Ατμοσφαιρική κυκλοφορία και ακραία καιρικά φαινόμενα στην Ευρώπη

 


Τα τέσσερα βασικά πρότυπα (μοτίβα) της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας του χειμώνα στον Βόρειο Ατλαντικό - Ευρώπη που προκαλούν ακραία καιρικά φαινόμενα στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της χώρας μας: (a) NAO positive (η θετική φάση της Ταλάντωσης του Βόρειου Ατλαντικού), (b) NAO negative (η αρνητική φάση της Ταλάντωσης του Βόρειου Ατλαντικού), (c) Scandinavian Blocking (ο Σκανδιναβικός Εμποδιστής), (d) Atlantic Ridge (η αντικυκλωνική ράχη του Ατλαντικού). Τα χρώματα δείχνουν τις αποκλίσεις των γεωδυναμικών υψών στη στάθμη των 500 hPa, οι ισοϋψείς είναι χαραγμένες ανά 100 μέτρα και οι ποσοστιαίες τιμές υποδηλώνουν το ποσοστό των συνολικών ημερών που κατηγοριοποιούνται σε κάθε μία από τις τέσσερις περιπτώσεις. Τα σχήματα βασίζονται σε δεδομένα ERA5 (DJF, 1979 - 2018). Πηγή: Karin van der Wiel et al 2019 Environ. Res. Lett. 14. 


Τις τελευταίες δεκαετίες έχει καθιερωθεί ο δείκτης Scandinavian Pattern Climate Index που είναι ένα μέτρο της σχετικής ισχύος της διαφοράς της ατμοσφαιρικής πίεσης μεταξύ βορρά και νότου της Ευρώπης στις καιρικές συνθήκες της ηπείρου μας. Η αρνητική τιμή του δείκτη  (χαμηλές πιέσεις στη Σκανδιναβία και υψηλές πιέσεις στη Ν. Ευρώπη) παρατηρείται συχνά το καλοκαίρι και συνδέεται με τους καύσωνες στις νότιες περιοχές της ηπείρου μας. Στη διάρκεια του χειμώνα η θετική τιμή του δείκτη  (υψηλές πιέσεις στη Σκανδιναβία και χαμηλές πιέσεις στη Ν. Ευρώπη) φέρνει κρύο και υετό στις περισσότερες κεντρικές και νότιες περιοχές της ηπείρου μας.

Τα προαναφερθέντα τέσσερα μοτίβα της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας του χειμώνα στον Βόρειο Ατλαντικό - Ευρώπη επηρεάζουν τη χώρα μας με διαφορετικό τρόπο. Η θετική φάση του NAO προκαλεί ανομβρία στην περιοχή μας, αλλά τα υπόλοιπα τρία μοτίβα υπό προϋποθέσεις φέρνουν υετό για διάστημα αρκετών ημερών. Το κρύο είναι σχεδόν βέβαιο στην περίπτωση της αντικυκλωνικής ράχης του Ατλαντικού (η γνωστή ατμοσφαιρική τραμπάλα που ανεβοκατεβαίνει «στηριζόμενη» στις Άλπεις), αλλά με τον Σκανδιναβικό Εμποδιστή τα πράγματα δεν είναι ξεκάθαρα γιατί μπαίνει στο παιχνίδι η ζωνική κυκλοφορία στην περιοχή της Μεσογείου.

Όσο για την εξέλιξη του καιρού τις επόμενες ημέρες στην περιοχή μας, ο μέγας προπονητής σήκωσε για ζέσταμα τον Γαρμπή, βλέποντας ότι ο Ετησίας δεν μπορεί πλέον να πάρει τα πόδια του!  

Καλημέρα, φίλοι μου   

33 σχόλια:

  1. Αυτή είναι εξήγηση, σε 20 γραμμές, σπουδαία, Δάσκαλε.

    Ο μέγας προπονητής:
    https://www.youtube.com/watch?v=fbvs4fVRaf8

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Έτσι έμπαινε το φθινοπωρο παλιά.. Με Γαρμπή!! Με βροχές πρώτα στα Βδυτικα.. Όχι με ανάποδο τρόπο, στυλ.. Ντανιελ και Ηλίας! Καλημέρα σε όλους!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Τη σοφία σας να είχαμε κ. Ζιακόπουλε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Μας δίνεται πλούτο κύριε Ζιακόπουλε.
    Να είσαστε καλά και σας ευχαριστούμε!
    Φραγκίσκος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Παπασταμάτης Μαρκόπουλο13 Οκτωβρίου 2023 στις 1:21 μ.μ.

    Αχ δάσκαλε με τα ωραία σου.Άντε με το καλό αδέλφια για το κυρίως φθινόπωρο

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Αυτό είναι πραγματικό μάθημα! Σας ευχαριστούμε πολύ κύριε Ζιακόπουλε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Άρθρο οδηγός. Ευχαριστούμε. (Δ).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Το κατά δύναμιν, φίλοι μου.
    Να κάνω μερικές συμπληρώσεις για να γίνουν περισσότερο κατανοητά κάποια πράγματα.
    (α) Οι χάρτες του σχήματος είναι χάρτες της μέσης τροπόσφαιρας (ύψος περί τα 5.500 μέτρα). Στις περιπτώσεις (c) και (d) υπάρχει πλήρης αντιστοιχία με τους επιφανειακούς αντικυκλώνες. Στην περίπτωση (a) στην επιφάνεια παρατηρούνται υψηλές πιέσεις στις περισσότερες περιοχές της Ευρώπης (εξαιρούνται οι ΒΔ περιοχές) και πολύ βαθύ ισλανδικό χαμηλό, ενώ στην περίπτωση (b) συνήθως εμφανίζεται πολύ εξασθενημένο το ισλανδικό χαμηλό.
    (β) Η θέση της αντικυκλωνικής ράχης του Ατλαντικού είναι καθοριστική για τον καιρό της χώρας μας. Για να παρατηρηθούν έντονες ψυχρές εισβολές στην περιοχή μας, η αντικυκλωνική ράχη πρέπει να είναι ανατολικότερα από τη ράχη του συγκεκριμένου σχήματος. Όσο για τον περίφημο σιβηρικό αντικυκλώνα, το μπόι του δεν φθάνει τα 5.500 μέτρα κι έτσι δεν είναι ορατός στη στάθμη των 500 hPa. Στα χαμηλά στρώματα ζει και μόλις η κυκλοφορία το επιτρέψει, επεκτείνεται Δ-ΝΔ.
    (γ) Ο φίλος του «Θωμά» Μπουράν ή Μπουριάν συνήθως ξεκινάει το προς τα Δ-ΝΔ ταξίδι του με την εγκατάσταση του σκανδιναβικού αντικυκλώνα. Σε έναν τέτοιον επίμονο σκανδιναβικό αντικυκλώνα οφειλόταν ο εξαιρετικά δριμύς χειμώνας 1962-63 στη χώρα μας και γενικότερα στην Ευρώπη.
    (δ) Ο σκανδιναβικός εμποδιστής μπορεί να παραμείνει στη θέση του για χρονικό διάστημα από λίγες ημέρες ως λίγες εβδομάδες και για το λόγο αυτό είναι σημαντικός δείκτης για της υποεποχικές προβλέψεις.
    Είχαμε δεν είχαμε, αποκτήσαμε και επίσημα πλέον μετεωρολογική τηλεσύνδεση με τον φίλο μας τον Μάκη που κάθε τόσο μας στέλνει τους χαιρετισμούς του από τη Στοκχόλμη!
    Καλό απόγευμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Φοβερό και κατανοητό το άρθρο σας όπως και οι χάρτες.
      Εμείς το επόμενο διάστημα(από τα μέσα της ερχόμενης εβδομάδας) μπαίνουμε στην επήρεια του χάρτη c) σκανδιναβικό μπλόκινκ.
      Εκεί ακριβώς στήριξα και αυτά που έγραψα γιά τη Μεσόγειο και τη χώρα μας το διάστημα 18 με 19 έως και τέλος του μήνα.
      Το ερώτημα που έχω είναι αν η παρούσα κυκλοφορία πού έρθει παγιωθεί σε κάποιον χειμερινό μήνα,η εξέλιξη γιά την ανατολική Μεσόγειο και τη χώρα μας είναι η ίδια ή αλλάζει όλο το pattern.
      Θυμάμαι πέρσι το χειμώνα μας ταλαιπώρησε με διαφόρου τύπους καιρού έως ότου έρθει η φωτοβολίδα της Μπάρμπαρα.
      Εν ολίγοις, οι επιπτώσεις του Σκανδιναβικού μπλόκινκ στον καιρό της Μεσογείου είναι ίδιες με το χειμώνα?

      Διαγραφή
    2. Εγώ παραμένοντας στον αστερισμό των τολμηρών γνωμικών καταθέτω το εξής "Η καραμούζα(καρακάξα) από παλούκ παλούκ θα χώσει το κ@@λο της μέσα",εννοώ ότι η εμφάνιση και συγκρότητση ενός στιβαρού Σκανδιναβικού μετά από τόσα χρόνια δεν είναι απίθανη καθώς το ψύχος στο βόρειο Ημισφαίριο έχει συσωρευθεί στην Σιβηρία...ο Αντλαντικός..θα λέγαμε χασμουριέται πάντως σίγουρα δεν είναι ξύπνιος.
      Από την άλλη κάθε άρθρο του κυρίου Ζιακόπουλου κρύβει μία σκυτάλη για τα επόμενα μοτίβα του καιρού,έτσι και εγώ μετά το διάλειμα των γαρμπήδων ονειρεύομαι ενα κρύο και υετοφόρο Νοέμβρη...και Δεκέμβρη ελέω Σκανιδναβικού.Για την ιστορία 4.5 σήμερα το πρωί στο Ανω Βόιο...με 28(!) το μεσημέρι...και ξεκινάμε την συλλογή κάστανών...σε ένα τοπίο που θυμίζει Μαιο χωρίς τα λουλούδια."θωμάς"

      Διαγραφή
    3. Διάβαζε: "τις υποεποχικές προβλέψεις"

      Διαγραφή
  9. Οι πρώτες μονοψηφιες θερμοκρασίες,6-9 βαθμούς,στον καμπο εως τα 500 μέτρα και πανω απο τα 800 κοντά στους 1,5-2 βαθμούς.
    Το μεσημέρι σήμερα τσίμπησε λίγο προς τα πάνω,24-26 βαθμούς,ενώ τις προηγούμενες ημέρες η θερμοκρασία ήταν χαμηλή λόγω συννεφιας και δυνατού βόρειου ανέμου (εξαιρεση η Κυριακή των εκλογών).
    Όλα τα σημάδια της ξηράς αλλά και της θάλασσας, δείχνουν ότι πρέπει να κάνουμε λίγη υπομονή για τον ερχομό του φθινοπώρου και λίγη περισσότερη υπομονή για τον ερχομό του χειμώνα.
    Φυσικά προσαρμοζομενοι στην "καινουργια" κανονικότητα και όχι αναπολώντας παλιές καλές εποχές που δύσκολα θα ξαναδούμε.
    Ευχαριστούμε ακόμη μία φορά τον δάσκαλο για όλη την σοφία που μας χαρίζει απλόχερα.
    Να αγαπάτε, να προσέχετε και να προστατεύεται όσους αγαπάτε και σας αγαπούν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Καλησπέρα από την συννεφιασμένη και ανεμωδη Στοκχόλμη εν αναμονή βροχής .Από βδομάδα μας περιμένει ήλιος και μέγιστες όχι πάνω από 6-7c.Μάκης Στοκχόλμη .

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Ευχαριστούμε κύριε Ζιακόπουλε για την εξήγηση και για τις βοηθητικές εικόνες! Καλό Σαββατοκύριακο σε σας και σε όλη την παρέα του μπλόκ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Των χειμώνα ο συνδυασμός αντικυκλωνα στα Βαλκάνια με χαμηλό στην περιοχή μας,δίνει σημαντικές κακοκαιρίες στην κεντρική και νότια Ελλάδα, συνήθως με πολλά χιόνια.Δεν πρόκειται για κάποια από τις παραπάνω περιπτώσεις? Ή μήπως είναι η προέκταση του Σιβηρικου?
    Δημήτρης ρ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Έχει άραγε καταγραφεί αλλαγή των θέσεων που έχουν κατά μέσο όρο όλα τα παραπάνω, που ίσως να συνδέεται με την κλιματική αλλαγή?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Έντονη φθινοπωρινή βροχή έριχνε όταν έφυγε σαν σήμερα ο ήρωας Παύλος Μελάς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Εξαιρετικό άρθρο, για άλλη μία φορά!...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Απλά, ο καλύτερος μετεωρολόγος και με εξαιρετική γραφή και ικανότητα μετάδοσης της γνώσης. Εύγε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Το ονειρεμένο 4ο μοτίβο ... Το αγαπημένο για τους ανατολικούς προσήνεμους. Σπανίζει τόσο, πλέον. Εκεί που κάποτε δεν μας εγκατέλειπε επί ένα ολόκληρο μήνα, όπως τον Δεκέμβριο 1991.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. ΑΝΟΙΓΟΥΝ ΟΙ ΠΥΛΕΣ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ ΑΠΟ ΤΙΣ 19 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Τελικά θα ανοίξουν στις 20.
      Για πόσο όμως θα μείνουν ανοιχτές;

      Διαγραφή
  19. Σύμφωνα με τις προγνώσεις υπάρχει το ενδεχόμενο μετά τις 20 του μηνός να έχουμε συνεχόμενο λύβα με εναλλαγή καθαρά δυτικού ρεύματος μαζί με συστήματα που θα φέρουν βροχές κυρίως στην δυτική και βόρεια χώρα,μετατρέποντας σε καθαρα καλοκαιρινές συνθήκες κυρίως στην νότια χώρα.
    Αν συμβεί αυτό ενδεχομένως να σπάσουν πολλά ρεκόρ υψηλότερης θερμοκρασίας για το τελευταίο δεκαήμερο του μηνός.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Η μεταδοτικότητα είναι χάρισμα που το κατέχει ο δάσκαλος μας. Πάντα σκέφτομαι όταν γίνεται τέτοια συζήτηση τον φυσικό που είχαμε στην τρίτη λυκείου. Όπως μας έλεγε ένας συνάδελφος του που ήταν συμφοιτητές στην Θεσσαλονίκη τελείωσε το φυσικό με 9,7! Εξαιρετική επίδοση ειδικά για τέτοια σχολή. Αγαπούσε όμως την τάξη και έτσι έμεινε στην εκπαίδευση. Δεν θυμάμαι μια εκπαιδευτική ώρα μαζί του που να καταλάβαινα τι έλεγε. Όχι μόνο εγώ αλλά και οι άλλοι συμμαθητές μου στο μάθημα επιλογής. Οι περισσότεροι γράψαμε καλούς βαθμούς στο μάθημα στις πανελλαδικές
    Έτσι κάθε φορά που διαβάζω ένα κείμενο του δασκάλου μας σκέφτομαι πόσο απλό αλλά ταυτόχρονα δύσκολο είναι να κάνεις την γνώση που κατέχεις κατανοητή. Αυτή η σκέψη με ακολουθούσε και ακολουθεί πάντα είτε όσο δίδασκα σε φροντιστήρια ή τα τελευταία χρόνια στην δευτεροβάθμια. Να είσαι πάντα καλά να μοιράζεσαι τις γνώσεις σου μαζί μας καλέ μου φίλε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. Είναι κάπως δυσκολονόητο το κείμενο.
    Θα παρακολούσα λοιπόν για την επόμενη φορά,αν κριθεί δυνατό να γίνεται μεγαλύτερη ανάλυση και εξήγηση των όρων που έχουν σχέση με τον καιρό διότι εμείς δεν γνωρίζουμε πολλά για το αντικείμενο της μετεορολογίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μια χαρά είναι το κείμενο γιά έναν που κατέχει δύο βασικά πραγματάκια στην κυκλοφορία της ατμόσφαιρας.
      Αν δε γνωρίζεις κάτι από αυτά,πολύ απλά περιορίζεις το διάβασμά σου στην πρόβλεψη των επόμενων ημερών.

