Η συνδρομή της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας στον πόλεμο του 1940-41

Έκτορα Δούκα "Οι Γυναίκες της Πίνδου".

 

Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1930, στα πλαίσια της προετοιμασίας του Υπουργείου Άμυνας για τη θωράκιση της χώρας ενόψει πιθανής εμπλοκής της σε πόλεμο, η Μετεωρολογική Υπηρεσία (M.Y.) -ο όρος «Εθνική» προστέθηκε το 1946- υπέβαλε προτάσεις για την αναβάθμισή της, οι οποίες εισακούστηκαν από την Ηγεσία. Συγκεκριμένα, το 1937, το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Άμυνας ενέκρινε μεγάλη προμήθεια μετεωρολογικού υλικού τόσο για την κάλυψη των τρεχουσών αναγκών της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας όσο και για τη μελλοντική συνδρομή της στο έργο των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας.

Με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, το Μετεωρολογικό Γραφείο του Γενικού Στρατηγείου, που λειτουργούσε στα υπόγεια του ξενοδοχείου «Μεγάλη Βρετάνια» των Αθηνών, στελεχώθηκε από τον επισμηναγό της Μ.Υ. Ευάγγελο Βουρλάκη, τον καθηγητή μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Ηλία Μαριολόπουλο, που είχε επιστρατευθεί ως έφεδρος ανθυποσμηναγός, και τους υπαλλήλους του επιστημονικού κλάδου της Μ.Υ. Αθανάσιο Κεφαλά και Θεόκλητο Φιντικλή. Το Μετεωρολογικό Γραφείο του Γενικού Στρατηγείου ήταν υπεύθυνο για τη μετεωρολογική υποστήριξη των επιχειρήσεων και υποστηριζόταν από την Κεντρική Υπηρεσία της Μ.Υ. που ήταν εγκατεστημένη στην οδό Αμερικής, αριθμός 10.

Την εποχή εκείνη, Διευθυντής και Υποδιευθυντής της Κεντρικής Υπηρεσίας ήταν αντίστοιχα ο Πλοίαρχος του Π.Ν. Γεώργιος Χορς και ο Αντισμήναρχος Ανδρέας Κυριακίδης. Σημειώνεται ότι στην ομάδα των προγνωστών της Μ.Υ. ενσωματώθηκαν οι επιστρατευθέντες πανεπιστημιακοί Λεωνίδας Καραπιπέρης και Βασίλειος Κυριαζόπουλος. Καθήκοντα συνδέσμου μεταξύ του Α΄ Σώματος Στρατού, το οποίο είχε κινητοποιηθεί και σταλεί στο αλβανικό μέτωπο, και της Κεντρικής Υπηρεσίας της Μ.Υ. ανατέθηκαν στο μόνιμό υπάλληλό της Στέφανο Παπαγιαννάκη, ο οποίος είχε επιστρατευθεί ως έφεδρος ανθυπολοχαγός. Ο Παπαγιαννάκης τοποθετήθηκε στη Διοίκηση Πυροβολικού του Α΄ Σώματος Στρατού και μεταξύ των άλλων καθηκόντων του ήταν η εποπτεία των Μετεωρολογικών Σταθμών Εκστρατείας του Σώματος.

Η συμβολή της Μ.Υ. στην υποστήριξη των πολεμικών επιχειρήσεων του 1940-41 ήταν σημαντική, διότι, παρά τις αντικειμενικές αδυναμίες που υπήρχαν τότε στον τομέα της πρόγνωσης του καιρού, εξέδιδε σχετικά καλές προγνώσεις που βοήθησαν τη στρατιωτική ηγεσία στο σχεδιασμό των επιχειρήσεων. Σημαντικό ρόλο στην επιτυχία των προγνώσεων έπαιξε το γεγονός ότι προσωπικό της Μ.Υ. με τη βοήθεια των Μυστικών Υπηρεσιών της Μεγάλης Βρετανίας είχε καταφέρει να αποκρυπτογραφήσει τις μετεωρολογικές εκπομπές της Ρώμης προς τις μονάδες του ιταλικού στρατού στην Αλβανία. Με αυτόν τον τρόπο μάθαινε τις καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν δυτικά της χώρας, πράγμα σημαντικό για τις προβλέψεις του καιρού στη ζώνη των επιχειρήσεων.

Χρόνια Πολλά, φίλοι μου!

Υ.Γ.

1) Η βασική πηγή των πληροφοριών του άρθρου είναι το βιβλίο του Ευάγγελου Μαντή Ιστορία Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, τόμος Α΄ 1931-1950. Μαριοπούλειο-Καναγκίνειο Ίδρυμα, Αθήνα 2015.

2) Η σημερινή ανάρτηση είναι αφιερωμένη στη μνήμη της γιαγιάς μου Βασιλικής που το σεργιάνι της στον κόσμο ήταν ο Αμάραντος, η Κόνιτσα και η Βοβούσα. Στην τελευταία την οδήγησε το χρέος της τέτοιες μέρες πριν από 85 χρόνια.

Στο Μονοδέντρι Ζαγορίου, του Τρύφωνα. 

Στον Πεντάλοφο Βοΐου, του Νίκου Κλιάκα.