Η ανύψωση του αντικυκλώνα των Αζορών


Χθες, φίλος του μπλογκ σε σχόλιό του ρώτησε: «Η ανύψωση ή μη του Αντικυκλώνα των Αζορών εξαρτάται από την υπόλοιπη ατμοσφαιρική κυκλοφορία στον Ατλαντικό (χαμηλά) ή κάτι άλλο? ή είναι όντως θέμα "τεμπελιάς"? Ερωτώ, κατανοώντας ότι είναι δύσκολο για έναν επιστήμονα να δώσει απλοϊκές απαντήσεις σε ερωτήσεις ανθρώπων χωρίς υπόβαθρο γνώσεων πάνω σε αυτό το πεδίο». Επειδή αυτού του είδους οι ερωτήσεις απασχολούν πολλούς φίλους, είπα να καταθέσω την άποψή μου σε ξεχωριστή ανάρτηση.


Στην αριστερή εικόνα αποτυπώνονται τα μέσα γεωδυναμικά ύψη στη στάθμη των 500 hPa (mb) του Β. Ημισφαιρίου για το μήνα Ιανουάριο. Ειδικότερα, με το έντονο καφέ χρώμα αποτυπώνεται η μέση θέση του πολικού αεροχειμάρρου, με τις διακεκομμένες μαύρες γραμμές οι άξονες των σκαφών χαμηλών υψών (troughs) και με το ανοιχτό καφέ χρώμα οι μεγάλες οροσειρές. Στη δεξιά εικόνα παρουσιάζεται μια τυπική κατάσταση στην ίδια στάθμη πίεσης με έξι πλανητικά κύματα (κύματα Rossby), στην οποία μπορούμε να δούμε πώς συνδέονται τα κύματα Rossby με τα επιφανειακά βαρομετρικά συστήματα.



Παρατηρώντας το μέσο χάρτη με τα επιφανειακά βαρομετρικά συστήματα που αντιστοιχεί στον πρώτο (αριστερό) χάρτη, βλέπουμε τη μεγάλη ανταπόκριση του χαμηλού της Ισλανδίας με την ανώτερη ατμόσφαιρα, τη δυσδιάκριτη για τους πολλούς ανταπόκριση του αντικυκλώνα των Αζορών και την αναντιστοιχία του Σιβηρικού αντικυκλώνα με την ανώτερη ατμόσφαιρα, επειδή ο συγκεκριμένος αντικυκλώνας είναι αποτέλεσμα των ψυχρών αερίων μαζών που λιμνάζουν στα κατώτερα ατμοσφαιρικά στρώματα πάνω από την Ασία.

Βασικά συμπεράσματα:

α) Τα κύματα Rossby αποτελούν το κυρίαρχο συστατικό της κυκλοφορίας των μέσων πλατών (κύτταρο Ferrel). Ο τροπικός αέρας μεταφέρει θερμότητα προς τους πόλους και ο πολικός αέρας απορροφά θερμότητα καθώς κινείται προς τον Ισημερινό σε μια προσπάθεια να επαναφέρουν την ατμόσφαιρα σε θερμική ισορροπία.

β) Στο σχηματισμό των κυμάτων Rossby σημαντικό ρόλο παίζει η γεωγραφία της Γης. Όπως φαίνεται στον πρώτο χάρτη, οι βασικές σκάφες (κοιλιές) των κυμάτων παρατηρούνται στις υπήνεμες περιοχές των Βραχωδών Ορέων και του υψιπέδου του Θιβέτ (Ιμαλάια). Η τρίτη σκάφη του σχήματος, αν και σε μικρότερο βαθμό, συνδέεται με την οροσειρά των Άλπεων.

Η απάντηση:

Η ανύψωσή του αντικυκλώνα των Αζορών σε μεγαλύτερα γεωγραφικά πλάτη εξαρτάται από την ατμοσφαιρική κυκλοφορία που επικρατεί μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο στο Β. Ατλαντικό - Δ. Ευρώπη, η οποία δεν είναι ανεξάρτητη από τη γενική κυκλοφορία του Β. Ημισφαιρίου για να μην πω όλης της Γης.

Από κλιματολογικής πλευράς, η μέση θέση του αεροχειμάρρου στον Β. Ατλαντικό (βλέπε μέσο χάρτη στη στάθμη των 500 hPa) μάς λέει ότι, τουλάχιστον τον Ιανουάριο, η τάση ανύψωσης του αντικυκλώνα των Αζορών είναι θετική. 

23 σχόλια:

  1. Ευχαριστούμε, πολύ ωραίο άρθρο!