      Διαγραφή
  22. https://youtu.be/SjmNaJNz7Ks?si=ILUcfdd5y_1t_eIl

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  23. Επόμενο τριήμερο:
    Σταδιακή αλλαγή του καιρού στα δυτικά κεντρικά και βόρεια με πτώση της θερμοκρασίας και τοπικές βροχές.
    Λίγα τα φαινόμενα αύριο κυρίως στα κεντροβόρεια τμήματα της χώρας ενώ την Τρίτη θα βρέξει σε όλα τα προαναφερθέντα τμήματα.
    Στα δυτικά και ΒΔυτικα της Πίνδου μάλιστα,τα φαινόμενα την Τρίτη πιθανόν να έχουν και αξιόλογη ένταση λόγω των ανεμολογικών συγκλίσεων(ΝΔυτικο με ΝΑνατολικό κυρίως ρεύμα).
    Την Τετάρτη τέλος,κάποιες βροχές η μπόρες θα φτάσουν μέχρι τα νότια τμήματα της χώρας.
    Στη βόρεια ΒΑνατολική ηπειρωτική χώρα πολύ πιθανόν να παρατηρηθούν οι πρώτες χιονοπτώσεις στα υπέρ ορεινά αυτών των περιοχών.
    Η νότια χώρα δεν θα καταλάβει και κάτι ιδιαίτερο θερμοκρασιακά ενώ προς τα τέλη της εβδομάδας να ετοιμάζετε για αρκετά 30αρια και βάλε λόγω των θυελλωδών νοτιάδων.
    Συνεχίζουν τα στοιχεία και υποστηρίζουν συχνές διελεύσεις βαρομετρικών συστημάτων από τα δυτικά τις τελευταίες ημέρες του μήνα με εκ νέου πτώση της θερμοκρασίας σε φυσιολογικά για την εποχή επίπεδα.
    Εννοείτε ότι σε τέτοιες κυκλοφορίες το μεγάλο προβάδισμα αξιόλογου έως έντονου υετού τον έχει η δυτική Πίνδος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  24. Κύριε Ζιακόπουλε από τα ποσοστά...βλέπω ότι η αναλογία "θερμής/ψυχρής" κυκλοφορίας είναι αντίστοιχα 53/48 τοις εκατό...νομίζω ότι τα τελευταία χρόνια..οι διατάξεις....δεν ανταποκρίνονται στην νέα κλιματική κανονικότητα ου για εμάς ούτε για την δυτική Ευρώπη..."θωμάς"

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  25. Που σαι Γαρμπή?Σε ξορκίζουμε...
    https://www.youtube.com/watch?v=xJZvDEHkk50
    Δημητρης ρ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  26. Καλησπερα δασκαλε και σε ολο το blog.
    Δεν μας φτανει το ατελειωτο καλοκαιρακι, ερχεται και ο υποτροπικος αεροχειμαρρος να μας αποτελειωσει! Τα ανατολικα ηπειρωτικα θα εχουν το πιο σιχαμενο καιρικο κοκτειλ. Νοτιας, θολουρα, ζεστη. Η χαρα της μυγας και των κουνουπιων! Τα νευρα μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή