Καιρικοί προβληματισμοί Νο 2

Χάρτης 1: Εκτίμηση χειμώνα 2015-16
Με τις λεγόμενες εποχικές προγνώσεις δεν τα πήγαινα καλά εξ αρχής. Δεν είναι μόνο ότι δεν έχουν –και δεν ξέρω αν αποκτήσουν ποτέ- μεγάλη επαληθευσιμότητα. Δεν προσφέρονται να βγάλει κάποιος στοιχειωδώς ασφαλή συμπεράσματα για τα ακραία φαινόμενα, τα οποία χάνονται μέσα στις μέσες τιμές της θερμοκρασίας και του υετού. Υπάρχουν μελέτες στις οποίες για την αξιολόγηση της δριμύτητας των χειμώνων χρησιμοποιείται ένας συνδυασμός των ωρών ηλιοφάνειας, της θερμοκρασίας  και του αριθμού ημερών χιονόπτωσης, αλλά αυτού του είδους την προσέγγιση μπορείς να την κάνεις για αξιολόγηση των χειμώνων του παρελθόντος και όχι του μέλλοντος.


Ένα καλό μέτρο της δριμύτητας των χειμώνων στη χώρα μας και γενικότερα στα Βαλκάνια αποτελεί η συχνότητα εμφάνισης των αντικυκλωνικών σφηνών στη Βαλκανική χερσόνησο. Στις περιπτώσεις αυτές, η ύπαρξη ύφεσης, που κινείται από τα δυτικά προς τα ανατολικά στα κράσπεδα του αντικυκλωνικού σφήνα, προκαλεί μεγάλες ποσότητες υετού σχεδόν σε όλη τη χώρα. Ωστόσο, ακόμα και όταν δεν υπάρχει ύφεση, παρατηρείται συχνά υετός στις προσήνεμες στο Β-ΒΑ ρεύμα περιοχές. Στους βαρείς χειμώνες που έζησε η χώρα μας τον προηγούμενο αιώνα η μεσημβρινή κυκλοφορία, η οποία, όπως προαναφέρθηκε, φέρνει το κρύο και τα χιόνια στην Ελλάδα, συνολικά δεν διαρκούσε πάνω από 30 ή 35 μέρες. Όμως, αν η επάνοδος π.χ. ενός 1962-63 έχει πολύ λίγες πιθανότητες να συμβεί, μπορούμε να δούμε ιστορικούς χιονιάδες με ψυχρές εισβολές 2-3 ημερών, οι οποίοι δεν μπορούν να ανιχνευτούν στις εποχικές προγνώσεις.

Με τα παραπάνω κατά νου, έρχομαι τώρα στο κρίσιμο ερώτημα: «Πόσο δύσκολο είναι να δούμε το φετινό χειμώνα έναν ή περισσότερους μεγάλους χιονιάδες;» Τι τους εμποδίζει; Η κλιματική αλλαγή; Θα ήθελα στο σημείο αυτό καταρχάς να τονίσω ότι η κλιματική αλλαγή δεν μπορεί να αποτρέψει ούτε να επηρεάσει άμεσα την ισχυρή ψύξη του Β. Ημισφαιρίου όταν στη διάρκεια του χειμώνα αυτό «αποστρέφει» το πρόσωπό του από τον ήλιο. Μπορεί όμως να επηρεάσει με τρόπους που δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητοί την εκροή του ψύχους από τις πολικές περιοχές προς τις περιοχές με μικρότερα γεωγραφικά πλάτη. Κατά τη γνώμη μου, η υπόθεση ότι η κλιματική αλλαγή μέσω της θέρμανσης των αρκτικών νερών και των γειτονικών μονίμως παγωμένων στεριών τείνει να αποσταθεροποιεί πιο συχνά τον πολικό στρόβιλο είναι στο τραπέζι των συζητήσεων (πέρυσι έγραψα ακόμα και …παραμύθι για το θέμα αυτό).

Χάρτης 2: Συσχέτιση του Ελ Νίνιο/ΝότιαΤαλάντωση με τη 
θερμοκρασία του αέρα και την ατμοσφαιρική πίεση στη μέση 
στάθμη της θάλασσας το αρκτικό τρίμηνο Ιανουάριος-Μάρτιος. 
(Brönnimann et al., 2008: A Focus on Climate During the Past 
100 Years. Πηγή:http://www.geography.unibe.ch/content)

Όπως θυμόμαστε όλοι, τα προηγούμενα χρόνια το κρύο είχε κατασκηνώσει στη ΒΑ Αμερική, αλλά φέτος υπό την επίδραση και του ισχυρού Ελ Νίνιο υπάρχουν ενδείξεις ότι  το χειμωνιάτικο ψύχος θα μεταναστεύσει προς τη Β-ΒΑ Ευρώπη (Χάρτες 1 και 2). Τι μπορεί να σημαίνει για το δικό μας χειμώνα μια τέτοια εξέλιξη; 
Στους προβληματισμούς μου της 13ης Νοεμβρίου  (βλέπε επιλογή ΕΠΙ-ΚΑΙΡΑ) έγραψα για την τάση μετατόπισης των τροχιών των υφέσεων προς τα μεγάλα γεωγραφικά πλάτη. Αυτό μπορεί να παρατηρηθεί και τον επικείμενο χειμώνα, αλλά η κυκλοφορία θα είναι συνεχώς ζωνική; Προφανώς όχι. Τα τελευταία χρόνια με την ανυπαρξία ψύχους στη Β. Ευρώπη, οι από εκεί εισβολές δεν δημιουργούσαν ιδιαίτερα ευνοϊκές συνθήκες για χιονοπτώσεις στην Ελλάδα. Έμεναν μόνες τους οι επεκτάσεις του σιβηρικού αντικυκλώνα, η ψυχρότητα του οποίου εξαρτώμενη από την παγοκάλυψη και τη χιονοκάλυψη του εδάφους δεν είναι σταθερή. Επιπλέον, οι προερχόμενες από εκεί αέριες μάζες στερούνται επαρκούς υγρασίας, την οποία δεν είναι πάντα εύκολο να παίρνουν από το Αιγαίο. 

Καταλήγοντας, θέλω να πω ότι αν φέτος το χειμώνα εγκατασταθούν πολύ ψυχρές αέριες μάζες στη Β. Ευρώπη, μπορεί και να αυξάνονται οι πιθανότητες -σε σχέση με τα τελευταία χρόνια- για έναν ή περισσότερους αξιόλογους χιονιάδες στην Ελλάδα. Αυτό δεν είναι ασύμβατο ούτε με το μαλακό χειμώνα που ως μέση λύση δίνουν τα μοντέλα ούτε με την κλιματική αλλαγή. Το να λέμε ότι με την κλιματική αλλαγή δεν θα χιονίζει πλέον είναι ανόητο. Ίσως να μη χιονίζει τόσο συχνά όσο χιόνιζε παλαιότερα, αλλά τίποτε δεν αποκλείει να χιονίσει πολύ κάποια στιγμή στην Ελλάδα και έμμεσα να έχει βάλει κι αυτή το χεράκι της. 

19 σχόλια:

  1. Υποκλίνομαι Κ Ζιακοπουλε.Πολυ όμορφο άθρο όπως πάντα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καταπληκτικο το αρθρο σας κ.ζιακοπουλε και με βοηθησε και σε κατι κενα-μικροαποριες που ειχα, οσο για τις εποχικες προγνωσεις οπως λετε και εμενα με αφηνουν αδιαφορο, θυμαμαι μικρος που εβλεπα και το δελτιο αγροτων και μου ελεγαν οι γονεις μου γιατι το βλεπεις αγροτης εισαι και τους ελεγα ποσο μου αρεσει να βλεπω ζιακοπουλο για οτι θεμα μιλαει, να ειστε καλα και εσεις αλλα και η κορουλα σας που φαινεται πως της εχετε μεταδοσει τις γνωσεις σας επανω στο καιρο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Β. Κουδούνης Σπαρτη20 Νοεμβρίου 2015 στις 6:27 μ.μ.

