Πρωτομαγιά στον Βοϊδομάτη

Τον Βοϊδομάτη από την έξοδο της χαράδρας του Βίκου ως τη συμβολή του με τον Αώο, κοντά στα Ελληνοαλβανικά σύνορα, εμείς, οι Κονιτσιώτες, τον θεωρούμε δικό μας ποτάμι. Είναι ο Γουαδαρκιβίρ της Κόνιτσας και κάθε χρόνο αυτόν επιλέγουμε για να γιορτάσουμε την Πρωτομαγιά. Ο Αώος, το άλλο ποτάμι μας, έχει την τιμητική του μερικές εβδομάδες αργότερα, όταν τον επισκεπτόμαστε για τα καλοκαιρινά μας μπάνια. Από τις αξέχαστες Πρωτομαγιές των παιδικών μου χρόνων πιο πολύ από όλα θυμάμαι τις κωμικοτραγικές σκηνές που διαδραματίζονταν, όταν μικροί και μεγάλοι παίζαμε ποδόσφαιρο ανάμεσα σε κορμούς πλατάνων και αμέριμνες παρέες συνεορταζόντων Κονιτσιωτών. Η ανοχή ήταν από όλους δεδομένη, αλλά μερικές φορές οι ζημιές την εξαντλούσαν. Τότε ήταν που ο παππούς, καθισμένος στα ριζά του αιωνόβιου πλατάνου, μάλωνε τους μεγάλους, οι οποίοι, έχοντας πιει τα καθιερωμένα τσίπουρα, ξεσάλωναν περισσότερο από εμάς τα παιδιά. Τα παιδικά χρόνια πέρασαν και ήλθαν τα χρόνια των εφηβικών ερώτων, τα φοιτητικά χρόνια και τα χρόνια των πολιτικών προβληματισμών με τον Μάη να μας βρίσκει πάντα εκεί, στις όχθες του αγαπημένου μας ποταμιού.

Με δύο μέτρα και δύο σταθμά ο καιρός της Πρωτομαγιάς

Οι βροχές και οι τοπικές καταιγίδες τις μεσημεριανές και κυρίως τις απογευματινές ώρες στη Δ-ΒΔ Ελλάδα και τις κεντρικές και βόρειες περιοχές της χώρας θα είναι το κύριο χαρακτηριστικό του καιρού της φετινής Πρωτομαγιάς. Ευνοημένες οι υπόλοιπες περιοχές που θα γλυτώσουν τις βροχές. Οι Δ-ΝΔ άνεμοι θα έχουν ένταση 4 με 6 μποφόρ και οι μέγιστες τιμές της θερμοκρασίας στις περισσότερες περιοχές θα κυμανθούν μεταξύ 22 και 24 βαθμών. Την Παρασκευή (2/5) οι όμβροι και οι καταιγίδες θα περιοριστούν στην Α. Μακεδονία, τη Θράκη και τα νησιά του Α-ΒΑ Αιγαίου. Οι άνεμοι θα πνέουν από δυτικές διευθύνσεις 4 με 6 μποφόρ και η θερμοκρασία δεν θα σημειώσει αξιόλογη μεταβολή. Το Σάββατο (3/5) θα είναι ζεστό σε όλη τη χώρα με νοτιάδες 4 με 6 μποφόρ. Τοπικές βροχές αναμένονται τις βραδινές-νυχτερινές ώρες στα δυτικά, κεντρικά και βόρεια. Την Κυριακή και τη Δευτέρα (4-5/5) ο καιρός θα γίνει είναι άστατος σχεδόν σε όλη τη χώρα με τοπικές βροχές κατά διαστήματα και σποραδικές καταιγίδες κυρίως στα ηπειρωτικά. Οι  άνεμοι στα ανατολικά και νότια πελάγη θα φθάσουν πρόσκαιρα τα 7 μποφόρ και η θερμοκρασία θα σημειώσει πτώση κυρίως στη δυτική, κεντρική και βόρεια Ελλάδα.

Πέμπτη, 1 Μαΐου 2014

Δεν φαίνεται να σταθεροποιείται ο καιρός

Στις Α-ΒΑ περιοχές οδεύουν τα σημαντικότερα καιρικά φαινόμενα

Σχετική βελτίωση θα παρουσιάσει ο καιρός στη διάρκεια του νέου εικοσιτετράωρου (Τετάρτη) σε αρκετές περιοχές της χώρας εκτός από την Α. Μακεδονία, τη Θράκη και το Α. Αιγαίο, όπου θα σημειωθούν αξιόλογες βροχές και τοπικές καταιγίδες. Οι άνεμοι θα πνέουν από δυτικές διευθύνσεις 4 με 6 μποφόρ και η θερμοκρασία δεν θα μεταβληθεί σημαντικά. Την Πρωτομαγιά αρχικά ο καιρός θα είναι καλός, αλλά τις μεσημεριανές και απογευματινές ώρες στο Β. Ιόνιο, την Ήπειρο, τη Μακεδονία, τη Θράκη και πιθανώς στη Θεσσαλία και τη Στερεά θα σημειωθούν τοπικοί όμβροι και μεμονωμένες καταιγίδες. Οι Ν-ΝΔ άνεμοι μόνο στα νότια θα φθάνουν τα 6 μποφόρ και η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή άνοδο. Την Παρασκευή (2/5) οι όμβροι και οι καταιγίδες θα περιοριστούν στις Α-ΒΑ περιοχές της χώρας και οι άνεμοι δεν θα ξεπεράσουν τα 5 μποφόρ. Σε ότι αφορά την προοπτική του καιρού, ένας νέος κύκλος βροχών και τοπικών καταιγίδων θα αρχίσει το Σαββατοκύριακο (3-4/5) στη Δ-ΒΔ Ελλάδα. Τις πρώτες μέρες της νέας εβδομάδας τα καιρικά φαινόμενα θα επεκταθούν σχεδόν σε όλη τη χώρα.

Τετάρτη, 30 Απριλίου 2014

Καλός ως το μεσημέρι ο καιρός της Πρωτομαγιάς

Πολυκυτταρική καταιγίδα στο Ρίο το ξημέρωμα της 27ης Απριλίου 2014, Νεκτάριος Γιαννούλης

Στην ίδια ρότα ο καιρός

Το τελευταίο διάστημα η χώρα μας επηρεάζεται από διαδοχικά βαρομετρικά χαμηλά τα οποία μας έρχονται από τα Δ-ΒΔ και κατά περιόδους προκαλούν βροχές και τοπικές καταιγίδες κυρίως στο Ιόνιο, την ηπειρωτική Ελλάδα και τα νησιά του ανατολικού και βόρειου Αιγαίου. Η συγκεκριμένη ατμοσφαιρική κυκλοφορία θα συνεχιστεί ως την Παρασκευή (2/5). Επισημαίνεται ότι οι καταιγίδες κατά τόπους θα είναι και πάλι έντονες και θα συνοδεύονται από χαλάζι. Κατά τα άλλα, το διήμερο Τρίτη-Τετάρτη ( 29-30/4) οι άνεμοι θα πνέουν Δ-ΝΔ 5 με 6 και στα Ν-ΝΔ πελάγη 7 μποφόρ και η θερμοκρασία δεν θα σημειώσει αξιόλογη μεταβολή. Σε ότι αφορά την Πρωτομαγιά, η μέρα στην αρχή θα είναι σχετικά καλή, αλλά τις μεσημεριανές και απογευματινές ώρες στη Δ-ΒΔ Ελλάδα, τη βόρεια χώρα και τα ορεινά Θεσσαλίας και Στερεάς θα σημειωθούν όμβροι και τοπικές καταιγίδες. Οι άνεμοι θα πνέουν Ν-ΝΔ 4 με 6 μποφόρ και η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή άνοδο. Την Παρασκευή (2/5) πρόσκαιρες βροχές και τοπικές καταιγίδες θα σημειωθούν στην κεντρική και ανατολική Μακεδονία, τη Θράκη και τα νησιά του βόρειου και ανατολικού Αιγαίου. Το απόγευμα τοπικοί όμβροι είναι πιθανό να σημειωθούν στη Δ. Μακεδονία και τα ορεινά Ηπείρου και Θεσσαλίας. Οι άνεμοι θα πνέουν από δυτικές διευθύνσεις 4 με 6 μποφόρ και η θερμοκρασία δεν θα σημειώσει αξιόλογη μεταβολή.

