Περί της καταστολής του χαλαζιού

 


Α) Ιστορική αναδρομή

Στην Ευρώπη, οι πρώτες προσπάθειες καταστολής του χαλαζιού χρονολογού­νται από το 14ο αιώνα, όταν επικρατούσε η άποψη ότι ο ήχος από τις καμπάνες των εκκλησιών ή ο θόρυβος από την πυροδότηση κανονιών μπορούσαν να αποτρέψουν την πτώση του χαλαζιού. Ωστόσο, η άποψη της χρησιμοποίησης των κανονιών για την αποτροπή σχηματισμού χαλαζοκόκκων μεγάλης διαμέ­τρου εδραιώθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα. Στα πλαίσια αυτής της πρακτικής, ο Αυστριακός παραγωγός κρασιού Άλμπερτ Στίγκερ δοκίμασε το 1896 ένα αντιχαλαζικό κανόνι σε μια περιοχή με οπωροφόρα δέντρα στη Στυρία. Ήταν ένα ολμοβόλο των 3 εκατοστών που είχε μονταρισμένο πάνω του το φουγάρο μιας ατμομηχανής. Η τεχνική αυτή είχε άδοξο τέλος, καθώς, πέρα από την άκρως αμφιλεγόμενη αποτελεσματικότητά της, η μαζική της εφαρμογή προκάλεσε πολλά δυστυχή­ματα.


Από το 1948 ως το 1952 Ελβετοί μετεωρολόγοι εκτέλεσαν ένα πείραμα με εκρηκτικούς πυραύλους στο Τέσσιν, αλλά δεν διαπίστωσαν διαφορές ανάμεσα σε προστατευμένες και μη προστατευμένες περιοχές. Στην Κένυα σε παρόμοιο πρόγραμμα ρίχτηκαν πάνω από 10.000 βλήματα σε περίοδο τεσσάρων χρό­νων, αλλά η επιτυχία που αναφέρθηκε δεν αποδείχθηκε επιστημονικά.

Στα χρό­νια που ακολούθησαν, αναπτύχθηκαν νέες μέθοδοι καταστολής του χαλαζιού οι οποίες στηρίζονταν στη σπορά των καταιγιδοφόρων νεφών με χημικές ουσίες και κυρίως με ιωδιούχο άργυρο. Οι εμπορικές εταιρείες καλλιέργησαν και πάλι μεγάλες προσδοκίες, εκμεταλλευόμενες την αγωνία των παραγωγών για τη σο­δειά τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι τη δεκαετία του 1970 στη Δ. Ευρώπη πουλιούνταν ελεύθερα μικροί φορητοί χαλαζοπύραυλοι με βεληνεκές περίπου 2 χιλιομέτρων. Οι αγρότες που τους αγόραζαν τους χρησιμοποιούσαν οι ίδιοι, όταν έβλεπαν ότι πάνω από τα χωράφια τους αναπτύσσονταν ογκώδεις σωρεί­τες που θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε σωρειτομελανίες. Οι ειδικοί αμφισβή­τησαν την αποτελεσματικότητα αυτής της διαδικασίας από την αρχή, επειδή το βεληνεκές των πυραύλων ήταν μικρό και δεν μπορούσαν με αυτό τον τρόπο να μεταφερθούν στο εσωτερικό του νέφους ικανοποιητικές ποσότητες από το υλικό σποράς. Στις μέρες μας, τα προγράμματα καταστολής του χαλαζιού εκτελούνται από εταιρείες στελεχωμένες με εξειδικευμένο προσωπικό και εξοπλισμένες με τα κατάλληλα μέσα.

 Β) Σύγχρονες αντιχαλαζικές εφαρμογές

Η πρώτη σύγχρονη θεωρία καταστολής του χαλαζιού με τη διαδικασία της σποράς των σωρειτομελανιών αναπτύχθηκε από Αμερικανούς τροποποιητές και­ρού και ονομάστηκε θεωρία της υπερεμφύτευσης. Η θεωρία αυτή στηρίζεται στην υπόθεση ότι αν σε ένα καταιγιδοφόρο νέφος εισάγουμε πολλούς παγοπυρή­νες, αυτοί δρουν ανταγωνιστικά σε ό,τι αφορά την «κατάκτηση» των διαθέσιμων υπέρψυχρων υδροσταγονίδιων του νέφους, με τελικό αποτέλεσμα την αποτροπή δημιουργίας χαλαζοκόκκων μεγάλης διαμέτρου. Μια άλλη λύση αποτροπής αυ­τού του ενδεχομένου είναι η παγοποίηση των υπέρψυχρων υδροσταγο­νιδίων του νέφους με την εισαγωγή τεχνητών παγοπυρήνων. Ο στόχος στην περίπτωση αυτή είναι να παγοποιήσουμε τα υπάρχοντα υπέρψυχρα υδροστα­γονιδία, πριν αυτά προλάβουν να δημιουργήσουν ογκώδεις χαλαζοκόκκους με τη διαδικασία της σύμφυσης.

Πέρα από τα μοντέλα της δημιουργίας συνθηκών αυξημένου ανταγωνισμού και της παγοποίησης των υπέρψυχρων υδροσταγονιδίων του νέφους, για την καταστολή του χαλαζιού εφαρμόζονται και άλλες τεχνικές που κατά περίπτωση στοχεύουν:

 Στην πρόκληση πρόωρης βροχόπτωσης, ώστε τα νέφη να αναγκαστούν να  δώσουν βροχή πριν προφθάσουν να δώσουν χαλάζι.

 Στο χαμήλωμα της τροχιάς των εμβρύων του χαλαζιού, ώστε αυτά να μην εισέλθουν στην περιοχή των ισχυρών ανοδικών ρευμάτων και αποκτήσουν μεγάλο όγκο.

 Στην πρόωρη διαδικασία συνένωσης με σπορά της θερμής περιοχής του νέ­φους, ώστε να αρχίσει νωρίτερα η βροχόπτωση και να περιοριστεί σημαντικά η ποσότητα του νερού πάνω από την ισόθερμη του μηδενός, δηλαδή η πο­σότητα του υπέρψυχρου νερού.

 Στην τροποποίηση των δυναμικών αιτίων, όπως είναι η πρώιμη εξασθένηση του ανοδικού ρεύματος, το «σπάσιμο» της κατακόρυφης αστάθειας σε πολ­λά μικρά κύτταρα κ.ά.

 Γ) Αποτελεσματικότητα των αντιχαλαζικών μεθόδων 

Αναφορικά με την αποτελεσματικότητα των σύγχρονων μεθόδων καταστολής του χαλαζιού, οι απόψεις διίστανται. Προσωπικά, καλύπτομαι από τις επίσημες θέσεις του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού που είναι καταγεγραμμένες στα πρα­κτικά της Διάσκεψης του Ορ­γανισμού που έγινε το 2007 στο Όσλο της Νορβηγίας:

 • Καλώς αναπτυγμένες τεχνολογίες παγογενετικής σποράς έχουν χρησιμοποιηθεί επιχειρησιακά σε πολλά μέρη του κόσμου για τον περιορισμό των ζημιών από το χαλάζι. Η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων έχει αποδειχθεί δύσκολη και η αποτελεσματικότητα παραμένει αμφιλεγόμενη.

 • Προσπάθειες για σπορά χαλαζοκαταιγίδων με υγροσκοπικούς πυρήνες έχουν γίνει, αλλά δεν έχουν δώσει αποδεδειγμένα αποτελέσματα.

 • Ορισμένες μέθοδοι, όπως η χρησιμοποίηση κανονιών ή συσκευών ιοντισμού, δεν έχουν φυσική βάση και δεν συνιστώνται.

 

Καλό Σαββατοκύριακο, φίλοι μου

19 σχόλια:

  1. Πολύ ενδιαφέρον δάσκαλε και αναλυτικό το άρθρο. Προσωπικά πιστεύω ότι, ότι γίνεται από προσπάθειες για την αντιχαλαζική προστασία, είναι σε μηδαμινή δυναμική. Κάπου είχα διαβάσει ότι κάτι προσπάθησαν με τα μέσα που αναφέρεται για την αντιχαλαζική προστασία σε κάποια χώρα και τα έκαναν χειρότερα, με αποτέλεσμα να πέσει άκρως πολύ νερό αλλά και χαλάζι. Κάτι τέτοιο είχα διαβάσει κάποτε αλλά μπορεί να είμαι και λάθος στις λεπτομέρειες. Καλησπέρα σε όλους και στον δάσκαλο μας κύριο ζιακόπουλο. Φραγκίσκος από παλαιό Φάληρο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Απορίες αδαούς .1).Η συμμετοχή αεροσκαφών πλησίον,εντός,ή υπεράνω τέτοιων επικινδύνων νεφικών σχηματισμών δεν εγκυμονεί κινδύνους για την ασφάλειά τους ?. 2)Σε ποιά φάση της όλης μετεοδιαδικασίας γίνεται η επέμβαση ?. 3).Μπορεί ταυτόχρονα να αναστέλλεται η χαλαζόπτωση αλλά και να περιορίζεται ο υετός υπό μορφήν βροχής?. 4).Τοξικότητα χρησιμοποιουμένων ουσιών ?.---------Π.Α.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Καλησπέρα σας.
    Αγαπητέ κύριε Πέτρο θα συμφωνήσω απόλυτα.Και εγώ έχω αυτές τις απορίες.
    Στα του καιρού τώρα.Αλλου έχει πέσει νερό με το τουλουμι, και αλλού ψιχαλες ή και καθόλου.Μαλιστα και σε κοντινές αποστάσεις.Αυτο έχει αυτή η εποχή.ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΡΙΝΘΊΑ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Διαβάζοντας το άρθρο θα ήθελα να μου λυθούν δυο απορίες:
    α)πως μπορούν να τροποποιηθούν τα δυναμικά αίτια που προκαλούν μια καταιγίδα;Δηλαδή τι ουσίες εισάγονται στα σύννεφα σε αυτήν την περίπτωση;
    β)Αν κάποιες μεθοδολογίες που περιγράφτηκαν στο κείμενο αναστέλουν και τις βροχοπτώσεις μαζί με τις χαλαζοπτώσεις.Πέρισυ το σεπτέμβριο αν δεν κάνω λάθος είχατε απαντήσει σε ένα σχόλιο πως δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά η μείωση των βροχοπτώσεων.Τελικά υπάρχουν περισότερες πληροφορίες για να μάθουμε τι ισχύει στο θέμα,το αν επηρεάζονται οι ποσότητες της βροχόπτωσης;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Την τελευταία μερα της αστάθειας μας επιφύλασσε για να χτυπήσει την περιοχή μου καταιγίδα,ενω τις προηγούμενες μέρες ξεσπουσαν γύρω γύρω,αφήνοντας σε εμας ποτηστικές βροχούλες.
    Σήμερα μας επηρέασε κατακεντρα την περιοχή μού,με πολύ βροχή,λίγο χαλάζι στο χωριό μου,και πολύ δυνατό ανεμο.
    Στο διπλανό χωριό στη Φανερωμένη,ισως Ταξιαρχίες και Πατουλιά,πολύ χαλάζι,ζημιές ξανά σε βαμβάκια,μποστανια,κηπευτικά,ακόμα και καλαμπόκια.
    Στο χωριό μου μονο στα πεπόνια ίσως έχουν ζημιά,λόγο του πολυ νερου που κράτησαν τα χωράφια.
    Βλεπω πάντως αυτήν την ώρα μανιτάρια στη βόρεια πλευρά,δεν περιμένω να έχουμε κατι εδώ,απλώς οταν σκοτεινιάσει,θα βλέπω λάμψεις απο αστραπές απο κείνη την μερια.
    Γιώργος πεδινά Τρίκαλα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Επί σχετικών ερωτήσεων φίλων του μπλογκ:
    - Τα αεροσκάφη είναι εφοδιασμένα και με εκτοξευόμενα φυσίγγια υλικού σποράς.
    - Για την επιλογή του χρόνου επέμβασης λαμβάνονται υπόψη συγκεκριμένα κριτήρια, στα οποία περιλαμβάνονται τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των καταιγιδοφόρων νεφών που ανιχνεύονται με τα ραντάρ καιρού.
    - Στο ερώτημα αν με την αντιχαλαζική επέμβαση μειώνεται ο υετός καμιά απάντηση δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί.
    - Έρευνα που έγινε στο Κολοράντο των ΗΠΑ έδειξε ότι οι συγκεντρώσεις ιωδιούχου αργύρου που βρέθηκαν στο έδαφος κατά την εκτέλεση προγράμματος τροποποίησης καιρού ήταν πολύ κάτω από το όριο που θα μπορούσε να βάλει σε κίνδυνο την ύπαρξη των βακτηρίων του χώματος. Άλλες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε φυτά, ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα, υδρόβιους οργανισμούς, ζώα κ.λπ. δεν έδειξαν επιβάρυνση με τη συγκεκριμένη χημική ουσία.
    - Αναφορικά με τις δυνατότητες τροποποίησης το καιρού, νομίζω ότι ο άνθρωπος δεν έχει να παρατάξει απέναντι στη φύση την ενέργεια που χρειάζεται για να νικήσει. Το όνειρό του είναι να το πετύχει με λίγη ενέργεια, όπως γίνεται με το άναμμα ενός σπίρτου που καίει ολόκληρο δάσος. Η γνώμη μου είναι ότι το «σπίρτο» με το οποίο θα έχουμε καιρό κατά βούληση θα αργήσουμε να το βρούμε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευχαριστίες για τις απαντήσεις.Δάσκαλε ίσως γεννηθήκαμε νωρίς..........Π.Α.

