Περί των καυσώνων του Ιουνίου στην Αθήνα και όχι μόνο

Κυριακή 19-6-2016. Πηγή: ECMWF
Στις 21 Ιουνίου του 1916 το μεγιστοβάθμιο θερμόμετρο του Μ. Σ. του Αστεροσκοπείου Αθηνών στο Θησείο κατέγραψε θερμοκρασία 43,0 βαθμών Κελσίου. Απίστευτη τιμή-ρεκόρ για τον Ιούνιο που διατηρήθηκε επί 91 χρόνια. Το ρεκόρ αυτό άντεξε στον καύσωνα του Ιουνίου του 1982, αφού τότε η μέγιστη θερμοκρασία που σημειώθηκε στο συγκεκριμένο σταθμό ήταν μόλις 41,7 βαθμοί (25-6-1982).  Η κατάρριψη του έγινε στις 26-6-2007, όταν η θερμοκρασία έφθασε τους 44,8 βαθμούς. Η τιμή αυτή είναι η υψηλότερη όχι μόνο του Ιουνίου ή του καλοκαιριού του 2007, αλλά όλων των καλοκαιριών από το 1890. Από το μακρινό 1916 δεν έχουμε θερμοκρασίες της Ν. Φιλαδέλφειας, αλλά οι μέγιστες τιμές της θερμοκρασίας στις 25-6-1982 και 26-6-2007 ήταν αντίστοιχα 44,6 και 46,2 βαθμοί.



Ένα από τα συμπεράσματα που μπορούμε να βγάλουμε από τα παραπάνω είναι ότι στους συγκεκριμένους καύσωνες η περιοχή του Αστεροσκοπείου ήταν λιγότερο θερμή από τη Ν. Φιλαδέλφεια και το κέντρο της Αθήνας. Αυτό φαίνεται να έχει γενικότερη ισχύ, τουλάχιστον στη διάρκεια της θερινής περιόδου, αν συγκρίνουμε τα θερμοκρασιακά δεδομένα των σταθμών. Τη διαπίστωση αυτή την είχε κάνει εδώ και πολλά χρόνια ο χημικός-μετεωρολόγος Βασίλης Σακαλής, που έφυγε νέος από τη ζωή τον Δεκέμβριο του 1944. Ο άτυχος νεαρός επιστήμονας σε μελέτη του που δημοσιεύτηκε μετά το θάνατό του έγραφε: «Ο Σταθμός του Αστεροσκοπείου λόγω της ιδιαζούσης θέσεως αυτού ΝΔ των Αθηνών υφίσταται ολιγώτερον την επίδρασιν της πόλεως, κυρίως εις το στοιχείον της θερμοκρασίας, και δεν δύναται συνεπώς να θεωρηθή κύριος αντιπρόσωπος των συνθηκών αυτής». (Βασιλείου Σακαλή,  Το κλίμα της πόλεως, Συμβολή εις την μικροκλιματικήν έρευναν των Αθηνών και γενικώς των μεγαλουπόλεων.  Έκδοση 2η, Οργανισμός Πνευματικής Αναπτύξεως, Αθήναι 1951).

Τη μεταπολεμική περίοδο ο ισχυρότερος καύσωνας του Ιουνίου ήταν εκείνος του 2007 και ακολούθως ο καύσωνας του 1982. Κατά πάσα πιθανότητα, τρίτος έρχεται ο καύσωνας του 2014, στη διάρκεια του οποίου η θερμοκρασία με βάση τα στοιχεία της ΕΜΥ έφθασε: τους 42,7 βαθμούς στην Κάτω Τιθορέα, τους 42,3 στην Πυργέλα του Άργους, τους 40,6 στο αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος και τους 40,2 βαθμούς στη Λάρισα. Την ίδια μέρα  (26-6-2014), με βάση τα στοιχεία του ΕΑΑ, η θερμοκρασία έφθασε: τους 41,7 βαθμούς στην Αυλίδα και τους 41,6 στη Μονεμβάσια και το Βόλο. Ο φετινός καύσωνας έρχεται κατά μια εβδομάδα νωρίτερα από τους τρεις προαναφερομένους καύσωνες και, όπως και να το κάνουμε, είναι μεγάλος για τα μέτρα του Ιουνίου. Βέβαια, δεν θα έχει  την ένταση των καυσώνων των ετών 2007 και 1982, αλλά …είναι του χεριού του ο καύσωνας του 2014. Πέρα από αυτό, εντύπωση προκαλεί και η διαφαινόμενη διάρκειά του (τα 40άρια θα φύγουν από την Τρίτη, αλλά όχι και τα 37άρια). Από κλιματικής πλευράς, δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο και το γεγονός  ότι σε διάστημα μόλις δέκα ετών σημειώθηκαν στη χώρα, Ιούνιο μήνα, τρεις μεγάλοι καύσωνες (2007, 2014, 2016). 

12 σχόλια:

  1. Κύριε Ζιακόπουλε καλήσπέρα σας, συγχαρητηρια που μας κρατατε πάντα ενήμερους, μια παρατήρηση θα κάνω πάνω σε αυτό που αναφέρατε για τα στατιστικά του Ιουνίου, το αντίστοιχο ισχύει για την έναρξη του χειμώνα για τον Νοέμβριο αλλά και το Δεκέμβριο, πόσα χρόνια έχει να γίνει σοβάρη ψυχρή εισβολή πριν τα Χριστούγεννα? έχουμε καταντήσει μέχρι τέλη Νοεμβρίου να φοράμε κοντομάνικα. πραγματικά ανησυχητικά όλα αυτα και δυστύχως δεν ιδρώνει το αυτί κανενός, το μόνο που ενδιαφέρει όλες τις χώρες πλέον είναι μια λέξη το χρήμα, πιστεύω οτι οι συνέπειες είναι μπροστά μας αναπόφευκτες και καταστρεπτικές για τις πιο ευάλωτες χώρες αν και απο οτι φαίνεται μετά και απο τις πρόσφατες πλημμυρες στην Κεντρική Ευρώπη καμμία χώρα και καμμιά γωνία του πλανήτη δεν θα μείνει στο απυρόβλητο.

    Με εκτίμηση

    Τόλης Δημήτρης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Χρήστος Σιμούλης17 Ιουνίου 2016 στις 9:38 μ.μ.

    Τι εξωγήινες εξωφρενικές θερμοκρασίες είναι αυτές; Εμείς σήμερα (κέντρο Θεσ/νίκης) είχαμε μετά βίας μέγιστη 29,5 βαθμούς, ενώ χθες 30,2, σημειώνουμε και πτώση δηλαδή!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εδώ κάτω στην Καλλιθέα χτες πιάσαμε 36. Και τη νύχτα ...δροσιά, 25,5! Σήμερα τό΄χουμε το 40άρι άνετα.

      Διαγραφή
  3. Η πρόγνωση γίνεται σε επίπεδο νομού, όπως συμβαίνει με την Αττική. Όταν η πρόγνωση των άκρων τιμών της θερμοκρασίας σ'ένα νομό ή μια περιφέρεια με πολύπλοκο ανάγλυφο και τις επιμέρους περιοχές της να βρίσκονται σε διαφορετικές αποστάσεις από τη θάλασσα γίνεται με δύο νούμερα, επιλέγεις να αναφέρεις είτε τη μικρότερη ελάχιστη και τη μεγαλύτερη μέγιστη είτε δύο τιμές αντιπροσωπευτικές των ελάχιστων και των μέγιστων θερμοκρασίών.Το να κάνει κάποιος κριτική (δεν αναφέρομαι σε σένα Χρήστο) για αποτυχημένες προγνώσεις θερμοκρασίας με αυτά τα δεδομένα είναι ανοησία. Ακόμα και μεταξύ των δωματίων ενός σπιτιού βρίσκεις διαφορές θερμοκρασίας 2 και 3 βαθμών. Υπάρχει και η λύση να δίνεις πολλά νούμερα, αλλά στο τέλος αυτός που θα μπερδευτεί και δεν θα θυμάται τίποτε θα είναι ο χρήστης των προγνώσεων. Και κάτι άλλο: ακούω συνέχεια οι θάλασσες θα είναι "καλοτάξιδες". Έλεος! Οι θάλασσες δεν ταξιδεύουν, τα καράβια ταξιδεύον. Καληνύχτα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Χρήστος Σιμούλης18 Ιουνίου 2016 στις 7:21 π.μ.