          Τρίτη, 29 Απριλίου 2014

Αστάθεια και τις πρώτες μέρες του Μαΐου

Το χαλάζι, ο Σενέκας και οι Κλεωνές

  Διαβάζω στην ημερήσια οικονομική εφημερίδα ΕΞΠΡΕΣ: «Έντονη βροχόπτωση και ισχυρή χαλαζόπτωση, έπληξε το 'Αργος και την ευρύτερη περιοχή, καθώς και την περιοχή της Νεμέας, σήμερα το πρωί (27/4), προκαλώντας ζημιές σε καλλιέργειες στον αργείτικο κάμπο. Ήταν τέτοια η ένταση της χαλαζόπτωσης, που μέσα σε περίπου μισή ώρα, το χαλάζι μεγέθους αμυγδάλου, προκάλεσε μεγάλες ζημιές στην περιφέρεια των χωριών του αργείτικου κάμπου, Κόκλα, Κεφαλάρι, Ελληνικό, Ίναχος και Σκαφιδάκι, καθώς και στην περιοχή της Νεμέας, την Αρχαία Νεμέα και τις Αρχαίες Κλεωνές».

    Το χαλάζι, που μεταξύ των άλλων περιοχών έπληξε και τις Αρχαίες Κλεωνές, μου θύμισε μια πολλή παλιά ιστορία που αναφέρεται στα Φυσικά Ζητήματα του Σενέκα. 

Χαλαζόπτωση Μενίδι 27/4/2014

Γκρέτσικος Γιώργος 

Με άστατο καιρό και οι τελευταίες μέρες του Απρίλη

Με άστατο καιρό, που σημαίνει κατά διαστήματα βροχές και τοπικές καταιγίδες, θα περάσουν οι τελευταίες τρεις μέρες του Απρίλη. Αυτό ισχύει βασικά για τη δυτική, την κεντρική και τη βόρεια Ελλάδα καθώς και για τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Οι άνεμοι θα πνέουν Δ-ΝΔ με ένταση ως τα 7 μποφόρ (Ν-ΝΔ πελάγη ) και η θερμοκρασία δεν θα σημειώσει αξιόλογη μεταβολή. Την Πρωτομαγιά ο καιρός θα παρουσιάσει βελτίωση, αλλά δεν θα λείψουν οι τοπικοί όμβροι και οι μεμονωμένες καταιγίδες στη βόρεια Ελλάδα κυρίως το απόγευμα. Δεν αποκλείεται σποραδικοί όμβροι να εκδηλωθούν το απόγευμα και στα ορεινά της Ηπείρου, της Θεσσαλίας και της Στερεάς. Οι άνεμοι θα πνέουν Δ-ΝΔ 4 με 6 μποφόρ και η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή άνοδο. Τις υπόλοιπες μέρες της εβδομάδας ένα από τα βασικά στοιχεία του καιρού θα είναι η άνοδος της θερμοκρασίας κυρίως από το Σάββατο στην ανατολική και τη νότια Ελλάδα. Η απογευματινή αστάθεια θα είναι παρούσα κυρίως στις δυτικές, κεντρικές και βόρειες ορεινές περιοχές της χώρας.

Καλή εβδομάδα, φίλοι μου

          Δευτέρα, 28 Απριλίου 2014

Αρκετά αισιόδοξες οι προβλέψεις για τον καιρό της Πρωτομαγιάς

Τα νεότερα για την εξέλιξη του καιρού ως την Πρωτομαγιά

Κυριακή (27/4): Πέρα από τη θερμική αστάθεια υπάρχει και δυναμικό αίτιο με αποτέλεσμα βροχές και τοπικές καταιγίδες να σημειωθούν σχεδόν σε όλη τη χώρα και όχι μόνο τις θερμές ώρες της ημέρας. Από πλευράς έντασης και διάρκειας των καιρικών φαινομένων, τα σημαντικότερα από αυτά θα εκδηλωθούν στη Θεσσαλία, την Α. Στερεά (συμπεριλαμβάνεται η Αττική), την Εύβοια, την Α. Πελοπόννησο και τα νησιά του βόρειου και ανατολικού Αιγαίου. Οι άνεμοι δύσκολα θα ξεπεράσουν τα 5 μποφόρ και η θερμοκρασία θα σημειώσει πτώση ως προς τις μέγιστες τιμές της.

Από πού …έρχονται οι εποχές;

Στο σημερινό σχόλιο δεν θα αναφερθώ στην εκλειπτική, την κλίση  του άξονα περιστροφής της Γης γύρω από τον εαυτό της και τις άλλες παραμέτρους που καθορίζουν τις εποχές της Γης. Αυτό το έκανα πρόσφατα (βλέπε ΕΠΙ-ΚΑΙΡΑ 18-3-2014).  Απλά, θέλω να μοιραστώ μαζί σας την ιδέα μου να συσχετίσω τις εποχές με τα σημεία του ορίζοντα.  Να βρω, με άλλα λόγια, από πού …έρχονται οι εποχές στη χώρα μας. Παραμερίζοντας, λοιπόν, για λίγο τα αυστηρά επιστημονικά κριτήρια,  ελάτε να δούμε γιατί η άνοιξη έρχεται  από το νότο, το καλοκαίρι από τα ανατολικά, το φθινόπωρο από τα δυτικά και ο χειμώνας από τα βόρεια. 

Με τοπικές καταιγίδες το Σαββατοκύριακο

Βαρομετρικό χαμηλό στην Ιταλία κινείται ανατολικά και το νέο εικοσιτετράωρο (Σάββατο) θα επηρεάσει με βροχές και τοπικές καταιγίδες κυρίως τις δυτικές, κεντρικές και βόρειες περιοχές. Κατά τα άλλα, η θερμοκρασία δεν θα αλλάξει σημαντικά και οι άνεμοι δεν θα ξεπεράσουν τα 5 μποφόρ. Την Κυριακή (27/4) οι βροχές και οι καταιγίδες, που κατά τόπους θα είναι ισχυρές, θα επεκταθούν σχεδόν σε ολόκληρη τη χώρα. Η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή πτώση ως προ τις μέγιστες τιμές της και τα θαλασσινά ταξίδια θα γίνουν χωρίς προβλήματα ανέμων. Το τριήμερο Δευτέρα-Τετάρτη (28-30/4) τοπικές βροχές και μεμονωμένες καταιγίδες προβλέπονται στα δυτικά, τα κεντρικά, τα βόρεια και το ανατολικό Αιγαίο. Οι άνεμοι θα πνέουν Δ-ΝΔ 5 με 7 μποφόρ και η θερμοκρασία δεν θα σημειώσει αξιόλογη μεταβολή. Τέλος, την Πρωτομαγιά η απογευματινή αστάθεια που οδηγεί στην εκδήλωση τοπικών όμβρων και καταιγίδων στα ηπειρωτικά είναι σχεδόν σίγουρη. Αυτό που ακόμα δεν έχει ξεκαθαρισθεί είναι το ενδεχόμενο βροχής τις πρωινές ώρες στις ανατολικές περιοχές.