    Kύριε Ζιακόπουλε, καταρχάς άκρως χρήσιμα όσα μας εκθέτετε και ευχαριστούμε.. Αν και δεν είμαι ειδικός, οι περυσινές 4 τουλάχιστον ψυχρές εισβολές δεν ήταν σημαντικές, αφού συνδυάζονταν και με χιονοπτώσεις ακόμα και σε παραθαλάσσιες περιοχές; Επισης, του 2008, του 2006, του 2004, νομίζω ότι ήταν αξιολογες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Φοβερός όπως πάντα κύριε Ζιακόπουλε!Να ρωτήσω κάτι γιατί το θέμα με απασχολεί πάντα και το ψάχνω.Είδα στα αρχείο των εφημερίδων από το 1900 εως σήμερα για σοβαρούς χιονιάδες στη χώρα μας και μετά βρήκα από το αρχείο του meteociel την διάταξη των συστημάτων στην Ευρώπη τις συγκεκριμένες ημερομηνίες της κακοκαιρίας.Αυτό που είδα να επικρατει επίμονα είναι η ύπαρξει ισχυρού αντικυκλώνα 1040 ανάμεσα στην Μ.Βρετανία και την Σκανδιναβία και σπανιότερα πάνω από την Ρωσία.Και φυσικά να έρχεται χαμηλό από τα δυτικά της χ'ωρας μας.Είναι 'οντως τέτοια διάταξη ικανή να δώσει ισχυρό χιονία σε ολόκληρη την Ελλάδα;

      Διαγραφή
    2. Για την Αττική μιλάς προφανώς. Το 2002, το 2004, το 2006 και το 2008 είχαμε δυνατούς χιονιάδες. Οι περυσινές εισβολές ήταν "εκνευριστικές", γιατί για λεπτομέρειες στη διάταξη των συστημάτων χάσαμε καλές ευκαιρίες για πολλά χιόνια. Για Αθήνα πάντα μιλώντας, γιατί άλλες περιοχές (Βόλος, Κυκλαδονήσια) θάφτηκαν κανονικά.

      Διαγραφή
  4. K. Ζιακόπουλε, σ' ευχαριστούμε γιατί απλά υπάρχεις και κυρίως γιατί αποτελείς μια αληθινή επιστημονική όαση στην χώρα αυτή, η οποία βασίζεται στο πιο σπουδαιό στοιχείο: Στο μεράκι και την αγάπη σ' αυτό που κάνεις!
    Με εκτίμηση Σάκης Αρναούτογλου, ένας απλός ερασιτέχνης μετεωρολόγος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ισως φετος ο χειμωνας να φιλαει τεραστιες εκπληξεις ενα ακομα 2008 θα ηταν υπεροχο,αναμενουμε!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Κυριε Ζιακοπουλε, εκφραζω τον θαυμασμο μου στο προσωπο σας.Ειστε επιστήμονας με ολη την σημασια της λεξης.Σας ευχαριστω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Το κλίμα της Γης , όπως το γνωρίζουμε μέσα από τα εγκυκλοπαιδικά βιβλία και την καταγεγραμμένη ιστορία, κατά καιρούς συνηθίζει να βρίσκει διάφορους μηχανισμούς ώστε να καλύπτει τις "τρύπες" που δημιουργούνται εξαιτίας ενδεχόμενων ανωμαλιών. Αυτό που πάντα φοβόμαστε (ακούγοντας την φράση "Κλιματική αλλαγή") είναι ότι εάν και εφόσον αυτές οι "τρύπες" μεγαλώσουν , είναι πολύ πιθανό μελλοντικα η φύση να αντιδράσει ώστε να εξισορροπήσει τις όποιες πιθανές κλιματικές ανωμαλίες , όχι με τόσο φιλικό τρόπο ως προς το ανθρώπινο είδος.
    Φαντάζομαι τη φύση ως έναν νοήμων οργανισμό , όπου ποτέ δεν έκανε και δεν θα κάνει διακρίσεις , παρά μόνο να προστατέψει την υπόσταση της.
    Πολλά συγχαρητήρια Δημήτρη Ζιακόπουλε.
    Με εκτίμηση , Στέλιος Φουρτουλάκης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ο μεγαλος δασκαλος της μετεωρολογιας...υποκλινομαι δασκαλε....τα ειπες απλα και κατανοητα για ολους εμας που ασχολουμαστε ερασιτεχνικα με την μετεωρολογια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Όπως γράφεται και στο βίβλιο σας(3ος τόμος) τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα οδηγήσουν τα επόμενα χρόνια στο να αλλάξει ο καιρός στην χώρα μας και στην ανατολική Μεσόγειο ως συνέπεια της κλιματικής αλλαγής. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των τελευταίων 2 μηνών είναι ο τεράστιος όγκος βροχής που έπεσε σε αρκετές περιοχές τέλος Οκτώβρη και είχαμε αρκετούς νεκρούς από την κακοκαιρία στην Αττική και μετά ακολούθησε περίοδος ανομβρίας ,βαρετοκαιρίας κάτι το οποίο έχει αρχίσει και γίνεται πλέον αρκετά συχνά. Δηλαδή μετά από ολιγοήμερες ακραίες αλλαγές του καιρού που καλύπτουν σχεδόν τον υετό 6 μήνου μιας περιοχής σε μόλις 1-2 μέρες ,αμέσως μετά επικρατεί ο περίεργος και ασυνήθιστα καλός καιρός που είχαμε τον φετινό Νοέμβριο.