      Διαγραφή
    2. Ευχαριστούμε δάσκαλε. Φραγκίσκος από παλαιό Φάληρο.

      Διαγραφή
    3. Δάσκαλε ευχαριστούμε πολύ για τις επιμέρους απαντήσεις σας.
      Στην τελευταία πρότασή σας όσον αφορά τον άνθρωπο κ το κλίμα συμφωνώ στο εκατό τοις εκατό.
      Στην περιοχή μού από Τρίτη μέχρι χθες είχαμε καθημερινό σερί αστάθειας αλλά κ χιλιοστών με το δυνατότερο εχθές όπου μία 20λεπτη σφοδρή καταιγίδα με χαλάζι δυστυχώς,άφησε στο σταθμό μού 14mm.
      Η τοπικότητα για άλλη μία φορά μεγάλη όλες αυτές τις ημέρες.
      Αύριο κ μεθαύριο τώρα όλα δείχνουν ότι θα μας επηρεάσει ένα μέρος τού ψυχρού μετώπου των Βαλκανίων με κάποιες μπόρες κ βροχές κυρίως στα ανατολικά κ βόρεια σε διάφορες ώρες της ημέρας κ όχι κατά κύριο λόγο το απόγευμα.
      Χαλάζι κ έντονα φαινόμενα δε νομίζω να έχουμε καθώς η ατμόσφαιρα θα ψυχράνει κ άλλο αύριο κ κυρίως την Τρίτη σε όλη τη χώρα.
      Επίσης οι δυνατοί ΒΔυτικοί άνεμοι που θα επικρατήσουν στα ΒΔυτικα κ βόρεια θα μειώσουν σημαντικά τις πιθανότητες αξιόλογης αστάθειας στα ηπειρωτικά ενώ οι ΒΒΑ άνεμοι στα ανατολικά κ το Αιγαίο θα φέρουν πιο φθινοπωρινού τύπου βροχές στις εκεί περιοχές αλλά χωρίς κάποια αξιόλογη ένταση κ διάρκεια.
      Το κυριότερο θεωρώ θα είναι οι χαμηλές θερμοκρασίες κυρίως την Τρίτη όπου θα παραπέμπουν σε αρχές Μαΐου κ όχι σε μέσα Ιουνίου.
      Όσο για τη συνέχεια εννοείτε ότι θα ζεστάνει αλλά οι τρομολαγνικές αναρτήσεις κάποιων στα sosial media για έντονο επεισόδιο καύσωνα από τις 19 τού μήνα κ μετά θα πρέπει να σταματήσει.
      Έχει μαλλιάσει η γλώσσα μας να λέμε φιλτράρεται αυτά που διαβάζετε κ ακούτε.
      Για μένα τίποτα τέτοιο δε δείχνει ακόμη κ όλα τα σενάρια είναι ανοιχτά.
      Το σίγουρο είναι πως θα καλοκαιριάσει σταδιακά καθώς το ψυχολογικό φράγμα των 30β έχει να σπάσει πολλές μέρες κ για Ελλάδα αυτό δεν είναι κ τόσο συχνό.

      Διαγραφή
  7. Πρώτα να σβήσουμε εμείς τις σόμπες στο Βόιο και μετά να δούμε για τον καύσωνα που λέτε εσείς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ευχαριστούμε πολύ κύριε Ζιακοπουλε.
    Στο χωριό μου δεν έχει βρέξει ακόμα.Μονο τη σκόνη.Καλη Κυριακή σέ όλους.ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΡΙΝΘΊΑ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Στο μεταξύ, εγώ στο Παλαιό Φάληρο, μπουμπουνήτα άκουγα και οι καταιγίδες ούτε για αστείο να μπουν γερά στο λεκανοπέδιο. Από βροχή κάτι έριξε την Παρασκευή. Μας έκαψε το stream. Εχθές Σάββατο κύριε Δημήτρη αργά το απόγευμα έβλεπα στα μέρη σας και συγκεκριμένα προς τον Ισθμό της Κορίνθου από την ταράτσα μου, ένα θεαματικό Cumulus που ωρίμαζε και κέρδιζε σε ύψος και παράλληλα έβλεπα και τις αστραπές που έβγαζε, μέχρι το στάδιο που έσβησε λόγω απουσίας ηλιακής ακτινοβολίας και θέρμανσης του εδάφους. Ακόμα οι αστάθειες δεν έχουν τελειώσει και πιστεύω θα σας κάνει την χάρη να σας επισκεφτεί καταιγίδα. Καλησπέρα σε όλους και στον (δάσκαλο) κύριο ζιακόπουλο. Φραγκίσκος από παλαιό Φάληρο.

      Διαγραφή
  9. Aποσπασμα απο συνέντευξη του καθηγητη Αστρονομίας του Χάρβαρντ Αβι Λεμπ στη σημερινή Καθημερινή."Σε όλους τους τεχνολογικά προηγμένους πολιτισμούς ενυπάρχει η τάση αυτοκαταστροφής.Ο πολιτισμός μας είναι στην ενήλικη φάση του και αυτό σημαίνει ότι μάλλον έχουμε μπροστά μας μερικούς ακόμα αιώνες επιβίωσης και οι λόγοι μπορεί να είναι επειδή αλλάζουμε το κλίμα,είτε κάποιος πόλεμος,είτε κάποια επιδημία που θα μας εξαφανίσει.Υπάρχει βέβαια πάντα το ανθρώπινο πνεύμα,που μπορεί να πάει κόντρα σε όλες τις προσδοκίες και τις στατιστικές.Κυρίως εάν καταφέρουμε να πάμε στο Διάστημα ".--------Π.Α.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Αυτές οι καταιγίδες φίλε Φραγκίσκο,ήταν οριακά προς την Αργολίδα.Παντως το ξαναλέω ότι έχει μεγάλη τοπικότητα σε μικρές αποστάσεις.ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΡΙΝΘΊΑ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Δάσκαλε πολύ ωραία η ανάρτηση σας, δυστυχώς η τεχνολογία δεν έφτασε ακόμη σε σημείο να αποτρέπει τις χαλαζοπτώσεις οι οποίες είναι καταστροφικές για τις καλλιέργειες, ότι προσπάθειες γίνονται είναι ιμημετρα χωρίς καλά αποτελέσματα.Τωρα στα του καιρού επιτέλους έβρεξε την νύχτα αξιολογα εδώ στην Όθρυ ,με τη μέρα σήμερα να θυμίζει περισσότερο φθινώπορο με ψυχρά.Οσο για το μετέπειτα πιστεύω ότι δεν θα λείψουν και κάποιες βρόχουλες αυτή την εβδομάδα αλλά η κατάσταση φενεται να ομαλοποιηται και μετά του Αγίου πνεύματος φαίνεται να έρχεται το καλοκαίρι χωρίς ακραίες θερμοκρασίες όπως διαδίδεται από κάποιους, απλά μια ζεστή φυσιολογική για την εποχή που διανύουμε.χρηστος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. οι χαλαζοπτώσεις χρήστο μπορούν να τις εμποδίσουν εδώ και 50 χρόνια με την περιβόητη αντιχαλαζική προστασία που πειάνει από τον βόλο στα μέρη σου μέχρι τα τέμπη και την ελασώνα και από τα την καλαμπάκα μέχρι τον δομοκό και την ξυνιάδα.Αυτές οι περιοχές καλύπτονται από αντιχαλαζικά προγράμματα με αεροπλάνα.Το ερώτημα είναι αν μειώνονται ή αν εμποδίζονται ολοκληρωτικά οι βροχοπτώσεις σαν μια ανεπιθύμητη παρενέργεια μαζί με τις χαλαζοπτώσεις.Ο κ.Ζιακόπουλος δηλώνει πως δεν είναι δυνατόν να επιβεβαιωθεί.Ανεξαρτήτως από αυτό οι περισσότερες απόψεις από ειδήμονες του θέματος τι ακριβώς ισχυρίζονται έστω και αν ακόμα δεν έχει εξακριβωθεί.

      Διαγραφή
  12. Πασα υετικη προσφορά δεκτή.Τη νύχτα πήραμε ένα 10ρικάκι.Δεν ένιωσα έκπληξη ,δεδομένου ότι είχα διαβάσει το πρόσφατο σχόλιο του φίλου Φώτη και "διαθέτουμε" και Ανατολικη προσηνεμία .Σήμερα η μέρα φθινοπωρινή.Ακολουθεί η ....τρίτη κατανομή!---------Π.Α.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πέτρο, πρέπει πρώτα να πάρετε 17 mm (%) για να πάτε στη Β΄ Κατανομή. Έτσι ήθελε ο αείμνηστος Φλωράκης.

      Διαγραφή
    2. Τί θυμήθηκες τώρα Χρήστο!Έστι υπολόγιζε να στερήσει την αυτοδυναμία από τον άλλο επελαύνοντα αείμνηστο .Πάντως εμείς μετράμε το μπόι μας το καταμεσήμερο.Νάσε καλά εκεί πάνω στην ωραία Σαλονίκη.Καλοκαίρι έρχεται.Ξέρετε σεις.Χ α λ α ρ άααα!!.----Π.Α.

      Διαγραφή