Καλό Σαββατοκύριακο σε όλους

         Σάββατο, 26 Απριλίου 2014

Άστατος καιρός ως το τέλος του μήνα

Τοπικές βροχές και καταιγίδες στα ηπειρωτικά και τα νησιά του ανατολικού και βόρειου Αιγαίου

Βαρομετρικό χαμηλό κινείται προς το Β. Αιγαίο και από εκεί προς τη Μαύρη Θάλασσα. Ένα άλλο χαμηλό αρχίζει να οργανώνεται στη δυτική Μεσόγειο. Πέρα από αυτά, πάνω από τη χώρα λιμνάζουν ψυχρές αέριες μάζες οι οποίες αποσταθεροποιούν τη δομή της ατμόσφαιρας με αποτέλεσμα την εκδήλωση τοπικών όμβρων και καταιγίδων κυρίως τις απογευματινές ώρες στα ηπειρωτικά. Την εικόνα του καιρού του νέου εικοσιτετραώρου (Παρασκευή) συμπληρώνουν οι Δ-ΒΔ άνεμοι οι οποίοι στα Ν-ΝΔ θα φθάσουν τα 6 μποφόρ και η μικρή πτώση των μέγιστων τιμών της θερμοκρασίας. Το Σάββατο (26/4) οι συνθήκες θα είναι ευνοϊκές για την εκδήλωση τοπικών βροχών και καταιγίδων στη δυτική, την κεντρική και τη βόρεια Ελλάδα. Κατά τα άλλα, οι άνεμοι δεν θα ξεπεράσουν τα 5 μποφόρ και η θερμοκρασία δεν θα σημειώσει αξιόλογη μεταβολή. Περισσότερες και εντονότερες θα είναι οι βροχές και οι καταιγίδες την Κυριακή (27/4), οπότε θα πέσει λίγο και η θερμοκρασία. Τη Δευτέρα και την Τρίτη (28-29/4) οι βροχές θα περιοριστούν στη Δ-ΒΔ Ελλάδα, τη βόρεια χώρα και το Α. Αιγαίο.

      Παρασκευή, 25 Απριλίου 2014

Αστάθειας συνέχεια...

Τοπικές βροχές και καταιγίδες κυρίως στα δυτικά, κεντρικά και βόρεια

Βαρομετρικό χαμηλό αναμένεται να επηρεάσει με βροχές και τοπικές καταιγίδες κυρίως στις δυτικές, κεντρικές και βόρειες περιοχές της χώρας. Κατά τα άλλα, το νέο εικοσιτετράωρο (Πέμπτη) οι άνεμοι θα στραφούν σταδιακά σε Δ-ΒΔ με ένταση 4 με 6 μποφόρ και η θερμοκρασία θα σημειώσει πτώση που θα γίνει περισσότερο αισθητή στη δυτική Ελλάδα. Παράλληλα, προβλέπεται ελάττωση της συγκέντρωσης της αφρικανικής σκόνης στην ατμόσφαιρα. Σε ότι αφορά το τετραήμερο Παρασκευή-Δευτέρα ( 25-28/4), διαδοχικές ατμοσφαιρικές διαταραχές που θα κινηθούν από τη δυτική Μεσόγειο προς την περιοχή μας θα προκαλέσουν άστατο καιρό με τοπικές βροχές και καταιγίδες κατά διαστήματα κυρίως στο Ιόνιο, την ηπειρωτική Ελλάδα και το Α-ΒΑ Αιγαίο. Οι επικρατέστεροι άνεμοι θα είναι οι Δ-ΝΔ με ένταση το πολύ 6 μποφόρ και έτσι τα θαλασσινά ταξίδια θα γίνουν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή πτώση ως προς τις μέγιστες τιμές της.

      Πέμπτη, 24 Απριλίου 2014

Ένα χαμηλό φεύγει και ένα έρχεται

Γιατί δεν βλέπουμε την κλιματική αλλαγή; Η απάντηση σε τέσσερις εικόνες

Ατμοσφαιρική αστάθεια

Νοτιάδες, υψηλές θερμοκρασίες και σκόνη από τη Β. Αφρική

Βαρομετρικό χαμηλό στην κεντρική Μεσόγειο κινείται ανατολικά και το νέο εικοσιτετράωρο (Τετάρτη) θα επηρεάσει τη χώρα με Ν-ΝΑ ανέμους εντάσεως ως τα 8 μποφόρ (Ν. Ιόνιο) και βροχές κυρίως στα βορειοδυτικά. Με τους νοτιάδες θα μεταφερθούν προς την περιοχή μας σχετικά μεγάλες ποσότητες σκόνης βορειοαφρικανικής προελεύσεως, φαινόμενο αρκετά συνηθισμένο την άνοιξη. Επισημαίνεται ακόμα ότι στις βόρειες περιοχές της Κρήτης οι νότιοι κατεβατοί άνεμοι θα ανεβάσουν τη θερμοκρασία στα επίπεδα των 30- 32 βαθμών και θα προκαλέσουν σημαντική ελάττωση της σχετικής υγρασίας. Η εικόνα του καιρού θα αρχίζει να αλλάζει από την Πέμπτη με την επικράτηση Β-ΒΔ ανέμων, οι οποίοι θα προκαλέσουν πτώση της θερμοκρασίας και θα απομακρύνουν τη σκόνη από την ατμόσφαιρα. Σημειώνεται ότι το τετραήμερο Πέμπτη-Κυριακή (24-27/4)  οι συνθήκες θα είναι ευνοϊκές για την εκδήλωση τοπικών όμβρων και καταιγίδων κυρίως τα απογεύματα στα ηπειρωτικά.

     Τετάρτη, 23 Απριλίου 2014

 

Σκόνη από τη Β. Αφρική και λασποβροχές

Α. ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

«…Τα επεισόδια μεταφοράς σκόνης από τη Βόρεια Αφρική προς την Ευρώπη είναι κατά μέσο όρο 30 το χρόνο και οι δυναμικές διαδικασίες που παρατηρούνται κατά τη διάρκειά τους περιγράφονται στο διπλανό σχήμα. Το φαινόμενο λαμβάνει χώρα σε τρία στάδια.

Στο πρώτο από αυτά, που ονομάζεται στάδιο της ανύψωσης, η σκόνη στην περιοχή της Σαχάρας ανεβαίνει από την επιφάνεια του εδάφους στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας. Οι αέριες μάζες εξαναγκάζονται να εκτελέσουν ανοδική κίνηση κυρίως λόγω δυναμικών αιτίων.

