 με 4 φορές το εικοσιτετράωρο, δηλαδή ισάριθμες φορές με τα τρεξίματα των μοντέλων. Είναι λογικό μεγάλες αλλαγές στις προγνώσεις να χρειάζονται όταν περιγράφουμε τον καιρό π.χ. της 6^ης ημέρας με τις λεπτομέρειες που περιγράφουμε τον καιρό της 2^ης ημέρας ή όταν η προγνωσιμότητα της ατμόσφαιρας είναι χαμηλή. Μια τέτοια περίπτωση έχουμε να αντιμετωπίσουμε και αυτές τις μέρες.

Επισημάνσεις και χιονο-νυχτοπερπατήματα!

Οι παρακολουθούντες το παρόν μπλογκ φίλοι του καιρού μπορούν να ωφεληθούν πολύ, αν: (α) έχουν μάθει να εμπιστεύονται αυτούς που γνωρίζουν περισσότερα από τους ίδιους για το θέμα, (β) δεν είναι προκατειλημμένοι και (γ) δεν έχουν αναλάβει υπηρεσία υποστήριξης κάποιου φίλου τους που ασχολείται με τον καιρό.

Από παλιά στους επαγγελματίες μετεωρολόγους - μαθητές μου έλεγα ότι μεγάλη σημασία δεν έχει να αποτύχεις σε μια πρόγνωση, αλλά η σωστή διάγνωση του παρόντα καιρού και η μελέτη των διαθέσιμων προγνωστικών στοιχείων που θα σε οδηγήσουν στο σκεπτικό για να κάνεις την πρόγνωση.

Εφαρμόζοντας στην πράξη τα αναφερόμενα στην τελευταία παράγραφο και εστιάζοντας στις επικείμενες χιονοπτώσεις, σημειώνω τα παρακάτω:

Σίγουρη η βουτιά της θερμοκρασίας, αλλά με αβεβαιότητες ο υετός!

Βαρομετρικό χαμηλό στην κεντρική Μεσόγειο, συνοδευόμενο από μέτωπα κακοκαιρίας, κινείται Α-ΒΑ και το νέο εικοσιτετράωρο (Τρίτη) θα επηρεάσει με βροχές, τοπικές καταιγίδες και χιονοπτώσεις (ορεινά) τα περισσότερα διαμερίσματα της χώρας. Με το πέρασμα του συστήματος αυτού από την περιοχή μας, οι άνεμοι σταδιακά θα στραφούν σε Β-ΒΔ, με αποτέλεσμα την πτώση της θερμοκρασίας και την απομάκρυνση της αφρικανικής σκόνης από τη χώρα. Παράλληλα, στο Ιόνιο και τα ηπειρωτικά τα φαινόμενα βαθμιαία θα εξασθενήσουν. 

Ο Βορέας, η Χιόνη και ο Ποσειδώνας

Όπως το τανγκό έτσι και ένας καλός χιονιάς θέλει δύο: τις κατάλληλες θερμοκρασίες και μια πηγή θερμότητας και υγρασίας. Για τις κεντρο-ανατολικές και νότιες περιοχές της χώρας πηγή θερμότητας και υγρασίας είναι το Αιγαίο. Για τη Δ-ΒΔ Ελλάδα το Ιόνιο και για τη Β. Ελλάδα το Ιόνιο και το Β. Αιγαίο, συμπεριλαμβανομένου του Θερμαϊκού.

Αυτό ήταν από παλιά γνωστό. Στην Αρχαία Ελλάδα η Θράκη θεωρούνταν η πατρίδα του Ελλαδικού χειμώνα, τον οποίο έφερνε στη νότια χώρα ο Βορέας. Κόρη του Βορέα ήταν η Χιόνη, η οποία θεωρούνταν και σύζυγος του (θερμού και υγρού) Ποσειδώνα!

Τα προαναφερόμενα έχουν σχέση με τα μελλούμενα. Μόνο που πρώτα πρέπει να κατασταλάξουν στις απόψεις τους οι παίκτες που καθορίζουν τη μεγάλης κλίμακας ατμοσφαιρική κυκλοφορία.

Καλό υπόλοιπο Κυριακής, φίλοι μου!   

Με ρωτάτε και σας απαντώ…

 

Πολυπαραμετρικός δείκτης πρόγνωσης ακραίων καιρικών φαινομένων του ECMWF για την Κυριακή και τη Δευτέρα (10-11/1) στη νότια Ευρώπη. Τα διαβαθμισμένα σύμβολα πράσινου χρώματος είναι για τις βροχές και τα διαβαθμισμένα σύμβολα ροζ-μοβ χρώματος είναι για τους ανέμους. Τα απλά χρώματα είναι για τις θερμοκρασίες (κίτρινο / κόκκινο για τις υψηλές και σιέλ / γαλάζιο για τις χαμηλές). Εκ παραδρομής το 2021 έγινε 2020!. Συγγνώμη!

Ε:Ποια είναι τα ρεκόρ των υψηλών θερμοκρασιών τον Ιανουάριο στη χώρα μας; Ποια από αυτά είναι πιθανό να καταρριφθούν το επόμενο τριήμερο;

Α: Από το βορρά προς το νότο τα ρεκόρ των υψηλών θερμοκρασιών τον Ιανουάριο στη χώρα μας είναι τα παρακάτω: Στη Θεσσαλονίκη 20,8 βαθμοί (29-1-1987), στη Λάρισα 22,8 βαθμοί (2-1-1995), στη Λαμία 25,0 βαθμοί (2-1-1995), στην Αθήνα (Ν.Φ) 21,6 βαθμοί (1-1-2010), στο Λεωνίδιο 27,8 βαθμοί (29-1-1987) και στο Ηράκλειο της Κρήτης 29,8 βαθμοί (1-1-2010). Αναφορικά με τη δεύτερη ερώτηση, η απάντηση είναι «όχι» για τις περιοχές από τη Λαμία και βορειότερα και «θα δούμε» για τις υπόλοιπες περιοχές. Περισσότερες πιθανότητες για κατάρριψη ρεκόρ υπάρχουν για περιοχές της Β. Κρήτης, αλλά γενικά αυτό θα εξαρτηθεί από το πόσο πυκνές θα είναι οι νεφώσεις και από άλλους πολύ τοπικού χαρακτήρα παράγοντες. Πάντως, αν πάμε στο ύψος των 1500-1600 μέτρων, οι 15 -16 βαθμοί που προβλέπουν τα μοντέλα θα είναι μάλλον οι υψηλότεροι των τελευταίων 60 χρόνων, τουλάχιστον για την κεντρική Ελλάδα.

Ο χρόνος που πέρασε

 

Ο κόσμος θερμαίνεται ταχύτερα από όσο οι περισσότεροι από μας νομίζουν. Οι  θετικές αποκλίσεις της θερμοκρασίας στην παραπάνω εικόνα δεν προκύπτουν έχοντας ως μέτρο σύγκρισης τις θερμοκρασίες των μέσων του 20^ού αιώνα, αλλά τις θερμοκρασίες της πολύ κοντινής μας τριακονταετίας 1981-2010!

Ο μήνας που πέρασε

 

Σε πλανητική κλίμακα, ο Δεκέμβριος του 2020 ήταν ο έκτος κατά σειρά θερμότερος Δεκέμβριος της περιόδου 1981-2010, με τους έξι πιο θερμούς Δεκέμβριους να συμβαίνουν τα τελευταία έξι χρόνια!

Ο καιρός του επόμενου εξαημέρου

Οι χαμηλές θερμοκρασίες και οι τοπικές χιονοπτώσεις είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του καιρού στις χώρες της δυτικής, κεντρικής και βόρειας Ευρώπης. Στην περιοχή μας, το νέο εικοσιτετράωρο (Παρασκευή), ο καιρός θα είναι ήπιος με τοπικές βροχές κυρίως στη Δ-ΒΔ Ελλάδα και τη βόρεια χώρα, αποτέλεσμα της κίνησης ενός βαρομετρικού χαμηλού από την Τυρρηνική Θάλασσα προς τα Β. Βαλκάνια. Οι άνεμοι θα πνέουν ΝΔ 5 με 7 μποφόρ και η θερμοκρασία θα φθάσει στα βόρεια τους 17 και στα νότια τους 21 βαθμούς. 

Εν Αράχθω δοξαζομένου σου, Κύριε!

 

Φωτ. Παύλος Γρηγορίου 

Χρόνια πολλά, φίλοι μου! Εύχομαι το Άγιο Πνεύμα να φέρει ειρήνη στον κόσμο και το Φως της Επιστήμης να διαλύσει τα μέσα και τα έξω μας σκοτάδια.

Επίκαιρα και χρηστικά Νο 2

Ορεινή Αργιθέα, 4-1-2021
Φωτ. Χρ. Χριστοδούλου

Στα μαθητικά μου χρόνια στην Κόνιτσα τα πολλά χιόνια και τα κρύα έρχονταν συνήθως μετά τα Φώτα προς μεγάλη μας στενοχώρια γιατί άρχιζαν τα μαθήματα και δεν μπορούσαμε, με τις ιδανικές συνθήκες που διαμορφώνονταν, να κυνηγήσουμε κοτσύφια και γερακότσιχλες, στήνοντας πλάκες (παγίδες) ή αργότερα με ένα αεροβόλο που μας είχαν χαρίσει. Στα τωρινά χρόνια ο καιρός χαλάει λιγότερο συχνά και όχι τόσο πολύ, ακόμα και στο βαθύ χειμώνα. Αυτή είναι η απόδειξη για την κλιματική αλλαγή και όχι η επικράτηση ενός μεμονωμένου ακραίου (προς το κρύο ή τη ζέστη) καιρικού φαινομένου.

Στην ανάρτηση της 29^ης Δεκεμβρίου με τον τίτλο «Επίκαιρα και χρηστικά» είχα γράψει για την πιθανή εξέλιξη του καιρού το 1^ο δεκαήμερο του Γενάρη  και είχα εκτιμήσει ότι στη διάρκεια του 2^ου δεκαημέρου του μήνα δεν θα είχαμε κάποια σοβαρή πτώση της θερμοκρασίας και ο υετός θα είχε και πάλι τη μορφή του «Π». Έχοντας περάσει από τότε αρκετές ημέρες, ήρθε η στιγμή να ανανεώσουμε εκείνη την εκτίμηση με βάση πλέον τα καινούργια δεδομένα.

Ο καιρός της εβδομάδας

Βασιλίτσα 3-1-2021. Φωτ. Δημήτρης Νάκος

Το ψυχρό μέτωπο που προκαλεί στη χώρα βροχές, τοπικές καταιγίδες και θυελλώδεις νοτιάδες αναμένεται να κινηθεί προς την Τουρκία – Μαύρη Θάλασσα, ενώ ένα βαρομετρικό χαμηλό στη Δ. Μεσόγειο θα κινηθεί αργά Α-ΒΑ. Με αυτές τις συνθήκες ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας, το νέο εικοσιτετράωρο (Τρίτη), τοπικές βροχές και λίγες καταιγίδες προβλέπονται στη Δ-ΒΔ Ελλάδα και το πρωί στις ανατολικότερες περιοχές της χώρας. Οι άνεμοι θα πνέουν από δυτικές διευθύνσεις 4 με 6 μποφόρ και η θερμοκρασία θα φθάσει στα βόρεια τους 15 και στα νότια τους 18 βαθμούς. 

Κυριακάτικες κουβέντες

Άλσος Αγίου Νικολάου Νάουσας. Φωτ. Γιώργος Τομπουλίδης

-Με αυτά και με τα άλλα, ας μην υποτιμήσουμε τον κίνδυνο πλημμυρών από τις αυριανές ισχυρές βροχές και τις καταιγίδες στο Ιόνιο, την ηπειρωτική Ελλάδα και τα νησιά του ανατολικού και του βόρειου Αιγαίου.

-Για χιόνια στα πεδινά είναι νωρίς ακόμη να μιλήσουμε. Ας ελπίσουμε, όμως, να μη συμβεί αυτό που μας διηγείται ο Διογένης Λαέρτιος για τον Θαλή τον Μιλήσιο και τη μητέρα του: "Λένε ακόμη ότι, όταν εκείνη έκανε προσπάθειες να τον αναγκάσει να παντρευτεί, αυτός έλεγε “ουδέπω καιρός” (είναι πολύ νωρίς ακόμη), όταν όμως άρχισε να περνάει η ηλικία του και εκείνη επέμενε να τον πιέζει, αυτός είπε “ουκέτι καιρός” (τώρα πια είναι πολύ αργά)". 

–Οι Χιονο-Δον Κιχώτες καλό είναι να εφαρμόζουν και λίγο το carpe diem (άδραξε τη μέρα) του Οράτιου, όπως πολύ ωραία το ανέλυσε ο αείμνηστος Λιαντίνης: «Τρύγησε την ημέρα. Μην την αφήσεις να πάει χαμένη, την κάθε μέρα. Ό,τι χαρές είναι να σου δώσει μην τις αφήσεις, γιατί δεν θα την ξαναβρείς. Δεν είναι αναβλητή η ζωή, ούτε αναστρέψιμη». 

Καλημέρα, φίλοι μου!

«Ασιτία και ψύξις» Μέρος 3ο (τελευταίο), ο χειμώνας του 1941-42 σε άλλες περιοχές της χώρας

Αποκλίσεις της μέσης θερμοκρασίας του Ιανουαρίου 1942 από τη μέση θερμοκρασία του συγκεκριμένου μήνα της περιόδου 1900-1939.   Πηγή: Goddard Space Flight Center.

Το χειμώνα του 1941-42 δεν επλήγη μόνο η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη από τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Ολόκληρη η χώρα βρέθηκε στο έλεος σφοδρής κακοκαιρίας που είχε μεγάλη ένταση και μεγάλη διάρκεια. Όπως θα δούμε στις επόμενες παραγράφους, σε πανελλήνια κλίμακα, τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της κακοκαιρίας ήταν οι πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και τα μεγάλα ύψη του υετού, ο οποίος στις περισσότερες περιοχές είχε τη μορφή χιονιού.

«Ασιτία και ψύξις» Μέρος 2ο, ο χειμώνας του 1941-42 στη Θεσσαλονίκη

Την περίοδο της Κατοχής τα αρχεία των μετεωρολογικών παρατηρήσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης παρουσιάζουν κενά. Διασώζονται όμως οι παρατηρήσεις του Ναυτικού Μετεωρολογικού Σταθμού που εγκατέστησαν στη Θεσσαλονίκη οι Γερμανοί κατακτητές σε απόσταση περίπου 1.000 μέτρων Ν-ΝΑ του Μετεωρολογικού Σταθμού του Πανεπιστημίου.⁷ Με το συγκεκριμένο Μετεωρολογικό Σταθμό συνέδεσε την τύχη του ο Γερμανός ταγματάρχης Γκέοργκ Έκερτ, ο οποίος τοποθετήθηκε εκεί τον Ιούλιο του 1941 ως αξιωματικός - μετεωρολόγος και δεκατέσσερις μήνες αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 1942, έγινε διοικητής του Σταθμού. Ο Έκερτ δεν ήταν μόνο ένας αξιόλογος επιστήμονας. Ήταν ένας σπουδαίος άνθρωπος, όπως φαίνεται από αυτά που ακολουθούν.  

«Ασιτία και ψύξις» Μέρος 1ο, ο χειμώνας του 1941-42 στην Αθήνα

Η φετινή Πρωτοχρονιά μάς βρίσκει (απο)κλεισμένους στα σπίτια μας γεμάτους στενοχώρια γιατί δεν έχουμε κοντά μας αγαπημένα μας πρόσωπα ή γιατί δεν βρισκόμαστε στα μέρη που αγαπάμε. Όμως, στις ζωές των ανθρώπων και των εθνών υπάρχουν μέρες και περίοδοι ημερών πολύ χειρότερες από τις τωρινές. Αυτά δεν τα γράφω για παρηγοριά. Τα γράφω γιατί τίποτε δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο και για να διατηρήσουμε όσα έχουμε αποκτήσει, χρειάζονται συνεχείς προσπάθειες. Έχοντας παλαιότερα υποσχεθεί σε φίλο του μπλογκ να ασχοληθώ με τον πιο δραματικό χειμώνα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, το χειμώνα του 1941-42, έγραψα τρία άρθρα που θα τα μοιραστώ μαζί σας, αρχής γενομένης από σήμερα.