Διάκριση μελτεμιών

Οι Τούρκοι τη διάκριση των ετησίων από τους αρχαίους Έλληνες σε προδρόμους ετησίες, κυρίως ετησίες και μετόπωρους ετησίες την έκαναν με δικό τους τρόπο. Ως κατ’ εξοχήν γεωργικός λαός, χρησιμοποίησαν ονόματα φρούτων με βάση τη σειρά ωρίμανσής τους από τα τέλη της άνοιξης ως τα τέλη καλοκαιριού. Έτσι, μιλούν για μελτέμι του κερασιού (κιράζ-μελτέμ), μελτέμι του πεπονιού (καβούν-μελτέμ) και μελτέμι του σταφυλιού (ουζούμ-μελτέμ). Ο συνάδελφος Θοδωρής Κολυδάς έκανε σχετική ανάρτηση πρόσφατα, αλλά για την πληρότητα της κάλυψης του θέματος να αναφέρω ότι οι γείτονες για το μελτέμι που «ξινίζει» από τη σφοδρότητά του χρησιμοποιούν τον όρο τσάνερο ή τζάνερο-μελτέμ (ξινό κορόμηλο-μελτέμι), ενώ το μελτέμι που προκαλεί βαριά μεγάλα κύματα το ονομάζουν μπακλά-μελτέμ (των δύσπεπτων κουκιών-μελτέμι). Τέλος, για τα μεγάλης έντασης και εμμονής αυγουστιάτικα μελτέμια χρησιμοποιούν τον όρο γαϊδουρομελτέμια. Κλείνοντας την παράγραφο να συμπληρώσω ότι για αυτό καθαυτό το όνομα των καλοκαιρινών βοριάδων στο Αιγαίο, τόσο το τουρκικό meltem όσο και το νεοελληνικό μελτέμι έχουν ως κοινή αφετηρία τη βενετσιάνικη λέξη mal tempο που σημαίνει κακοκαιρία.

Από καθαρά μετεωρολογικής σκοπιάς, διακρίνουμε: (α) το μελτέμι υποβάθρου (αυτό που επικρατεί στο Ν-ΝΑ Αιγαίο - Δωδεκάνησα ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη αντικυκλώνα στα Β. Βαλκάνια), (β) το μπάσιμο (ξέσπασμα) του μελτεμιού και (γ) το φρεσκάρισμα  του μελτεμιού, για τα οποία θα μιλήσουμε άλλη φορά.  

Από θερμοκρασιακής πλευράς, διακρίνουμε: (α) το μελτέμι - κλιματιστικό, που με την κλιματική αλλαγή γίνεται όλο και πιο ακριβοθώρητο, (β) το μελτέμι - ανεμιστήρας που κερδίζει συνεχώς έδαφος και (γ) το μελτέμι - αερόθερμο που παρατηρείται στη Δ. Ελλάδα, κατά τόπους στην ανατολική ηπειρωτική χώρα (π. χ. στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας), τα νησιά του Α. Αιγαίου με Α-ΒΑ ρεύμα και στη Ν. Κρήτη. Θα μου πείτε ότι αυτό συνέβαινε και παλαιότερα. Ναι, αλλά τώρα το μελτέμι - αερόθερμο εντείνεται γιατί οι Β-ΒΑ άνεμοι δεν είναι πια τόσο ψυχροί στην αφετηρία τους.