Προηγείται μια Σαχαριανή ύφεση και ακολουθεί η απογευματινή αστάθεια

Κυρίαρχη στο παιχνίδι του καιρού η Βόρεια Αφρική

Με τη Ν-ΝΔ κυκλοφορία να έχει ήδη αποκατασταθεί στην κεντρική Μεσόγειο, θερμές αέριες μάζες και σκόνη μεταφέρονται από τη Βόρεια Αφρική προς την περιοχή μας. Κατά τα άλλα, στη διάρκεια του νέου εικοσιτετραώρου (Τρίτη) θα υπάρχει κατά περιόδους συννεφιά, αλλά οι πιθανότητες βροχής είναι περιορισμένες. Οι άνεμοι δεν θα ξεπεράσουν τα 5 μποφόρ και η θερμοκρασία θα σημειώσει αισθητή άνοδο. Την Τετάρτη (23/4) μια Σαχαριανή ύφεση θα κινηθεί προς την περιοχή μας με αποτέλεσμα τις βροχές και τις καταιγίδες κυρίως στα βορειοδυτικά και την ενίσχυση των Ν-ΝΑ ανέμων οι οποίοι στο Ν. Ιόνιο είναι πιθανό να φθάσουν τα 8 μποφόρ. Τις υπόλοιπες μέρες της εβδομάδας προβλέπονται τοπικές βροχές και καταιγίδες κυρίως στα ηπειρωτικά. Οι επικρατέστεροι άνεμοι θα είναι οι Β-ΒΔ με ένταση  4 με 6 μποφόρ και η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή πτώση.

Χρόνια πολλά σε όλους

     Τρίτη, 22 Απριλίου 2014

Χαλάζι τη Μ. Παρασκευή 18-4-2014 στον Διόνυσο Αττικής

 Χαλάζι στον Διόνυσο Αττικής στις 18-4-2014, φωτ. Ιάσων Καραβίας

Τα τελευταία νέα για τον καιρό του Πάσχα

Κυριακή του Πάσχα (20/4):

Τοπικές βροχές μικρής διάρκειας στο Β. Ιόνιο, την Ήπειρο, τη Μακεδονία, τη Θράκη, τα νησιά του Α-ΒΑ Αιγαίου και  τα ορεινά της Θεσσαλία και της Στερεάς. Μεμονωμένες καταιγίδες κυρίως στα βορειοανατολικά. Άνεμοι Ν-ΝΔ 4 με 6 μποφόρ. Θερμοκρασία ως τους 22 βαθμούς.

 Δευτέρα και Τρίτη του Πάσχα (21-22/4):

Μουντός καιρός με αρκετή σκόνη βορειοαφρικανικής προέλευσης στην ατμόσφαιρα και αραιές νεφώσεις κατά περιόδους πιο πυκνές. Ασθενείς τοπικές βροχές κυρίως τη Δευτέρα στο Ιόνιο και τα ηπειρωτικά. Τη νύχτα της Δευτέρας προς την Τρίτη  είναι πιθανό να βρέξει για λίγο και στα νησιά του Α. Αιγαίου. Άνεμοι νότιοι ως τα 6 μποφόρ. Η θερμοκρασία θα σημειώσει βαθμιαία άνοδο και την Τρίτη οι μέγιστες τιμές της στις περισσότερες ηπειρωτικές περιοχές θα κυμανθούν μεταξύ 25 ως 28 βαθμών.  

Ο άλλος «καιρός» του Πάσχα

Κάποιος που ασχολείται με τον καιρό, διαβάζοντας την πρώτη στροφή του παρακάτω ποιήματος του Διονυσίου Σολωμού, μπορεί να σκεφθεί ότι αρκετές φορές στη χώρα μας ο καιρός του Πάσχα δεν είναι τόσο ιδανικός. Όμως, φίλοι μου, ο εθνικός μας ποιητής στο εξαίσιο ποίημά του μιλάει για έναν άλλο «καιρό», ο οποίος στέκεται πέρα και πάνω από τα σύννεφα, τους νοτιάδες και τις βροχές.

Τα ΜΜΕ εξαγγέλλουν τον καιρό του Πάσχα

     Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες οι βασικές ειδήσεις των ΜΜΕ περιλαμβάνουν ρεπορτάζ για την κίνηση στα διόδια Ασπροπύργου και Σχηματαρίου, το λιμάνι του Πειραιά και τη Βαρβάκειο Αγορά και βέβαια πληροφορίες για τον καιρό τόσο της εξόδου όσο και της Κυριακής του Πάσχα. Οι τετριμμένες φράσεις «σύμμαχος ο καιρός»,  «χωρίς προβλήματα το ψήσιμο του οβελία» κ.λπ. δίνουν και παίρνουν, αλλά δεν είναι αυτές που με ενοχλούν. Θέλω να σταθώ περισσότερο στον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζονται οι πληροφορίες για τον παρόντα καιρό και οι προβλέψεις για τον επερχόμενο καιρό. 

Ακόμα μια μέρα με άστατο καιρό. Βελτιωμένος ο καιρός το Πάσχα στις περισσότερες περιοχές της χώρας

Το βαρομετρικό χαμηλό που επηρεάζει τη χώρα το τελευταίο τριήμερο απομακρύνεται σιγά-σιγά από την περιοχή μας με αποτέλεσμα τη βαθμιαία βελτίωση του καιρού. Ωστόσο, τοπικές βροχές και καταιγίδες θα σημειωθούν και το Μ. Σάββατο κυρίως στα δυτικά, τα βόρεια και το Αιγαίο. Κατά τα άλλα, οι άνεμοι δεν θα δημιουργήσουν προβλήματα στις θαλάσσιες συγκοινωνίες και η ψύχρα θα είναι αισθητή κυρίως στα βόρεια. Την Κυριακή του Πάσχα ο καιρός θα είναι καλύτερος, αλλά δεν θα λείψουν οι τοπικοί όμβροι και οι μεμονωμένες καταιγίδες στο Β. Ιόνιο, την Ήπειρο, τη Μακεδονία, τη Θράκη, το Α-ΒΑ Αιγαίο και στα ορεινά της Θεσσαλίας και της Στερεάς το απόγευμα. ΟΙ άνεμοι μόνο κατά τόπους στο Αιγαίο θα φθάνουν τα 6 μποφόρ και η θερμοκρασία θα σημειώσει άνοδο. Τη Δευτέρα και την Τρίτη του Πάσχα η ατμοσφαιρική κυκλοφορία στην κεντρική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια θα γίνει Ν-ΝΔ με αποτέλεσμα τη σημαντική άνοδο της θερμοκρασίας και τη μεταφορά σκόνης από τη Β. Αφρική προς την περιοχή μας. Κατά τα άλλα, θα υπάρχει αρκετή συννεφιά, αλλά οι πιθανότητες βροχής είναι περιορισμένες. Τοπικές βροχές, για την ακρίβεια λασποβροχές, αναμένονται την Τετάρτη (23/4)  στο Ιόνιο και την ηπειρωτική Ελλάδα. Οι νοτιάδες θα ενισχυθούν στα 7 μποφόρ και η θερμοκρασία θα είναι υψηλή κυρίως στα ανατολικά και νότια.

Καλό Πάσχα, φίλοι μου

Μ. Σάββατο, 19 Απριλίου 2014

Με άστατο καιρό θα τελειώσει η Μ. Εβδομάδα. Σαφώς καλύτερος ο καιρός το Πάσχα

Η περιοχή μας εξακολουθεί να επηρεάζεται από πεδίο χαμηλών βαρομετρικών πιέσεων με αποτέλεσμα τη συνέχιση του άστατου καιρού τόσο τη Μ. Παρασκευή όσο και το Μ. Σάββατο κυρίως στα δυτικά, τα βόρεια και το Αιγαίο. Πέρα από τις τοπικές βροχές και τις καταιγίδες, παροδικές χιονοπτώσεις θα σημειωθούν στα ορεινά και η θερμοκρασία θα κυμανθεί σε χαμηλά για την εποχή επίπεδα. Πάντως, οι άνεμοι δεν θα δημιουργήσουν ιδιαίτερα προβλήματα στα θαλασσινά ταξίδια. Την Κυριακή του Πάσχα ο καιρός θα είναι γενικά βελτιωμένος, αλλά δεν αποκλείεται να σημειωθούν τοπικές βροχές μικρής διάρκειας στη Β. Ελλάδα, το Α. Αιγαίο και νωρίς το πρωί στο Β. Ιόνιο και την Ήπειρο. Κατά τα άλλα, η θερμοκρασία θα σημειώσει άνοδο και οι άνεμοι μόνο για λίγο στα ανατολικά και νότια θα φθάσουν τα 6 μποφόρ. Τη Δευτέρα και την Τρίτη του Πάσχα ο καιρός θα είναι ζεστός με νοτιάδες και αρκετή συννεφιά. Στα μέσα της εβδομάδας έρχονται και οι λασποβροχές. 

