Η θλιβερή επέτειος ενός καύσωνα-φονιά

Υποκειμενική ανάλυση του χάρτη 850 hPa στις 
23-07-1987/0000 UTC (Από το βιβλίο ΚΑΙΡΟΣ, 
Ο ΓΙΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ Τόμος ΙΙ, 
«Η πρόγνωση»)
Ο καύσωνας του Ιουλίου του 1987 καταγράφηκε ως ένα εξαιρετικό συμβάν στα μετεωρολογικά χρονικά του τόπου μας και κυρίως της Αττικής. Η ένταση, η διάρκεια και οι επιπτώσεις του φαινομένου έμειναν βαθιά  χαραγμένες στη μνήμη εκείνων που τον έζησαν. Να σημειωθεί ότι στη διάρκεια του συγκεκριμένου καύσωνα δεν σημειώθηκαν ρεκόρ στις μέγιστες τιμές της θερμοκρασίας. Η υψηλότερη τιμή (45 βαθμοί) σημειώθηκε στην Ελευσίνα και η αμέσως μικρότερη, 44 βαθμοί, παρατηρήθηκε στην Αλίαρτο και το Τυμπάκι της Κρήτης. Στην Αθήνα (Ν. Φιλαδέλφεια) η θερμοκρασία δεν ξεπέρασε τους 43,6 βαθμούς, αλλά σημειώθηκε ένα πολύ μεγάλο ρεκόρ: επί οκτώ συνεχείς ημέρες η μέγιστη θερμοκρασία ήταν ίση η μεγαλύτερη των 41 βαθμών. Για την ιστορία να πούμε ακόμα ότι την περίοδο 19-27/7/1987 τα ρεκόρ της θερμοκρασίας ήταν: στο Θησείο και τη Λάρισα οι 43 βαθμοί και στο Ελληνικό οι 42 βαθμοί.


Το χρονικό της τραγωδίας

Παρασκευή, 17 Ιουλίου 1987: Με τη θερμοκρασία να έχει φθάσει τους 36 βαθμούς εκδίδεται από την ΕΜΥ έκτακτο δελτίο που προβλέπει παρατεταμένη περίοδο υψηλών θερμοκρασιών και επισημαίνει ότι στα μέσα της εβδομάδας που ακολουθεί η θερμοκρασία σε πολλές περιοχές της χώρας θα φθάσει και ίσως ξεπεράσει τους 40 βαθμούς. Κανένας δεν δείχνει να αντιλαμβάνεται τι θα επακολουθήσει.

Σάββατο, 18 Ιουλίου 1987: Η πρόβλεψη της ΕΜΥ επαναλαμβάνεται με μεγαλύτερη βεβαιότητα, με τον υδράργυρο πλέον να βρίσκεται σε ανοδική πορεία. 

Κυριακή, 19 Ιουλίου 1987: Η θερμοκρασία συνεχίζει να ανεβαίνει και οι κυριακάτικες εφημερίδες προειδοποιούν για επικείμενο καύσωνα - φονιά.

Δευτέρα, 20 Ιουλίου 1987: Στην Αθήνα η μέγιστη θερμοκρασία ανεβαίνει στους 41 βαθμούς. Η ΕΜΥ ανακοινώνει ότι η άνοδος της θερμοκρασίας θα συνεχιστεί και στα νοσοκομεία της πόλης προσέρχονται για τις πρώτες βοήθειες αρκετά άτομα.

Τρίτη, 21 Ιουλίου 1987: Οι πρώτοι νεκροί. Τέσσερα άτομα πεθαίνουν από θερμοπληξία. Στην Καλλιθέα παραμορφώνονται από την υπερβολική θερμότητα οι γραμμές του ηλεκτρικού. Σημειώνονται οι πρώτες ελλείψεις νερού και η ΕΥΔΑΠ προαναγγέλλει διακοπές της υδροδότησης στις δυτικές συνοικίες.

Τετάρτη, 22 Ιουλίου 1987:Οι νεκροί έχουν φθάσει τους είκοσι. Οι εφημερίδες, η τηλεόραση και το ραδιόφωνο φιλοξενούν ειδικούς που δίνουν συμβουλές για την αντιμετώπιση του καύσωνα. Η ζήτηση ανεμιστήρων κορυφώνεται. Ορισμένες συνοικίες της Αθήνας μένουν επί δύο ημέρες χωρίς νερό.

Πέμπτη, 23 Ιουλίου 1987: Οι νεκροί έχον ανέλθει στους 150. Η έλλειψη νερού παίρνει εφιαλτικές διαστάσεις. Από το Υπουργείο Υγείας εκδίδονται συνεχείς ανακοινώσεις, αλλά τα νεκροτομεία γεμίζουν πτώματα.

Παρασκευή, 24 Ιουλίου 1987:Λαμβάνονται έκτακτα μέτρα. Οι νεκροί έχουν ξεπεράσει τους 1.000 και δεν προλαβαίνουν να ενταφιαστούν. Οι περισσότεροι θάνατοι καταγράφονται στις δυτικές συνοικίες και κυρίως στη Νίκαια και το Περιστέρι. Στην Πανεπιστημίου πλανόδιοι πωλητές πωλούν αντί 30 δραχμών ένα πλαστικό ποτήρι νερό.

Σάββατο, Κυριακή και Δευτέρα 25, 26 και 27 Ιουλίου 1987:Οι υψηλές θερμοκρασίες συνεχίζονται και επισήμως στην Αττική οι νεκροί φθάνουν τους 1.800. Ανεπίσημες πηγές ανεβάζουν τους νεκρούς στους 4.000. Οι περισσότεροι από τους είναι ηλικιωμένοι και έμεναν στα δυτικά προάστια της Αθήνας. Τη Δευτέρα, 27 Ιουλίου 1987, στη βόρεια Ελλάδα η ζέστη αρχίζει να υποχωρεί, αλλά στην υπόλοιπη χώρα ο φονικός καύσωνας συνεχίζεται. Το τέλος του καύσωνα ηλθε την Τρίτη, 28 Ιουλίου, οπότε στην ανατολική ηπειρωτική Ελλάδα παρατηρήθηκε πτώση της θερμοκρασίας της τάξεως των 12 βαθμών.

Στην Αττική ο ισχυρός καύσωνας διήρκεσε οκτώ ημέρες (20-27/7/1987). Στο διάστημα αυτό η μέση μέγιστη θερμοκρασία κυμάνθηκε από τους 37,7 βαθμούς (Ελληνικό) ως τους 42, 2 (Ν. Φιλαδέλφεια). Στο ίδιο διάστημα η μέση ελάχιστη θερμοκρασία κυμάνθηκε από τους 24,7 βαθμούς (Τατόι) ως τους  28,7 βαθμούς (Ελευσίνα). Στη Λάρισα και το Αγρίνιο οι μέσες ελάχιστες θερμοκρασίες ήταν 21,2 και 20,0 βαθμοί αντίστοιχα. Τονίζεται ότι στις πυκνοκατοικημένες περιοχές της Αθήνας οι ελάχιστες θερμοκρασίες δεν έπεφταν κάτω από τους 30 βαθμούς και τα διαμερίσματα των πολυκατοικιών «έκαιγαν» μέρα νύχτα επί οκτώ συνεχείς ημέρες.

Ο καύσωνας του 1987 βρήκε την Αθήνα ανοχύρωτη. Κλιματιστικά δεν υπήρχαν ούτε στους θαλάμους των νοσοκομείων. Οι ανεμιστήρες, που στα περισσότερα διαμερίσματα έλειπαν και αυτοί, βοηθούσαν κάπως την κατάσταση, αλλά δεν έλυναν το πρόβλημα. Πέρα από αυτό, ένα όχι ευκαταφρόνητο ποσοστό του πληθυσμού αγνοούσε τα βασικά μέτρα  προφύλαξης από τις υψηλές θερμοκρασίες. Από εκείνες τις εφιαλτικές μέρες θυμάμαι την απόγνωση που είχε καταλάβει μεγάλο μέρος του κόσμου. Κάθε μέρα οι άνθρωποι περίμεναν να ακούσουν καλά νέα από τις προγνώσεις μας, αλλά αυτά πήγαιναν όλο και πιο πίσω. Τότε κατάλαβα πόσο άχαρα μπορεί να νοιώσει ένας παρουσιαστής δελτίου καιρού που σε τέτοιες δραματικές καταστάσεις δεν έχει να πει κάτι αισιόδοξο. 

9 σχόλια:

  1. Όπως συμβαίνει και με τους σεισμούς, έτσι και με τους καύσωνες αλλά και με τις ισχυρές βροχοπτώσεις, είναι οι εσφαλμένες επιλογές του ανθρώπου (μπάζωμα ρεμάτων και ελαττωματικές κατασκευές, τσιμεντοποίηση των αστικών κέντρων, αποψίλωση περιαστικών δασών και άναρχη δόμηση) που προκαλούν τις καταστροφές και τις απώλειες ζωών και όχι τόσο τα φυσικά φαινόμενα καθεαυτά. Αλλά μυαλό δε βάζουμε. Και οι κυβερνήσεις έρχονται να ολοκληρώσουν τις αυθαιρεσίες και τις προχειροδουλειές δεκαετιών, νομιμοποιώντας (για εισπρακτικούς κυρίως λόγους) τις παρανομίες. Ακόμα και κυβερνήσεις που έχουν (μόνο στα λόγια, όπως φαίνεται) "προοοδευτικές" ιδέες και "οικολογικές" ευαισθησίες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Εξαιρετικό άρθρο δάσκαλε! Με εκτίμηση Αλέξανδρος Μήτσης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Καλημέρα κ. Ζιακοπουλε.Όπως θα θυμάστε, τον Μάρτιο εκείνου του έτους,είχε προηγηθεί ο σφοδρος χιονιας σε όλη την χώρα .Μπορεί κανείς να πει ότι ισχυσε το ρητό "βαρύς χειμώνας, βαρύ καλοκαίρι;" ?? Το υπόλοιπο καλοκαίρι ήταν θερμό, η συνηθισμένο θερμοκρασιακα ??Ευχαριστώ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εν αναμονή της απάντησης του κ.Ζιακόπουλου, θυμάμαι και κάτι το ακριβώς αντίθετο: Ο χειμώνας 2005-6 ήταν δριμύς, με αρκετές ψυχρές εισβολές και αποκορύφωμα τον δυνατό χιονιά της 23 με 25 Ιανουαρίου. Το καλοκαίρι που ακολούθησε ήταν πολύ δροσερό, ίσως το ηπιότερο της τελευταίας 15ετίας.

      Διαγραφή
    2. Δεν νομίζω ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ χειμώνων και καλοκαιριών.

      Διαγραφή
  4. "Στο Κουβέιτ το θερμόμετρο έδειξε 54 βαθμούς Κελσίου!

    Πρόκειται για την υψηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ στο ανατολικό ημισφαίριο και είναι σχεδόν βέβαιο ότι πρόκειται και για την υψηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ στη γη.

    Τη θερμοκρασία κατέγραψε την περασμένη εβδομάδα κατά τη διάρκεια ενός έντονου καύσωνα που πλήττει τη Μέση Ανατολή, ένας μετεωρολογικός σταθμός στην Mitribah, μια απομακρυσμένη περιοχή του βορειοδυτικού Κουβέιτ. Την ίδια ημέρα μάλιστα ο υδράργυρος στο γειτονικό Ιράκ, έδειξε 53.9 βαθμούς Κελσίου στην αρχαία πόλη της Βασόρας."

    Το διαδίκτυο έχει πάρει φωτιά (κυριολεκτικά!). Επαληθεύεται άραγε η είδηση; Στο παρακάτω σάιτ παραθέτουν και σχετικό χάρτη:

    http://www.zougla.gr/kosmos/article/h-pio-zesti-gonia-tou-planiti-to-8ermometro-edikse-54-va8mous-kelsiou

    Πάντως, με δεδομένα τα συνεχόμενα πλανητικά ρεκόρ της μέσης θερμοκρασίας, είναι αδύνατο να μην σπάσει κάποια στιγμή και το παγκόσμιο ρεκόρ μέγιστης καταγεγραμμένης θερμοκρασίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Όντας μαθητής της 1ης Λυκείου τότε (και μόνιμος κάτοικος Αγρινίου επίσης τότε), θυμάμαι ότι το κρίσιμο διάστημα του καύσωνα βρισκόμουν σε κατασκήνωση μέσα στο ελατοδάσος στα 950μ υψόμετρο στοςν Άγιο Βλάσσιο Αιτωλοακαρνανίας (πριν το φράγμα των Κρεμαστών). Τηλέφωνα δεν υπήρχαν, τηλεόραση δεν είχαμε στην κατασκήνωση, και θυμάμαι ότι ερχόντουσαν εσπευσμένα οι γονείς όλων (πέραν του ΣΚ που ήταν το επίσημο επισκεπτήριο) και ρωτούσαν με αγωνία αν ήμασταν όλοι καλά. Εμείς δεν είχαμε πάρει χαμπάρι τίποτε, ούτε από υψηλές θερμοκρασίες, ούτε από τις επιπτώσεις του καύσωνα.

    Δυστυχώς όλοι μας μαθαίνουμε τα μαθήματά μας με τον δύσκολο τρόπο (και ο συγκεκριμένος καύσωνας αποτέλεσε μάθημα για το -ανοργάνωτο- κράτος μας και τους πολίτες του).

    Χρήστος Κ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Μία άλλη οπτική του θέματος είναι η αξιολόγηση της ανάπτυξης που επιτελέστηκε στη χώρα μας από τότε έως σήμερα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή