Η επέκταση του αντικυκλώνα των Αζορών οδηγεί σε «πρωτοφανείς» αλλαγές το κλίμα της Δυτικής Ευρώπης!

Υετός (αριστερά) και πίεση στη ΜΣΘ (δεξιά) κατά τη διάρκεια ενός χειμώνα με μεγάλη προς τα Β-ΒΑ επέκταση του αντικυκλώνα των Αζορών. Τα βέλη δείχνουν την κατεύθυνση προ της οποία γίνεται η μεταφορά υγρασίας. Πηγή: Cresswell-Clay et al (2022).

Πριν από μερικούς μήνες δημοσιεύτηκε στο Nature Geoscience ενδιαφέρουσα μελέτη με τον τίτλο: «Twentieth-century Azores High expansion unprecedented in the past 1,200 years» (Cresswell-Clay, N. et al, 2022), οι συγγραφείς της οποίας συγκέντρωσαν παρατηρήσεις, προσομοιώσεις μοντέλων και δεδομένα παλαιοκλίματος για να αναλύσουν τις αλλαγές στο κλίμα του Βόρειου Ατλαντικού τα τελευταία 1.200 χρόνια. Οι ερευνητές βρήκαν ότι οι χειμώνες με μεγάλο ύψος του αντικυκλώνα των Αζορών είναι πολύ πιο συνηθισμένοι μετά τη βιομηχανική εποχή παρά πριν από αυτή και ότι αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης είναι η μείωση των βροχοπτώσεων στην Ισπανία και την Πορτογαλία και η αύξηση των βροχοπτώσεων στη Μ. Βρετανία. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στη μελέτη, αν στην προβιομηχανική εποχή  ένας ακραία ξηρός χειμώνας ερχόταν μια φορά στα δέκα χρόνια, τον 21^ο αιώνα έρχεται μια φορά σε τέσσερα  χρόνια. Οι συγγραφείς της εν λόγω μελέτης τονίζουν ακόμα ότι η επέκταση του αντικυκλώνα των Αζορών συνδέεται με την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Η μελέτη έτυχε ευνοϊκής κριτικής και θετικών σχολίων αν και δεν έλειψαν κάποιες παρατηρήσεις αναφορικά με το βαρύγδουπο χαρακτηρισμό της επέκτασης του αντικυκλώνα των Αζορών ως πρωτοφανούς (unprecedented). Επιπλέον, ορισμένοι εξέφρασαν επιφυλάξεις στο κατά πόσο αυτή η επέκταση είναι αποτέλεσμα της αύξησης των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα και κάποιοι είπαν ότι οι συγγραφείς στη μελέτη τους θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν και τις διαχρονικές αλλαγές της Ταλάντωσης του Βορείου Ατλαντικού.

Προσωπικά, βρήκα ενδιαφέρουσα τη μελέτη αυτή και έκανα κάποιες παραπέρα σκέψεις αναφορικά με τις επιπτώσεις της στον καιρό της χώρας μας, τις οποίες (σκέψεις) αποφάσισα να τις μοιραστώ μαζί σας. Καταρχάς, ασφαλή συμπεράσματα για τη συσχέτιση της επέκτασης του αντικυκλώνα των Αζορών με τη μείωση των βροχών στην περιοχή μας είναι δύσκολο να εξαχθούν, Όμως, αν αποδεχθούμε την «ατμοσφαιρική τραμπάλα» μεταξύ ΒΔ και ΝΑ Ευρώπης (βροχές στην Αγγλία καλοκαιρία στην Ελλάδα και το αντίστροφο), δεν μπορεί να αποκλειστεί η περίπτωση μείωσης των βροχοπτώσεων και στη χώρα μας λόγω του συγκεκριμένου αιτίου.

Αυτό που χρήζει περισσότερης συζήτησης είναι το γεγονός ότι οι ερευνητές εμμέσως πλην σαφώς έθεσαν ένα όριο στην προς το βορρά επέκταση του αντικυκλώνα των Αζορών και αυτό δεν είναι άλλο από τα Βρετανικά Νησιά. Εκεί, κατά τη μελέτη, φαίνεται να γίνεται η ανάμιξη των υποτροπικών θερμών αερίων μαζών με τις ψυχρότερες αέριες μάζες πολικής προελεύσεως που εξηγεί τις αυξημένες βροχές στην περιοχή. Αν ο αντικυκλώνας επεκτεινόταν βορειότερα της Αγγλίας, η ζώνη του αυξημένου υετού θα μετατοπιζόταν βορειότερα. Αυτή η σκέψη με γύρισε πίσω στην ανάρτηση της 7^ης Ιανουαρίου 2023 (Χιονο-ιχνηλάτες Αντικυκλώνες και Κυματικά Πακέτα Ρόσμπι), για την οποία αυτά που ακολουθούν αποτελούν συμπλήρωμα.

Ο αντικυκλώνας των Αζορών είναι ένας ημιμόνιμος υποτροπικός αντικυκλώνας που σχηματίζεται με συγκεκριμένο τρόπο στην περιοχή των καθοδικών κινήσεων που παρατηρούνται στο βόρειο άκρο του κυττάρου Hadley και στο νότιο άκρο του κυττάρου Ferrel. Κατά τη γνώμη μου, οι υποτροπικές θερμές αέριες που παρατηρούνται στην ανώτερη ατμόσφαιρα πάνω από την ευρύτερη περιοχή των Αζορών δεν μετακινούνται από μόνες τους προς τις περιοχές της Β-ΒΔ Ευρώπης που βρίσκονται βορειότερα της Μ. Βρετανίας. Η μετακίνησή τους γίνεται από έναν «ελκυστή» (στην πρόσφατη ανάρτηση τον ονομάσαμε κυματικό πακέτο Ρόσμπι) που αναπτύσσεται στον Α-ΒΑ Ατλαντικό και προωθεί τις μάζες αυτές προς τη ευρύτερη περιοχή της Νορβηγικής Θάλασσας, δημιουργώντας εκεί έναν, ας τον πούμε, θυγατρικό αντικυκλώνα του αντικυκλώνα των Αζορών. Με άλλα λόγια, ο αντικυκλώνας των Αζορών είναι η «μαμά», το βάθρο ή το εφαλτήριο, αν θέλετε, για να φθάσουν οι υποτροπικές θερμές αέριες μάζες στη Β-ΒΔ  Ευρώπη. Χωρίς την ύπαρξη του προαναφερθέντα «ελκυστή» οι θερμές αέριες μάζες δεν είναι εύκολο να κινηθούν προς τις περιοχές που βρίσκονται Β-ΒΑ της Μ. Βρετανίας.

 

Θυμίζω ότι η δουλειά του προαναφερθέντα «ελκυστή» δεν σταματάει στη Β. Ευρώπη. Είναι αυτός που ως ενεργειακός παλμός διατρέχει το βόρειο μέρος του αντικυκλώνα εμποδιστή και στη συνέχεια αναπτύσσει τον αυλώνα της Α-ΒΑ Ευρώπης, ο οποίος θα κατεβάσει ψυχρές αέριες μάζες στη Ν-ΝΑ Ευρώπη και τη Μεσόγειο.