Άστατος καιρός με βροχές, τοπικές καταιγίδες και ψύχρα. Με σχετική καλοκαιρία το Πάσχα

Το βαρομετρικό χαμηλό που επηρεάζει τη χώρα θα προκαλέσει και το νέο εικοσιτετράωρο (Μ. Πέμπτη) βροχές και καταιγίδες, οι οποίες στη Δ. Ελλάδα, την Α. Μακεδονία, τη Θράκη, το Α. Αιγαίο, τις Κυκλάδες και την Κρήτη θα είναι κατά τόπους ισχυρές. Η θερμοκρασία θα σημειώσει πτώση και θα χιονίσει στα ορεινά κυρίως της ΒΔ Ελλάδας. Το ευτύχημα είναι ότι οι άνεμοι δεν θα δημιουργήσουν προβλήματα στις θαλάσσιες συγκοινωνίες. Τη Μ. Παρασκευή αλλά και το Μ. Σάββατο ο καιρός θα είναι αρκετά κρύος με τοπικές βροχές και καταιγίδες κυρίως στα δυτικά, τα βόρεια και το Α. Αιγαίο. Χιονοπτώσεις θα σημειωθούν στα ορεινά και οι άνεμοι δεν θα ξεπεράσουν τα 6 μποφόρ. Πάντως, από το βράδυ του Μ. Σαββάτου τα φαινόμενα θα εξασθενήσουν και σχεδόν σε όλες τις περιοχές η Ανάσταση θα γίνει με ψύχρα, αλλά χωρίς βροχές. Την Κυριακή του Πάσχα μόνο στο Α. Αιγαίο και τη βόρεια Ελλάδα υπάρχει πιθανότητα λίγων βροχών και η θερμοκρασία θα σημειώσει άνοδο.  

Μ. Πέμπτη, 17 Απριλίου 2014

Με βροχές και τοπικές καταιγίδες κατά περιόδους και χαμηλές θερμοκρασίες ο καιρός ως το Μ. Σάββατο. Αισιόδοξες οι προβλέψεις για το Πάσχα

Βαρομετρικό χαμηλό στην Ιταλία κινείται ανατολικά και στις δυτικές, κεντρικές και βόρειες περιοχές της χώρας θα προκαλέσει βροχές και καταιγίδες κατά τόπους ισχυρές. Στις παραπάνω περιοχές η θερμοκρασία θα σημειώσει πτώση και θα χιονίσει στα ορεινά κυρίως της Ηπείρου και της Δ. Μακεδονίας. Την εικόνα του καιρού του νέου εικοσιτετραώρου (Μ. Τετάρτη) συμπληρώνουν οι νοτιάδες οι οποίοι στο Αιγαίο θα φθάσουν τα 7 μποφόρ. Τη Μ. Πέμπτη και τη Μ. Παρασκευή ο καιρός στη χώρα θα είναι άστατος με βροχές και τοπικές καταιγίδες κατά περιόδους, χιόνια στα ορεινά και χαμηλές για την εποχή θερμοκρασίες. Οι άνεμοι δεν θα ξεπεράσουν τα 7 μποφόρ. Το Μ. Σάββατο αναμένεται σχετική βελτίωση του καιρού, αλλά δεν θα λείψουν οι βροχές στα δυτικά, τα βόρεια και το Α. Αιγαίο. Αισιόδοξες είναι οι προβλέψεις για την Κυριακή του Πάσχα, καθώς οι πιθανότητες βροχής είναι περιορισμένες και η θερμοκρασία θα σημειώσει άνοδο.

Μ. Τετάρτη, 16 Απριλίου 2014 

Μικρό αφιέρωμα στους καιρούς, τη λαογραφία και την ιστορία της Αράχωβας

     Κάθε τόπος της όμορφης πατρίδας μας έχει τους καιρούς, τη λαογραφία και την ιστορία του.  Ένας μετεωρολόγος οφείλει να γνωρίζει όσο καλύτερα γίνεται τις τοπικότητες του καιρού και σε αυτό μπορεί  να βοηθήσει όχι μόνο το πυκνό δίκτυο παρατηρήσεων, αλλά και η γνώση που προέρχεται από την εμπειρία των κατοίκων μιας περιοχής που ως ένα μεγάλο βαθμό είναι αποτυπωμένη στη λαογραφία της. Όπως έχω ξαναπεί, για τον καιρό της κεντρικής Στερεάς Ελλάδας έμαθα αρκετά στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν συμμετείχα στο πρόγραμμα αύξησης των βροχοπτώσεων στην περιοχή του Μόρνου που είχε αναλάβει για λογαριασμό της ΕΥΔΑΠ αμερικανική εταιρεία τροποποίησης καιρού με τη διαδικασία της σποράς των νεφών (ΚΑΙΡΟΣ, Ο ΓΙΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ, τόμος ΙΙΙ).

Αφιέρωμα στον Απρίλη

     Απρίλης ή Λαμπριάτης ή Αηγιωργίτης, ο πρώτος, ουσιαστικά, μήνας της άνοιξης με τον ήλιο να δίνει το πρόσταγμα για το ξεκίνημα μιας προδιαγεγραμμένης πορείας, η οποία, παρά τους όποιους δισταγμούς και τις καθυστερήσεις, οδηγεί στο καλοκαίρι. Στην εμπροσθοφυλακή της πορείας ο καιρός, ανυπόμονος και κυκλοθυμικός, αλλά κατά βάθος υπάκουος στο μεγάλο αφέντη του. Η φύση ασυγκράτητη, βρίσκει «την καλή και τη γλυκιά της ώρα», που λέει ο Διονύσιος Σολωμός, και μαζί της εμείς, οι άνθρωποι, προσπαθούμε να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα, να αντιμετωπίσουμε τον πυρετό της άνοιξης που δεν είναι μόνο σχήμα λόγου.

