Το μπουρίνι της Θεσσαλονίκης του 1983

Στη χώρα μας, το καταστροφικότερο μπουρίνι των τελευταίων τουλάχιστον 40 ετών παρατηρήθηκε αργά το απόγευμα της 21^ης Ιουλίου 1983 στην περιοχή του Θερμαϊκού Κόλπου. Η ανεμοθύελλα δημιούργησε πολλά προβλήματα στους μόνιμους κατοίκους και τους παραθεριστές της περιοχής. Ο ημερήσιος τύπος της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας ανέφερε πολλές ζημιές, οι σπουδαιότερες από τις οποίες ήταν:

-Εννέα, κατά ορισμένους δεκατρείς, πνιγμοί ανθρώπων κυρίως ερασιτεχνών ψαράδων στον Θερμαϊκό και κοντά στις ακτές της Θεσσαλίας.

-Σημαντικές ζημιές σε σκάφη κυρίως ψαράδικα.

-Αρπαγές στεγών σπιτιών στην πόλη της Θεσσαλονίκης.

-Διακοπές του ηλεκτρικού ρεύματος στη Θεσσαλονίκη με αποτέλεσμα την παγίδευση πολλών ανθρώπων στους ανελκυστήρες

-Διακοπές στο τηλεφωνικό δίκτυο.

-Ξεριζωμοί και θραύσεις πολλών δένδρων στην κεντρική Μακεδονία και ιδιαίτερα στην περιοχή της Θεσσαλονίκης.

-Καταστροφές από χαλάζι στην παραγωγή κυρίως ροδάκινων των περιοχών Νάουσας και Βέροιας.

-Καταστροφές από τους θυελλώδεις ανέμους στις δενδροκαλλιέργειες και τα θερμοκήπια των νομών Σερρών, Θεσσαλονίκης, Πιερίας, Χαλκιδικής, Λάρισας και Μαγνησίας.

Αναφορικά με τις συνθήκες ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας που επικρατούσαν στα Βαλκάνια στις 21-07-1983/00:00 UTC, στους χάρτες της μέσης τροπόσφαιρας ήταν εμφανής μια σκάφη χαμηλών υψών στην κεντρική Ευρώπη, την οποία τα προγνωστικά μοντέλα της εποχής κινούσαν γρήγορα νοτιοανατολικά. Λόγω αυτού του αιτίου οι προγνώσεις της ΕΜΥ περιλάμβαναν την εκδήλωση καταιγίδων στη Β-ΒΑ Ελλάδα και την επικράτηση ισχυρών ΒΔ ανέμων με το πέρασμα του επιφανειακού ψυχρού μετώπου. Αυτό που δεν είχε προβλεφτεί ικανοποιητικά ήταν η ένταση των φαινομένων. Μην έχοντας στη διάθεσή τους τις δορυφορικές εικόνες που υπάρχουν σήμερα, οι μετεωρολόγοι της απογευματινής βάρδιας της 21^ης Ιουλίου παρακολουθούσαν την εξέλιξη του καιρού κυρίως με τις αεροναυτικές παρατηρήσεις (METARS) που έφθαναν στα τηλέτυπα της Υπηρεσίας κάθε 30 λεπτά.

Οι όμβροι και οι καταιγίδες στη βόρεια Ελλάδα άρχισαν να εκδηλώνονται μετά τις 15:00 τοπική ώρα. Από την περιοχή του αεροδρομίου Μακεδονία η πρώτη ένδειξη της προσέγγισης του αναμενόμενου ψυχρού μετώπου καταγράφηκε στο METAR της 18:50 τοπικής ώρας, το οποίο έδινε ΒΔ άνεμο εντάσεως 15 κόμβων. Όσα όμως ακολούθησαν ήταν σχεδόν απίστευτα. Στις 19:15 έφθασε στο Εθνικό Μετεωρολογικό Κέντρο έκτακτη αεροναυτική παρατήρηση (SPECI) που ανέφερε ανεμοθύελλα-κονιορτοθύελλα με ΒΔ άνεμο εντάσεως 55 με 65 κόμβων. Σε μικρό χρονικό διάστημα, γύρω στις 19:50, στην περιοχή του αεροδρομίου εκδηλώθηκε  καταιγίδα η οποία έφθασε στη μεγαλύτερη έντασή της από 20:00 ως 20:20 τοπική ώρα. Στο διάστημα αυτό, πέρα από τις αστραπές και τους κεραυνούς που έπεφταν με μεγάλη συχνότητα, παρατηρήθηκαν: η μεγαλύτερη ένταση βροχής, η χαμηλότερη τιμή της θερμοκρασίας και η μεγαλύτερη ένταση των ριπών του ανέμου που έφθασαν τους 80 κόμβους (150 χιλιόμετρα την ώρα). Άλλες πηγές αναφέρουν ότι στο Θερμαϊκό καταγράφηκε ένταση ανέμου 155 χιλ. την ώρα, πληροφορία ρεαλιστική αν αναλογιστούμε ότι στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης υπάρχουν περιοχές που επηρεάζονται από τον Βαρδάρη περισσότερο από όσο επηρεάζεται το αεροδρόμιο Μακεδονία. Σημειώνεται ότι με βάση το αρχείο των ανεμολογικών παρατηρήσεων επιφανείας του Μ. Σ. του αεροδρομίου Μακεδονία της περιόδου 1930-1983, η ριπή του ανέμου των 80 κόμβων είναι η μεγαλύτερη που έχει ποτέ παρατηρηθεί και σημειώθηκε άλλες τρεις φορές: στις 21-2-1933 με Α-ΝΑ ανέμους και στις 26-11-1972 και 4-7-1980 με ΒΔ ανέμους.

Σε ότι αφορά τον υετό, το ταχέως κινούμενο ψυχρό μέτωπο της 21^ης Ιουλίου 1983 προκάλεσε τοπικούς όμβρους και καταιγίδες στην κεντρική και την ανατολική Μακεδονία, τη Θράκη, τις ανατολικές ακτές της Θεσσαλίας και της Στερεάς (ως την Τανάγρα), το βόρειο Αιγαίο και το ανατολικό Αιγαίο (ως της Σάμο). Το μεγαλύτερο ύψος βροχής παρατηρήθηκε στη Λήμνο. Όπως συνήθως συμβαίνει τη θερινή περίοδο, το πέρασμα του μετώπου σηματοδότησε την έναρξη επικράτησης συστήματος Ετησίων (μελτεμιών) στη χώρα. Σημειώνεται ότι λίγες μέρες μετά το μπουρίνι του Θερμαϊκού, στις 25 Ιουλίου 1983,  εκδηλώθηκε νέο μπουρίνι στον Στρυμονικό Κόλπο και τον Κόλπο της Καβάλας, ευτυχώς χωρίς ανθρώπινα θύματα.