Τύποι καταιγίδων

 

Μια απλή καταιγίδα με τον κύκλο ζωής της που περιλαμβάνει: (α) το στάδιο της ανάπτυξης, (β) το ώριμο στάδιο και (γ) το στάδιο της διάλυσης.

Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, τουλάχιστον ως τα μέσα του μήνα, οι συνθήκες θα είναι ευνοϊκές για την εκδήλωση καταιγίδων κυρίως στα ηπειρωτικά τις απογευματινές ώρες. Η εξέλιξη αυτή εγκυμονεί κινδύνους απώλειας ανθρώπινων ζωών και καταστροφών της αγροτικής παραγωγής, οι οποίοι δυνητικά θα προέλθουν από τους κεραυνούς, το χαλάζι, τους ισχυρούς ανέμους και τις αιφνίδιες πλημμύρες (flash floods). Επισημαίνεται ότι οι παραπάνω κίνδυνοι θα οφείλονται όχι μόνο στην ένταση των φαινομένων αλλά και στην εμμονή τους. Έχοντας αυτά υπόψη μου, είπα σήμερα να ασχοληθώ με τους τύπους των καταιγίδων που θα μας κάνουν παρέα τις επόμενες μέρες.

 

Ι) Απλό Κύτταρο ή Συνηθισμένη Καταιγίδα ή Καταιγίδα Αέριας Μάζας (Single Cell, Ordinary Cell Thunderstorm, Air Mass Thunderstorm).

Η καταιγίδα με μόνο ένα κύτταρο, δηλαδή ένα ανοδικό και ένα καθοδικό ρεύμα, έχει μικρή διάρκεια, διότι ο υετός που παρασύρεται από το καθοδικό ρεύμα πέφτει στο ανοδικό και το εξασθενεί, στερώντας το σύστημα από θερμό και υγρό αέρα. Στις καταιγίδες αυτού του τύπου, κατά κανόνα, το χαλάζι δεν είναι μεγάλης διαμέτρου και οι ριπαίοι άνεμοι δεν είναι ισχυροί.

 

II) Ομάδα Πολυ-κυτταρικών Καταιγίδων (Multi-cell Cluster)

Το μέσης κλίμακας σύμπλεγμα καταιγίδων που επηρέασε την Πελοπόννησο στις 15 Αυγούστου 2004

Ομάδα καταιγίδων με τα κύτταρα να βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια ανάπτυξης. Συγκεκριμένα, ενώ κάθε μεμονωμένο κύτταρο της ομάδας συμπεριφέρεται ως συνηθισμένο, οι επικρατούσες ατμοσφαιρικές συνθήκες είναι τέτοιες ώστε καθώς το πρώτο κύτταρο ωριμάζει μεταφέρεται από τους ανέμους ανώτερης ατμόσφαιρας κατά την διεύθυνση της ροής, ενώ την προηγούμενη θέση του παίρνει ένα νέο κύτταρο. Οι καταιγίδες αυτές προκαλούν πολύ μεγάλα ποσά υετού σε σχετικά μικρές περιοχές και οδηγούν σε πλημμυρικά φαινόμενα. Τα Mesoscale Convective Complexes είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα της κατηγορίας αυτής.

 

III) Γραμμή Πολυ-κυτταρικών Καταιγίδων ή Γραμμή λαίλαπας (Multi-cell line ή Squall Line)

Γραμμή λαίλαπας στο θερμό τομέα μιας ύφεσης σε σχετικά μεγάλη απόσταση από το ψυχρό μέτωπο

Μερικές φορές οι καταιγίδες οργανώνονται σε ευθεία γραμμή που μπορεί να επεκταθεί εκατοντάδες μίλια (γραμμή λαίλαπας). Ανοδικά ρεύματα και επομένως νέα κύτταρα σχηματίζονται από το gust front στο μπροστινό τμήμα του συστήματος, ενώ η βροχή και το χαλάζι ακολουθούν. Μεμονωμένα κύτταρα είναι δυνατόν να γίνουν πολύ ισχυρά με αποτέλεσμα μεγάλου μεγέθους χαλάζι ενώ το βίαιο ρεύμα εκροής του καθοδικού ρεύματος στην επαφή του με το έδαφος διαχέεται οριζόντια και προκαλεί καταστροφές. Οι γραμμές λαίλαπας συνήθως κινούνται με τον μέσο άνεμο σε περιβάλλον με ασθενές έως μέτριο κατακόρυφο wind shear και ασθενείς έως μέτριους ανώτερους άνεμους.

 

IV) Υπερκυτταρικές Καταιγίδες (Supercell Thunderstorms)

Οι υπερκυτταρικές καταιγίδες είναι ιδιαίτερα οργανωμένα συστήματα ικανά να εμμείνουν για πολλές ώρες και να προκαλέσουν ισχυρότατους ανέμους, πλημμύρες, μεγάλου μεγέθους χαλάζι και ισχυρούς σίφωνες. Στο παραπάνω σχήμα δείχνεται μια κάθετη τομή των ροών εισροής και εκροής σε μια υπερκυτταρική καταιγίδα. Απαραίτητη συνθήκη για τον σχηματισμό αυτού του τύπου της καταιγίδας είναι η ύπαρξη ισχυρού κατακόρυφου wind shear με στροφή των ανέμων καθ’ ύψος ώστε να προκληθεί περιστροφή του ανοδικού ρεύματος. 

Λόγω του περιστρεφόμενου ανοδικού ρεύματος, η απεικόνιση των supercell καταιγίδων στο ραντάρ παίρνει τη μορφή αγκίστρου (hook echo). Για τη δημιουργία σίφωνα είναι αναγκαία η δημιουργία μεσοκυκλώνα στο εσωτερικό της περιστρεφόμενης καταιγίδας. Το μεμονωμένο χαμηλό σύννεφο κάτω από την καταιγίδα (wall cloud) είναι πρόδρομος του σίφωνα.