Αφιέρωμα στην 25η Μαρτίου 1821

     Η δεύτερη, μετά τη μετεωρολογία, αδυναμία μου είναι η ιστορία. Έτσι, μου είναι ιδιαίτερα ελκυστικό να ασχολούμαι όχι μόνο με την ιστορία της μετεωρολογίας, αλλά και με το ρόλο της μετεωρολογίας στην ιστορία. Ψάχνοντας, λοιπόν, το ρόλο του καιρού στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821, βρήκα πολλές περιπτώσεις που ο συγκεκριμένος ρόλος ήταν σημαντικός. Στη στεριά, οι συνηθέστερες περιπτώσεις ήταν οι κακουχίες των αγωνιστών από το κρύο, τη βροχή και τα χιόνια και η αχρήστευση των καριοφιλιών (βρέχονταν τα μπαρουτόβολα) από τη βροχή. Στους νικηφόρους αγώνες της θάλασσας, που κατά τη γνώμη μου έπαιξαν το σημαντικότερο ρόλο στην επιτυχή έκβαση της επανάστασης, περίμενα να βρω περιπτώσεις θυελλωδών ανέμων που δημιούργησαν προβλήματα στους ατρόμητους Υδραίους, Σπετσιώτες, Ψαριανούς και λοιπούς νησιώτες μας, αλλά γελάστηκα. Τα μεγαλύτερα προβλήματα στο θαλασσομάχο Μιαούλη και τα παλληκάρια του τα δημιουργούσε η μπουνάτσα. Οι άξιοι ναυτικοί μας, που πολύ πριν από τον ξεσηκωμό του 1821 αλώνιζαν το Αιγαίο και γενικότερα τη Μεσόγειο, ήξεραν να κουμαντάρουν τα πλοία τους με όλους τους καιρούς, αλλά δεν μπορούσαν να τα βγάλουν πέρα με την άπνοια που τους καθήλωνε.

Ο Μάρτης του 21ου αιώνα χωρίς σχόλια

2001: Ο πιο ζεστός Μάρτης των τελευταίων δεκαετιών σε πολλές περιοχές της χώρας (μέση μέγιστη θερμοκρασία στην Αθήνα 20,9^οC)

2001: Ρεκόρ μέγιστων θερμοκρασιών 3^ου δεκαημέρου (Άργος, Αγχίαλος, Λαμία 34,2 ^οC κ.ά.)

2002: Ρεκόρ μέγιστων θερμοκρασιών 1^ου δεκαημέρου (Λάρισα, Κοζάνη κ.ά. )

2005: Ρεκόρ μέγιστων θερμοκρασιών 2^ου δεκαημέρου (Τρίκαλα Θεσσαλίας και Τρίκαλα Ημαθίας 27,2 ^οC , Μίκρα 25,6 ^οC κ. ά.)

2014: Θερμοκρασίες 2^ου δεκαημέρου πολύ κοντά στα ρεκόρ του 2005. Σε ορισμένες περιπτώσεις καταρρίφθηκαν ρεκόρ (Λάρισα κ.ά.)

Σημείωση: Τα στοιχεία είναι της ΕΜΥ και στους περισσότερους σταθμούς φθάνουν σε βάθος 60 ετών.

20 Μαρτίου 2014

Η φύση κάνει ό,τι θέλει ή πειθαρχεί στους νόμους που η ίδια έφτιαξε;

     Σχολιάζοντας τα καιρικά καμώματα του Μάρτη, ένα φίλος έγραψε τις προάλλες στο snowreport forum: «Η φύση μπορεί να θεωρεί τον Μάρτιο μήνα πασπαρτού, να ανήκει μια στην άνοιξη και μια στον χειμώνα». Διαβάζοντας αυτή τη φράση, αναρωτήθηκα αν η φύση σε επίπεδο μηνών ή εποχών είναι πραγματικά ελεύθερη να κάνει ότι θέλει ή είναι υποχρεωμένη να πειθαρχεί στους νόμους που η ίδια έφτιαξε. Για να βρούμε μια πειστική απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, πρέπει να δούμε τα βασικά δεδομένα. Καταρχάς, όλα ξεκινούν από τον Ήλιο, το «ηγεμονικόν αίτιον» κατά Αριστοτέλη ή τον «μπαμπά του καιρού» κατά Ζιακόπουλο (συγχωρέστε μου την ύβρη). Όμως, δεν είναι μόνο αυτό. Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι «…τα ποσά της ηλιακής ακτινοβολίας (ενέργειας) που φθάνουν στη Γη εξαρτώνται από την απόσταση του Ηλίου από τη Γη και από τις περιοδικές ταλαντώσεις της τροχιάς της Γης γύρω από τον Ήλιο. Σε ετήσια βάση, ο καιρός στα μέσα πλάτη παρουσιάζει μεγάλες διαφορές λόγω της περιστροφής της Γης γύρω από τον Ήλιο και του γεγονότος ότι ο άξονας της περιστροφής της γύρω από τον εαυτό της δεν είναι κάθετος στο επίπεδο της περιστροφής της γύρω από τον Ήλιο. Οι συνθήκες αυτές δημιουργούν τις εποχές…» (ΚΑΙΡΟΣ, Ο ΓΙΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ, τόμος ΙΙ «η πρόγνωση»). Επομένως, αν παραβλέψουμε τις ηλιακές εξάρσεις, τα ποσά της ενέργειας που φθάνουν στον πλανήτη μας από τον Ήλιο κάθε μέρα, μήνα ή εποχή του έτους είναι δεδομένα και δεν αλλάζουν από χρόνο σε χρόνο.

Κάθε πράγμα (και το χιόνι) στον καιρό του και ο κολιός τον Αύγουστο

  Σπεύδω από την αρχή να δηλώσω ότι λατρεύω το χιόνι από μικρό παιδί. Από τότε που ξημερωνόμαστε προσπαθώντας να διακρίνουμε στο φως της λάμπας αν αυτές που έπεφταν ήταν σταγόνες βροχής ή νιφάδες και από τότε που παρακολουθούσαμε με αγωνία τη θερμοκρασία στο θερμόμετρο της BAYER έξω από το φαρμακείο της μικρής  μας πόλης (τότε δεν κατέχαμε το ρόλο της καθ’ ύψος κατανομής της θερμοκρασίας στο να φθάσουν οι νιφάδες στο έδαφος και δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε γιατί με 2 βαθμούς άλλες φορές χιόνιζε και άλλες όχι).  Η τρέλα μας για το χιόνι άρχιζε το Νοέμβριο  και σταματούσε στα τέλη του Φλεβάρη. Με τον ερχομό του Μάρτη όλα άλλαζαν. Λες και το μαρτίτσι στο χέρι είχε τη μαγική δύναμη να εξαφανίζει τη λαχτάρα της προσμονής, να αλλάζει τα συναισθήματα. Τι και αν χιόνιζε στη συνέχεια; Η μαγεία είχε πια χαθεί.

Σαν παραμύθι

     Το Κρύο έχει το βασίλειό του στο μακρινό βορρά. Στο νότο έχει χτίσει το βασίλειό της η Ζέστη. Τους δύο αντιπάλους χωρίζει ένας κυματοειδής φράκτης, ο οποίος, όσο οι αντίπαλοι διατηρούν εκατέρωθεν αυτού ισχυρές δυνάμεις, δεν μετατοπίζεται σημαντικά. Όταν η φρουρά στη μια ή την άλλη πλευρά εξασθενεί,  ο φράκτης υποχωρεί προς το βορρά ή το νότο. Το χειμώνα είναι η καλύτερη εποχή για το Κρύο, που, επιστρατεύοντας τις αρκούδες του, εξορμά εναντίον της αντιπάλου του με πολλές επιτυχίες. Αντίθετα, το καλοκαίρι η Ζέστη ανεβαίνει στις καμήλες της και κάνει εφόδους προς το βορρά, κατακτώντας τα χαμένα από την περίοδο του χειμώνα εδάφη της. Μεγάλες μάχες για τις ενδιάμεσες διεκδικούμενες περιοχές γίνονται τις μεταβατικές εποχές, αλλά και οι δύο γνωρίζουν τα όρια των δυνατοτήτων τους και την τελική έκβαση κάθε εποχικής αναμέτρησης. Τα πολύ παλιά χρόνια οι μάχες ήταν ολοκληρωτικές και οι κατακτήσεις κρατούσαν χιλιετίες, αλλά τα τελευταία 10 με 12 χιλιάδες χρόνια υπάρχει σχετική ισορροπία. Όμως, τις τελευταίες δεκαετίες η ισορροπία αρχίζει να διαταράσσεται, καθώς κάτι περίεργα και εξαιρετικά αδύναμα μπροστά στους δύο βασιλιάδες όντα, έχοντας ως οδηγό την απληστία τους, παίζουν χωρίς να το καταλαβαίνουν  το παιχνίδι της Ζέστης.

Βαρομετρικά χαμηλά, αντικυκλώνες και χιόνια που δεν έρχονται

     Πάντα ήμουν επιφυλακτικός με τα βαρομετρικά χαμηλά που προσεγγίζουν την περιοχή μας από τα Ν-ΝΔ. Πολλές φορές δεν είναι συνεπή στα ραντεβού τους και αρκετά συχνά είναι απρόβλεπτα σε ότι αφορά την ποσότητα του νερού που φέρνουν στη χώρα. Παλαιότερα, που δεν υπήρχαν οι μετεωρολογικοί δορυφόροι, τα χαμηλά αυτά έπιαναν συχνά τους μετεωρολόγους στον ύπνο, αλλά και στη συνέχεια επικρατούσε και ενδεχομένως σε ορισμένους να επικρατεί και σήμερα η αντίληψη ότι η έλλειψη επαρκών μετεωρολογικών παρατηρήσεων από τη Β. Αφρική και τη Μεσόγειο είναι η αιτία που πολλές φορές τα μοντέλα της αριθμητικής πρόγνωσης δεν προσομοιώνουν με ακρίβεια την εξέλιξη του καιρού στην περιοχή μας. Σήμερα, η εικόνα έχει βελτιωθεί σημαντικά χάρη στη βοήθεια των μετεωρολογικών δορυφόρων στο θέμα των παρατηρήσεων και βέβαια λόγω της γενικότερης αναβάθμισης των μοντέλων της αριθμητικής πρόγνωσης του καιρού.

Φύσηξε Βαρδάρης και …δεν καθάρισε

Το γνωστό τραγούδι και ο μετεωρολογικός κανόνας λένε «φύσηξε Βαρδάρης και καθάρισε», αλλά σήμερα στη Θεσσαλονίκη συνυπάρχουν ο Βαρδάρης με το χιόνι. Αλήθεια, γιατί συμβαίνει αυτό;  Για να απαντήσουμε στο παραπάνω ερώτημα χρειαζόμαστε λίγη θεωρία: «Ο Βαρδάρης, που πνέει κατά μήκος της κοιλάδας του Αξιού και επηρεάζει κυρίως τις περιοχές της Θεσσαλονίκης και της Χαλκιδικής, είναι άνεμος τύπου Μπόρα. Στο σχήμα 1 παρουσιάζεται η τυπική περίπτωση επικράτησης Βαρδάρη. Ο αντικυκλώνας της κεντρικής Ευρώπης επεκτείνεται προς τα ΒΔ Βαλκάνια, καθώς ψυχρό μέτωπο κινείται νοτιοανατολικά. Οι ισοβαρείς καμπύλες είναι πυκνές και ακολουθούν την κατεύθυνση της κοιλάδας του ποταμού Αξιού, δηλαδή από τα Β-ΒΔ προς τα Ν-ΝΑ. Ο Βαρδάρης παύει να πνέει όταν οι ισοβαρείς παίρνουν κατεύθυνση κάθετη προς την κοιλάδα του Αξιού. Αυτό συμβαίνει όταν ο αντικυκλώνας επεκταθεί από τα ΒΔ Βαλκάνια προς τη Μαύρη Θάλασσα (σχήμα 2)» (Απόσπασμα από το βιβλίο ΚΑΙΡΟΣ, Ο ΓΙΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ, τόμος Ι «Η γνώση»).

Οι «παραξενιές» του φετινού χειμώνα στη Β. Αμερική και την Ευρώπη

Μέρος 1^ο

     Γράφω το άρθρο αυτό με αφορμή της «παραξενιές» του φετινού χειμώνα στη Β. Αμερική και την Ευρώπη, αλλά πριν προχωρήσουμε καλό είναι να κάνουμε κάποιες διευκρινίσεις που θα μας βοηθήσουν στην κατανόηση του θέματος. Κατά τη γνώμη μου, το ερώτημα αν τα διάφορα ακραία καιρικά φαινόμενα των τελευταίων ετών  συνδέονται με την κλιματική αλλαγή δεν έχει ουσιαστικό νόημα. Η κλιματική αλλαγή είναι παρούσα και προφανώς επηρεάζει, πολύ ή λίγο δεν έχει μεγάλη σημασία, τα μικρής και μεγάλης κλίμακας καιρικά φαινόμενα  που συμβαίνουν στην ατμόσφαιρα του πλανήτη, ανεξάρτητα αν ο τρόπος που γίνεται αυτό δεν είναι πάντα κατανοητός. Στην υποθετική ερώτηση αν συνέβαιναν τα ίδια καιρικά φαινόμενα χωρίς να έχει συντελεστεί η κλιματική αλλαγή των τελευταίων δεκαετιών, απάντηση δεν μπορεί εύκολα να δοθεί και ασφαλώς δεν έχει κανένα απολύτως πρακτικό ενδιαφέρον.

Γενάρης χωρίς τη μαγεία του χιονιού, αλλά με την ευλογία της βροχής

Φθάσαμε στα μέσα Ιανουαρίου και οι χιονόφιλοι δικαιολογημένα βλέπουν με πίκρα τις μέρες να περνούν χωρίς …φως στον ορίζοντα. Ασυγκίνητος στις εκκλήσεις τους, ο καιρός κάνει τη δουλειά του: στέλνει τον ένα μετά τον άλλο τους χιονιάδες στη Βόρεια Αμερική και τους νοτιάδες με τις σχετικά υψηλές θερμοκρασίες στις περισσότερες περιοχές της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της χώρας μας. Λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλοί από τους συμπολίτες μας δεν έχουν τα μέσα να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που θα φέρει μια έντονη ψυχρή εισβολή στην περιοχή μας, λέμε ότι ο καιρός είναι σύμμαχός μας, αλλά και το χιόνι είναι από πολλές απόψεις απαραίτητο. Πάντως, όταν έρχονται, καλοδεχούμενοι είναι και οι νοτιάδες με τις βροχές, γιατί υπάρχουν και χειρότεροι καιροί, όπως π.χ. ένα ξεροβόρι μεγάλης διάρκειας. Πολλοί, που τους συναρπάζει η μαγεία του χιονιού, με ρωτούν αν υπάρχουν ελπίδες να δούμε χιόνια στα πεδινά στο υπόλοιπο διάστημα του φετινού χειμώνα. Η απάντηση δεν είναι εύκολη, φίλοι μου. Βέβαια, είναι σχεδόν σίγουρο ότι ψυχρές εισβολές στην περιοχή μας θα υπάρξουν, αλλά δεν μπορεί κάποιος να προβλέψει την έντασή τους ή αν θα υπάρξουν όλες οι προϋποθέσεις που απαιτούνται για να δούμε στρωμένο χιόνι στα πεδινά. Η επιστήμη είναι ανίσχυρη να προβλέψει με την απαιτούμενη ακρίβεια την εξέλιξη χαοτικών συστημάτων, όπως είναι ο καιρός, και όταν ορισμένοι το επιχειρούν, την καθιστούν συχνά στα μάτια του κόσμου αναξιόπιστη.

14 Ιανουαρίου 2014

Αξέχαστα Χριστούγεννα

    Στα τέλη της δεκαετίας του 50-αρχές της δεκαετίας του 60, για τις εποχικές προγνώσεις συμβουλευόμασταν τον καζαμία και για τις μικρής διάρκειας προγνώσεις εγώ και ο αδελφός μου καταφεύγαμε στον παππού μας, ο οποίος σχεδόν πάντα έπεφτε μέσα στις προβλέψεις του και, όπως γράφω σε κάποιο βιβλίο, «φάνταζε περισσότερο σοφός από όσο ήταν».  Στη δεκαετία του 60 ακούγαμε από το ραδιόφωνο τις προβλέψεις της ΕΜΥ και θυμάμαι πόσο μας ενθουσίαζε η φράση «μετά τινων χιόνων εις τα ορεινά», έχοντας κάθε φορά την ελπίδα ότι o χιονιάς θα θεωρήσει ορεινή και την Κόνιτσα.

Εκδόθηκε και κυκλοφορεί ο 3ος τόμος της τριλογίας ΚΑΙΡΟΣ, Ο ΓΙΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ

Αισθάνομαι χαρά και ανακούφιση που επιτέλους κατάφερα να τελειώσω την τριλογία ΚΑΙΡΟΣ, Ο ΓΙΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ. Ο τρίτος τόμος, που  έχει τον επιμέρους τίτλο « Ο έλεγχος», δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Στην ελληνική βιβλιογραφία δεν είχε γίνει ως τώρα κάποια προσπάθεια συνολικής αντιμετώπισης του ζητήματος του ελέγχου του καιρού και του κλίματος, αλλά και στην ξένη βιβλιογραφία δύσκολα βρίσκονται βιβλία με συγκεντρωμένα όλα τα επιμέρους θέματα. Η σοβαρότερη, ωστόσο, δυσκολία  έχει να κάνει με το γεγονός ότι τα περισσότερα από τα θέματα που διαπραγματεύεται ο τρίτος τόμος είναι αμφιλεγόμενα. Σκέφτηκα  διάφορους τρόπους να αντιμετωπίσω το πρόβλημα αυτό που βασικά οφείλεται στην έλλειψη γνώσεων για ορισμένες πολύπλοκες ατμοσφαιρικές διαδικασίες και κυρίως στην έλλειψη επαρκών στοιχείων και πληροφοριών από τις επιχειρήσεις τροποποίησης του καιρού που ήδη έχουν γίνει. Για το αν τα κατάφερα ή όχι, εσείς θα το κρίνετε. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που συνειδητοποίησα τελειώνοντας το συγκεκριμένο τόμο είναι ότι μόνο αυτός που έχει κατανοήσει σε βάθος τι είναι καιρός και κλίμα μπορεί να κρίνει σωστά αν και με ποιες προϋποθέσεις μπορεί ο άνθρωπος να αποκτήσει τον έλεγχό τους. 

Λίγα ακόμα για τη διαφορά μεταξύ ασυνήθιστου και ανώμαλου καιρού

    Στο άρθρο μου της 15^ης Δεκεμβρίου ανέφερα ότι στην κλιματολογία η χρησιμοποίηση της αγγλικής λέξης anomaly με την έννοια της απόκλισης ή της εκτροπής από το κανονικό ή το συνηθισμένο είναι απολύτως σωστή. Αντίθετα, η χρησιμοποίηση της λέξης ανωμαλία στη μετεωρολογία, την κλιματολογία και σε άλλους επιστημονικούς κλάδους δημιουργεί προβλήματα, διότι, κατά τη γνώμη μου, δεν δηλώνει ξεκάθαρα το σπάνιο ή ασυνήθιστο, αλλά παραπέμπει στο αφύσικο, το αντικανονικό  ή το ανεξήγητο με βάση τις ισχύουσες επιστημονικές θεωρίες. Θα έλεγα ότι η έννοια που εκφράζουμε στη γλώσσα μας με τη λέξη ανωμαλία βρίσκεται πιο κοντά στην έννοια που δίνουν οι Εγγλέζοι στη λέξη abnormality. Με βάση τα παραπάνω, ένα μέτρο χιόνι στο Κάιρο, αποτέλεσμα μιας εξαιρετικά σπάνιας σε ένταση και διάρκεια ψυχρής εισβολής, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αφύσικο ή ανώμαλο φαινόμενο. Ανώμαλο φαινόμενο θα ήταν να πέσουν έστω και λίγες νιφάδες με θερμοκρασίες, για παράδειγμα, 10 ή 15 βαθμών Κελσίου.

Ασυνήθιστος ή ανώμαλος καιρός;

Η λέξη ανωμαλία παραπέμπει σε ένα ιδιότυπο ή ασυνήθιστο γεγονός που δεν φαίνεται να υπακούει σε κάποιον από τους γνωστούς νόμους.  Στην επιστήμη με τον όρο ανωμαλία εννοούμε βασικά κάτι το οποίο δεν μπορεί να εξηγηθεί με βάση τις ισχύουσες επιστημονικές θεωρίες. Επισημαίνεται ότι ορισμένες φορές ένα «ανώμαλο» γεγονός οδηγεί στη διατύπωση νέων νόμων και θεωριών. Για παράδειγμα, τα «περίεργα» αποτελέσματα της επανάληψης μιας προσομοίωσης που έκανε στις αρχές της δεκαετίας του 1960 ο Έντουαρντ Λόρεντζ οδήγησαν στη διατύπωση της Θεωρίας του Χάους. Η ελληνικής προέλευσης αγγλική λέξη anomaly σημαίνει απόκλιση ή εκτροπή από την κανονική ή συνηθισμένη τάξη, μορφή ή κανόνα και με αυτή την έννοια χρησιμοποιείται στην κλιματολογία και τη μετεωρολογία. Με βάση τα παραπάνω, η χιονόπτωση που σημειώθηκε πριν από λίγες μέρες στο Κάιρο της Αιγύπτου δεν θεωρείται ανώμαλο ή αφύσικο καιρικό γεγονός. Είναι ένα πολύ ασυνήθιστο (σπάνιο) φαινόμενο, το οποίο με βάση ακριβώς τη μικρή συχνότητα εμφάνισής του θεωρείται ακραίο.

Συνάντηση με καιρόφιλους

Οι συναντήσεις που κατά καιρούς κάνω με ερασιτέχνες μετεωρολόγους μού δίνουν ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση. Αισθάνομαι ότι βρίσκομαι κοντά σε δικούς μου ανθρώπους με τους οποίους μοιράζομαι τη λατρεία για τη φύση και τον καιρό και τους ευχαριστώ γιατί με αγαπούν και με εμπιστεύονται. Όπως παλιότερα με τα παιδιά της Hellas Weather, του Meteoclub, του Inmeteo κ.α., έτσι και προχθές με τα παιδιά του Snow Report Forum οι ώρες πέρασαν ευχάριστα (ελπίζω για όλους, γιατί δεν κατάφερα και πάλι να περιορίσω την πολυλογία μου), συζητώντας ενδιαφέροντα θέματα με πολλούς παλιούς και νέους φίλους. Θέλω να ευχαριστήσω τα παιδιά που από τις ιστοσελίδες του Snow Report Forum αναφέρθηκαν στο πρόσωπό μου με κολακευτικά λόγια, αλλά μάλλον υπερβάλλουν. Προσπαθώ να βγάλω άκρη με τον καιρό και το κλίμα, αλλά δεν τα ξέρω και δεν πρόκειται ποτέ να τα μάθω όλα. 

24 Νοεμβρίου 2013