      Καλημέρα σας. Ασφαλώς και δεν έκανα κριτική, πολύ σωστά καταλάβατε κ. Ζιακόπουλε, πώς θα μπορούσα άλλωστε! Το καλαμπούριζα ότι δήθεν εμείς είμαστε στο απυρόβλητο του καύσωνα και άλλοι βράζουν. Ασφαλώς η Θεσσαλονίκη έχει και ηπειρωτικά που θα δώσουν και 39. Εντός της πόλης ποτέ δεν σημειώθηκαν ακραίες θερμοκρασίες, ούτε ελάχιστες το χειμώνα βέβαια, γιατί έχει το θαλασσινό στοιχείο και δεν παρουσιάζει μορφή λεκανοπεδίου.

      Διαγραφή
    2. Η Αθήνα δεν είναι απλώς λεκανοπέδιο, είναι χοάνη! Θυμάμαι από τα παλιά κάποιον ηλικιωμένο παραθεριστή που έλεγε: Δυστυχώς αύριο επιστρέφω στη χοάνη των Αθηνών...
      Πάντως, σήμερα κάποια υποτυπώδης αύρα μάλλον θα μας γλυτώσει από το 40άρι. Αυτή τη στιγμή, ώρα 14.20, το θερμόμετρο εδώ στην Καλλιθέα δείχνει 36,8 και 30% σχετική υγρασία. Υποφερτή ακόμα η κατάσταση.

      Διαγραφή
  4. Χρήστο καλησπέρα
    Οι χαμηλές θερμοκρασίες στην Θεσσαλονίκη σήμερα οφείλονταν αφενώς στην αυξημένη μεταφορά σκόνης στην ανώτερη ατμόσφαιρα και στην απουσία ανέμου και αφετέρου στο γεγονός της πυκνής συννεφιάς, που επικρατούσε μέχρι και τις μεταμεσημβρινές ώρες, και μάλιστα σε κάποιες περιοχές έδωσε και ψιλόβροχο που νομίζω οτι δεν ειχε προβλεφτεί απο κανέναν φορέα. Μάλιστα σε κάποια τμήματα της Μακεδονίας καταγράφηκαν και χιλιοστά, της τάξεως του 0,4 εως 0,6 βέβαια, που ωστόσο ήταν ικανά να αναστατώσουν στους λουόμενους που βρέθηκαν σε παραλίες και ειχαν ακούσει για καύσωνα, και αντι για καύσωνα τους έπιασε βροχή, χεχε. Προσθεού δεν κάνω κριτική σε κανέναν μιας και νομίζω ήταν αδύνατον να προβλεφθούν αυτά τα φαινόμενα σε τόσο τοπικό επίπεδο. Φυσικά μπορει στην πόλη της Θεσσαλονίκης να μην ξεπεράσαμε τους 31-32 βαθμους αλλα σε επίπεδο νομού πιασαμε τους 37, μιας και σε περιοχές μακριά απο την θάλασσα η ηπειρωτικότητα έπαιξε τον ρόλο της, οπότε σε μέσες άκρες και σε επίπεδο νομού η πρόβλεψη θερμοκρασίας ήταν επιτυχημένη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Καλησπέρα σας Κ. Ζιακόπουλε.

    Στους 3 μεγάλους καύσωνες κατά την τελευταία δεκαετία, να προσθέσω και το φρικτό καλοκαίρι του 2012 όπου οι ημέρες με απόλυτα μέγιστες τιμές θερμοκρασίας πάνω από 37 βαθμούς, ήταν πάρα πολλές (μάλιστα για το Θησείο, πρέπει να ήταν το 2ο ή το 3ο θερμότερο καλοκαίρι που έχει καταγραφεί στο σταθμό, όσο αφορά τις μέσες τιμές θερμοκρασίας), ενώ οι υπόλοιπες μέρες κάθε άλλο παρά δροσερές ήταν.

    Εν ολίγοις υπάρχουν πλέον και εκείνα τα καλοκαίρια που μπορεί να μην έχουν κάποιο μεγάλο καύσωνα, αλλά συγκεντρώνουν πολλές ημέρες με υψηλές θερμοκρασίες, κάτι ιδιαίτερα εξαντλητικό. Δεν υπάρχουν "ανάσες" πλέον.

    Με εκτίμηση,

    Ντουντουλάκης Χρήστος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ωχ, κύριε Δημήτρη το "καλοτάξιδες θάλασσες" το λέω κι εγώ στην τηλεόραση θεωρώντας ότι το απλά μια λαϊκή έκφραση και τίποτα παραπάνω! Είναι τόσο λάθος? Και μου αρέσει τόσο πολύ σαν έκφραση! Δεν έχετε όμως άδικο!
    Σάκης Αρναούτογλου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Θυμάμαι παλιά στην ΕΡΤ είχαμε έναν εξαίρετο φιλόλογο-διορθωτή τον κ. Σάββα, ο οποίος όταν με έβλεπε, όλο και κάποια παρατήρηση μου έκανε. Σην αρχή μου κακοφαινόταν, γιατί είχα την ψευδαίσθηση ότι τα ξερω όλα. Μετά όμως από λίγο καιρό έτρεχα εγώ να τον βρω. Η ιστορία των "καλοτάξιδων θαλασσών" ξεκίνησε πριν εμφανιστείς στην τηλεόραση. Δυστυχώς, τότε λιγότερο και σήμερα περισσότερο οι άνθρωποι δεν παραδέχονται ότι κάνουν λάθη, ότι δεν τα ξέρουν όλα. Χαίρομαι γιατί δεν ανήκεις σε αυτούς.

      Διαγραφή
    2. Θα συμφωνήσω για τα καλοτάξιδα καράβια (φιλόλογος γαρ), και θα ήθελα να προσθέσω και μια ιδιωματική έκφραση που άκουσα από κάποια Δωδεκανήσια: "Όταν η θάλασσα έχει καλοσύνη..."
      Άραγε τότε γίνεται και "καλοτάξιδη";
      Δ

      Διαγραφή
  7. Κ. Ζιακόπουλε, επιτρέψτε μου να πω με την ιδιότητα (και εγώ) του φιλολόγου ότι ο χαρακτηρισμός της θάλασσας ως "καλοτάξιδης" δεν είναι από συντακτικής-γλωσσικής άποψης υποχρεωτικά εσφαλμένος. Μπορεί να ακούγεται παράδοξο αυτό που μόλις έγραψα, αλλά υπάρχουν στη γλώσσα μας τα σχήματα της μετωνυμίας και της συνεκδοχής που επιτρέπουν ή έστω συγχωρούν τέτοιου είδους ακυρολεξίες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση έχουμε το σχήμα της συνεκδοχής, πράγμα που σημαίνει ότι γίνεται μια συνειρμική επέκταση-προέκταση της "καλοτάξιδης" ιδιότητας των καραβιών στην ίδια τη θάλασσα. Από τέτοια σχήματα λόγου βρίθει κυριολεκτικά ο καθημερινός μας λόγος και βεβαίως ο λογοτεχνικός-ποιητικός λόγος. Επειδή όμως η επιστήμη οφείλει να κυριολεκτεί όσο γίνεται πιο πολύ και επειδή δεν της συγχωρείται η "ποιητική αδεία" χρήση των λέξεων, καλό είναι να αποφεύγεται η χρήση τέτοιων σχημάτων λόγου. Συνεπώς καλώς επισημαίνετε τον υπαρκτό σολοικισμό, αλλά είναι ταυτοχρόνως δύσκολο σε μία εκλαϊκευμένη και απλουστευμένη εκδοχή μιας μετεωρολογικής πρόγνωσης να μην παρεισφρήσουν και λίγο πιο χαλαρές συντακτικές δομές ή μια πιο ελεύθερη χρήση της γλώσσας. Δύσκολη όμως και η ισορροπία!

    Με εκτίμηση
    Π. Λουπάσης
    Χανιά-Κρήτη

    ΑπάντησηΔιαγραφή