Τι δεν πήγε καλά με τον «Φίλιππο»;

Την Καθαρά Δευτέρα (7/3) είχα ανεβάσει στο μπλογκ την παρακάτω πρόγνωση: «Στην ΑΤΤΙΚΉ το επόμενο πενθήμερο (8-12/3) χιονοπτώσεις ασθενούς έως μέτριας έντασης αναμένονται κατά περιόδους κυρίως στα ανατολικά και τα βόρεια του νομού. Από πλευράς υψομέτρου, ως την Τετάρτη οι χιονοπτώσεις θα περιοριστούν στις ορεινές-ημιορεινές περιοχές, αλλά από την Πέμπτη, με την περαιτέρω πτώση της θερμοκρασίας, θα κατέβουν και στα πεδινά. Στην πόλη της Αθήνας είναι πιθανό να σημειωθούν παροδικές χιονοπτώσεις, αλλά η χιονόστρωση είναι λίαν αμφίβολη». Την επομένη, Τρίτη, έγραψα ότι το όνομα «Φίλιππος» είναι βαρύ για μια μέτριας εντάσεως κακοκαιρία τουλάχιστον ως προς τον υετό και τις μέρες που ακολούθησαν εξήγησα τις δυσκολίες της χιονόστρωσης στα πεδινά - παραθαλάσσια, παρόλο που το θερμοκρασιακό προφίλ της ατμόσφαιρας ήταν κατάλληλο για χιονοπτώσεις ως τη θάλασσα. Στην «εξίσωση» μπήκε και η θερμοκρασία του εδάφους από την οποία εξαρτάται η ταχύτητα τήξης των νιφάδων που φθάνουν στο έδαφος.

Από τις αρχές αυτής της εβδομάδας στο μυαλό μου είχε κολλήσει η ιδέα ότι ο πολύ ψυχρός στρόβιλος που από τη ΒΑ Ευρώπη θα κινούνταν νότια δεν θα επηρέαζε σοβαρά την περιοχή μας. Οι διαστάσεις του Σκανδιναβικού αντικυκλώνα - εμποδιστή, που πραγματικά «έφαγε» πολλά μοντέλα και πολλούς προγνώστες, και η αναγκαστική «συμμετρία» της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας στα δυτικά και τα ανατολικά κράσπεδά του δεν θα ευνοούσαν την αποφασιστική κίνηση του πολικού αεροχειμάρρου από τη ΒΑ Ευρώπη προς την περιοχή μας. Όταν ο στρόβιλος έφθασε στα ΒΑ Βαλκάνια και σχεδόν αποκόπηκε από τη γενική ατμοσφαιρική κυκλοφορία, έγινε αντιληπτό ότι ήταν δύσκολο να κινηθεί ατόφιος προς την περιοχή μας. Αυτό που έμενε ναι ερευνηθεί ήταν το κατά πόσο θα επηρέαζε τον καιρό της χώρας η τελευταία περιφερειακή του τράφ που θα περνούσε σήμερα από την περιοχή μας.

Στο σημείο αυτό, μπαίνοντας λίγο στα βαθιά της συνοπτικής-δυναμικής μετεωρολογίας, να αναφέρω ότι στην ανώτερη ατμόσφαιρα οι τραφ διακρίνονται σε τραφ απορροής (diffluent upper-level trough) και τραφ συρροής (confluent upper-level trough). Στην πρώτη περίπτωση οι άνεμοι στα ανάντη της κίνησης είναι ισχυρότεροι από τους ανέμους στα κατάντη της κίνησης, γεγονός που οδηγεί στην ενίσχυσή της, την ενίσχυση της προς τον ισημερινό συνιστώσας της κίνησής της και στο σκάψιμο (βάθεμα) του πεδίου των υψών (πιέσεων). Αντίθετα, στην τραφ συρροής οι άνεμοι στα κατάντη της κίνησης είναι ισχυρότεροι από τους ανέμους στα ανάντη της κίνησης, γεγονός που οδηγεί  στην εξασθένησή της, την ενίσχυση της προς τους πόλους συνιστώσας της κίνησής της και στην ανύψωση (γέμισμα) του πεδίου των υψών (πιέσεων).

Η τραφ που πέρασε σήμερα από τη χώρα μας, κινούμενη από τα Β-ΒΔ προς τα Ν-ΝΑ (βλέπε το χάρτη των 500 hPa και κυρίως το χάρτη των αεροχειμάρρων), ήταν τραφ συρροής, η οποία δεν έδωσε την καιρικότητα που κάποιοι περίμεναν στις περιοχές από τις οποίες θα περνούσε. Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι οι επιφανειακές πιέσεις μπροστά από την τραφ ήταν ανεβασμένες με αποτέλεσμα και τους εξασθενημένους ανέμους. Λόγω της έλλειψης οργανωμένου ΒΑ ρεύματος και κυρίως λόγω της καθ’ ύψος ύπαρξης μεγάλου wind shear δεν υπήρξε σοβαρή ενεργοποίηση του Aegean Snow Effect. Χωρίς το συγκεκριμένο «χιονομηχανισμό» και με το ασθενούς έως μέτριας έντασης ΒΑ ρεύμα ανίκανο να φθάσει ως την Α-ΝΑ Στερεά ήταν επόμενο οι χιονοπτώσεις στα υπήνεμα της Εύβοιας και στην Α-ΝΑ Στερεά να μην ήταν οι αναμενόμενες.