Τι πραγματικά συνέβη στην Κρήτη;

Ύψη βροχής από 24 ως 26 Φεβρουαρίου

στους σταθμούς του ΕΑΑ στη Δ. Κρήτη

Στην Κρήτη τα μέσα ετήσια ύψη βροχής αυξάνονται από ανατολάς προς δυσμάς και από τα παράκτια προς το εσωτερικό και τις ορεινές περιοχές του νησιού. Το ετήσιο μέσο ύψος βροχής στις περισσότερες παράκτιες και πεδινές περιοχές κυμαίνεται από 500 ως 700 χιλιοστά και στα ορεινά συγκροτήματα από 1.300 ως 2.000 χιλιοστά. Τα Λευκά Όρη υπερέχουν σε ύψος βροχής από τον Ψηλορείτη και τη Δίκτη και το ίδιο ισχύει για τις νοτιοδυτικές ακτές σε σχέση με τις βόρειες ακτές του νησιού. Στα Λευκά Όρη παρατηρούνται μεγαλύτερα μέσα ετήσια ύψη ακόμα και από πολλές προσήνεμες στο ΝΔ ρεύμα ορεινές πλευρές της Πίνδου. Σημειώνεται ακόμα ότι η νότια παράκτια ζώνη του νομού Χανίων είναι μία στενή ζώνη, καθώς αμέσως αρχίζουν οι ορεινοί όγκοι του συγκροτήματος των Λευκών Ορέων. Αν οι Δ-ΝΔ περιοχές του νομού Χανίων δέχονται μεγάλα ύψη βροχής με Δ-ΝΔ ρεύμα, το ίδιο, και ίσως σε μεγαλύτερο βαθμό, ισχύει για τις νότιες περιοχές του νομού με Ν-ΝΑ ρεύμα.

Με βάση τα πολυετή αρχεία της ΕΜΥ, τα μέσα ετήσια ύψη βροχής στο Ηράκλειο, τη Σούδα και τη Βάμο είναι περί τα 508, 680 και 1020 χιλιοστά αντίστοιχα, ενώ τα μέσα ύψη βροχής του Φεβρουαρίου είναι 65, 113 κα 142 χιλιοστά αντίστοιχα.  Με βάση τις παρατηρήσεις του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), στη Δ. Κρήτη το χρονικό διάστημα από 24 – 26 Φεβρουαρίου έπεσαν πολύ μεγάλα ύψη βροχής. Το μεγαλύτερο ύψος βροχής παρατηρήθηκε στο οροπέδιο Ασκύφου (υψόμετρο 730 μέτρα) και ήταν 596 χιλιοστά (βλέπε χάρτη). Τα πέντε χρόνια που λειτουργεί ο σταθμός του ΕΑΑ δεν επαρκούν για να προσδιορίσουμε το μέσο ετήσιο ή μηνιαίο ύψος βροχής. Ενδεικτικά όπως μπορούμε να πούμε ότι στο Ασκύφου  σε μόλις τρεις μέρες έπεσε το 1/3 του νερού που πέφτει εκεί όλο το χρόνο και περισσότερο νερό από όσο πέφτει έναν ολόκληρο χρόνο στο Ηράκλειο. Η αλήθεια είναι ότι λόγω έλλειψης παρατηρήσεων δεν έχουμε αποκτήσει ακόμα επαρκή γνώση για το τι πραγματικά συμβαίνει με τον υετό στις ημιορεινές και ορεινές περιοχές της πατρίδας μας, αλλά απλές συγκρίσεις μπορούμε να κάνουμε, κρατώντας βέβαια κάποιες επιφυλάξεις.

   

Στη μετεωρολογία ένα μικρής ή μεγάλης κλίμακας ακραίο καιρικό φαινόμενο συμβαίνει με τη συγκυρία (συντυχία) και τη συνέργεια βασικών μετεωρολογικών παραμέτρων πάνω από μία περιοχή, της οποίας η μορφολογία του εδάφους παίζει επίσης σημαντικό ρόλο. Αναζητώντας τα αίτια των καταστροφών στην Κρήτη και κυρίως στις δυτικές περιοχές της, μπορούμε να πούμε τα παρακάτω:

1) Στη διάρκεια του Φεβρουαρίου η μεγάλης κλίμακας ατμοσφαιρική κυκλοφορία έφερε αξιόλογες διαταραχές στην κεντρική Μεσόγειο, οι οποίες κινούμενες ανατολικά προκάλεσαν στην Κρήτη ισχυρές βροχές και καταιγίδες. Το νερό που έπεσε κατέστησε το έδαφος κορεσμένο και με το νερό των νέων βροχών αυξήθηκε πάρα πολύ η επιφανειακή απορροή. 

2) Κατά τη διέλευση των ατμοσφαιρικών διαταραχών από το νησί οι θερμοδυναμικές διαδικασίες που συνδέονται με δυναμικά αίτια, τη θερμότητα της θάλασσας και την αυξημένη υγρασία προκάλεσαν μεγάλα ύψη βροχής σε μικρά χρονικά διαστήματα (αύξησαν την ένταση της βροχής). Θετικό ρόλο στην ένταση και τη διάρκεια της βροχής έπαιξε κατά περίπτωση και η ορογραφία.

3) Για το τριήμερο 24-26 Φεβρουαρίου μπορούμε να πούμε ότι συνέπεσαν όλα τα παραπάνω αίτια. Πέρα όμως από αυτά, παρατηρήθηκαν: (α) εμμονή των φαινομένων που εξηγείται με την αργή κίνηση του χαμηλού από τις ακτές της Λιβύης προς τα Δωδεκάνησα και (β) μεγάλη ένταση του υετού σε κρίσιμα χρονικά διαστήματα η οποία κατά τη γνώμη μου οφείλεται στην ισχυρή ζώνη σύγκλισης των ΒΑ με τους ΝΑ ανέμους που έλαβε χώρα πάνω από τις περισσότερο πληγείσες περιοχές (βλέπε μικρά κόκκινα βέλη στο χάρτη). Προφανώς, από μία λεπτομερέστερη μελέτη θα βγάζαμε περισσότερα και ασφαλέστερα συμπεράσματα για το τι πραγματικά συνέβη πριν από λίγα εικοσιτετράωρα στη Δ. Κρήτη.