    Η απάντηση στην κλασική ερώτηση ενός ερασιτέχνης καιρόφιλου : Θα σταματήσουν τα χιόνια κ.Ζιακόπουλε τα επόμενα χρόνια? Κανείς δεν είπε ποτέ οτι τα χιόνια θα εκλείψουν από την Ελλάδα,μπορεί ανά 30ετία να έχουμε πιο ήπιους χειμώνες με λιγότερα χιόνια αλλά και χειμώνες με χαμηλές θερμοκρασίες και πολλά χιόνια. Αυτό που έχει αλλάξει πλέον είναι η διάρκεια (λιγότερες μέρες κακοκαιρίας) αλλά η ένταση των φαινομένων πλέον τείνει να είναι ακόμα πιο ακραία-επικύνδινη είτε αφορά υψηλές ραγδαιότητες σε υετό είτε αφορά σε τεράστιες μεταβολές θερμοκρασίας σε μια μέρα(δηλαδή από ηλιοφάνεια και 20οC σε χιονοθύελλα και 0οC την επομένη μέρα).
    Αρκετοί επιστήμονες πιστεύουν σε αυτό το σενάριο ,στην Ελλάδα και στην ανατολική Μεσόγειο μέχρι το 2100 θα έχουμε αύξηση των φαινομένων μικρής διάρκειας αλλά ακραίας έντασης είτε αφορούν χιόνι είτε βροχή είτε βαρομετρικά χαμηλά είτε αντικυκλώνες . Αυτό που πλέον έχει αρχίσει και εξαφανίζεται στην Ελλάδα είναι η διάρκεια των φαινομένων που υπήρχε τα παλαιότερα χρόνια και η συχνότητα που εμφανίζονταν οι κακοκαιρίες τον χειμώνα .

    Το κλίμα έχει αρχίσει πλέον να αλλάζει και η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη συνεχίζεται ,και κανένας δεν ενδιαφέρεται να κάνει κάτι γι'αυτό πριν είναι πολύ αργά για την ανθρωπότητα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Ενα μεγαλο μπραβο στον σακη αρναουτογλου που και αυτος ακομα θαυμαζει και θεωρει καλυτερο δασκαλο τον κ.ζιακοπουλο, δυσκολα το συναντας αυτο σε ολα τα επαγγελματα αναμεσα σε κορυφαιους!!! να ειστε καλα και την καλησπερα μου απο τις πιο ενδιαφερουσες καιρικα πολεις της ελλαδας, την τριπολη! ( η φλωρινα του νοτου )

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. πέτρος Αλμπάνης θεσ/νικη--ελευθερούπολη21 Νοεμβρίου 2015 στις 1:27 π.μ.

    O 30 και πλέον χρόνια, λάτρεις του χιονιά, βασικά και του καιρού γενικότερα,έχει απλά να καταθέσει ένα τεράστιο ευχαριστώ για την ..αχαλύνωτη γνώση που μας παρέχετε .ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Η φωτογραφια του Accuweather ειναι απλα συνοδευτικη του θεματος περι εποχικων προγνωσεων ;Διοτι απ οτι καταλαβα το σεναριο "εκρροη ψυχους απ το Βορειο πολο προς Βορειο-ανατολικη Ευρωπη " δε περιγραφεται απ το Accu.
    Η πιστευετε οτι αυτο περιγραφει και το Accu και απλα εχει συμπεριλαβει τη Βορεια Κυριως Ευρωπη βαζωντας στη βορειο-ανατολικη το late shots;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Φίλοι μου, γνωστοί, άγνωστοι με ονοματεπώνυμο και ανώνυμοι. Θέλω να σας ευχαριστήσω για τα καλά σας λόγια, πολλά από τα οποία βρίσκονται εντός των ορίων της υπερβολής. Θέλω ακόμα να σας ευχαριστήσω γιατί τις ιδέες για αυτά που γράφω μου τις δίνετε εσείς με τις συζητήσεις, τις αναζητήσεις, τις διαφωνίες, τις αναλύσεις (ενίοτε σχεδόν επαγγελματικές) και τις παρατηρήσεις σας. Όταν αρχίσω να γράφω για ένα μετεωρολογικό θέμα, είμαι αναγκασμένος πρώτα απ' όλα να βάζω τις σκόρπιες σκέψεις μου σε μια σειρά. Η διαδικασία αυτή με οδηγεί στην ανακάλυψη των κενών γνώσης που έχω και που για να τα καλύψω προστρέχω στις πηγές. Επομένως, πρώτα απ' όλα βοηθάω τον εαυτό μου και στη συνέχεια, όταν νιώσω ότι έγραψα κάτι που αξίζει να διαβαστεί, το μοιράζομαι μαζί σας. Σε ότι αφορά το παρόν άρθρο, δεν προσπαθώ να κάνω εποχική πρόγνωση. Κάποιες εκτιμήσεις κάνω, περισσότερο για το πού θα ρίξει άγκυρα το φετινό χειμώνα το αρκτικό ψύχος και λιγότερο για το τι χειμώνα θα έχουμε στην Ελλάδα. Θεωρώ ότι στο θέμα αυτό υπάρχει κάποια ταύτιση των εκτιμήσεων του accuweather και άλλων κέντρων, της διαγνωστικής μελέτης που αναφέρεται στο άρθρο και μιας άλλης παλαιότερης μελέτης που αναφέρεται στην ύπαρξη τραμπάλας στις χειμωνιάτικες θερμοκρασίες μεταξύ Γροιλανδίας - ΒΑ Αμερικής και της Β. Ευρώπης.
    Να είστε όλοι καλά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Δάσκαλος όπως πάντα! Ευχαριστούμε κύριε ζιακόπουλε για τα εκπληκτικά άρθρα σας! Όσον αφορά την πιθανή μετατόπιση του ψύχους στην βακη ευρώπη, αυτό είναι μεν ένα ενθαρρυντικό στοιχείο για την πιθανότητα ενός (καλού) χιονιά στην ελλάδα, αλλά κάνω την σκέψη πως 1 μεσημβρινή κυκλοφορία δεν εξασφαλίζει 100% έναν χιονιά στην χώρα μας. Εξαρτάται σε ποιο γεωγραφικό πλάτος και ύψος να ανέλθει ο αζορικός αντικυκλώνας. Διότι αν ο αζορικός ανυψωθεί στην μέση του ατλαντικού, τότε μάλλον ο χιονιάς θα βρει διέξοδο στην ιβηρική χερσόνησο με συνέπεια να έχουμε αγκαλιά τον υποτροπικό. Δυστυχώς για την χώρα μας είναι δύσκολες οι προϋποθέσεις για έναν καλό και ιστορικό χιονιά. Πάντως κρατάμε την πιθανή ύπαρξη κρύου στην βακη ευρώπη οπως δείχνουν κάποιες εποχικές προγνώσεις ως μια καλή αρχή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. ας κραταμε μικρο καλαθι

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. αντιθέτως η μόνη ελπίδα μέχρι στιγμής είναι ο σιβηρικός σε αντίθεση με την βόρεια Ευρώπη που τα πράματα κυλάνε όπως και πέρυσι

    ΑπάντησηΔιαγραφή