    Δημήτρης - Χαλκίδα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ευχαριστούμε κύριε Ζιακοπουλε για το ωραίο άρθρο νά είστε καλά! Κόρινθος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ψυχρότερος από ό,τι συνήθως θα είναι ο Ιανουάριος, ειδικά μετά το πρώτο δεκαήμερο και ως το τέλος του, σύμφωνα με την εκτίμηση του Βασίλη Πανάκογλου στο weathergrouo.gr. Περισσότερες πιθανότητες για χιονοπτώσεις και σε πιο χαμηλά υψόμετρα έχουν οι περιοχές ανατολικά της Πίνδου. Κάτι που σημαίνει ότι μάλλον οι ψυχρές εισβολές θα έρχονται - ως συνήθως τα τελευταία χρόνια - από τα ανατολικά προσήνεμα. Αυτό το τελευταίο είναι περισσότερο δική μου αίσθηση (δεν το αναφέρει η εκτίμηση), καθώς ο καιρός έχει την τάση να επαναλαμβάνεται.
    https://weathergroup.gr/2021/12/29/%ce%b5%ce%ba%cf%84%ce%b9%ce%bc%ce%b7%cf%83%ce%b7-%ce%b9%ce%b1%ce%bd%ce%bf%cf%85%ce%b1%cf%81%ce%b9%ce%bf%cf%85-2022-%ce%b5%ce%bb%ce%bb%ce%b1%ce%b4%ce%b1/

    Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το γεγονός ότι στην Αττική ψύχρανε ο καιρός τη βδομάδα πριν τα Χριστούγεννα και άρχισε να φτιάχνει από την παραμονή και ανήμερα και το ίδιο ακριβώς συνέβη και τώρα πριν την Πρωτοχρονιά. Κάπως έτσι η Αττική έχει σταθερά 4-5 βαθμούς χαμηλότερη θερμοκρασία από τη Ζάκυνθο - αν και βρίσκονται στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος περίπου - με καιρό βορείου ρεύματος.

    Οι βοριάδες ή οι βροχές να ξερίζωσαν άραγε ένα δεντράκι, μαζί με το στήριγμα του πάνω από την αγαπημένη μου ακτή. Μάλλον οι βροχές, καθώς είχε εξαφανιστεί ο λάκκος του και είχαν παρασυρθεί και το χώμα και οι πέτρες που τον οριοθετούσαν, προφανώς από κάποιο ορμητικό ρυάκι νερού. Ακόμα μία απόδειξη ότι ουκ εκ τω πολλώ το ευ.
    Β. ΣΠ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Συμφωνώ! 18 βαθμούς έχει η Κέρκυρα σήμερα. Αυτό που συμβαίνει με εμάς τους δυτικούς είναι ότι έχουμε πολύ υετο με νοτιάδες και όταν μπει ο βοριάς που πολλές φορές δεν μπαίνει και ολας το πουλάκι έχει πετάξει. Ενώ η Αττική έχει λιγότερες μέρες με υετο αλλά συνήθως συνδυάζεται με βοριά. Αυτό παρατηρείται πολύ συχνά τα τελευταία χρόνια και πιστεύω είναι αποτέλεσμα της κλιματικής εμμονής και αλλαγής.

      Διαγραφή
  4. Γιάννης απο Μυτιληνη30 Δεκεμβρίου 2021 στις 3:17 μ.μ.

    Πολύ ωραίο το άρθρο δάσκαλε!! Ευχαριστούμε πολύ!! Καλησπέρα! (Εδω εβρεχε σχεδόν 24 ωρες συνεχόμενα..)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Κύριε Ζιακοπουλε ευχαριστούμε πολύ για τις επιστημονικές γνώσεις που μας χαρίζετε.
    Λέτε τόσο απλά και κατανοητά τα πράγματα, που και άσχετος να είναι κάποιος (όπως εγώ), θα καταλάβει αρκετά.Να σας έχει ο Θεός καλά, και να μοιράζετε τις γνώσεις σας μαζί μας.
    Καλό απόγευμα σε όλη την παρέα του μπλογκ.ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ευχαριστώ και προσωπικά για την απάντησή σας. Είστε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για την αξία που έχει το να αγαπάμε τις επιλογές μας. Άγγελος - ΑΘΗΝΑ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Πέρυσι τον Ιανουάριο και το Φεβρουάριο, η μασκότ του μπλογκ ήταν ο Μπουράν. Φέτος, απ'ότι φαίνεται θα είναι ο Αζόρ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ωραία τα γράφει ο κύριος Ζιακοπουλος και όλα πολύ σωστά! Βέβαια όλα αυτά είναι σε θεωρητικό επίπεδο. Στην πράξη να δούμε τι θα γίνει. Πάντως ως τώρα ο χειμώνας ζορίζεται να επιβληθεί όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η Γαλλία θα κάνει ρεβεγιόν με 25αρια,θερμοκρασιες ρεκόρ. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού η Αλάσκα βιώνει φθινόπωρο με 15αρια και βροχες και την ίδια ώρα η Καλιφόρνια θάβεται στο χιονι. Όλα αυτά είναι αντικείμενο προβληματισμό. Στα δικά μας τώρα. Όλοι μας από το φθινόπωρο κιόλας ήμασταν αισιόδοξοι για το φετινό χειμώνα, και ο Φώτης και ο Χριστόδουλος κτλ. Περιμέναμε να πάει καλύτερα από το περσινό έκτρωμα, αν εξαιρέσουμε την Μηδεια που χιόνισε καλά που αλλού? Στην Αττική, αλλά ως τώρα ο χειμώνας μας ψιλό απογοητεύει. Εντάξει έχουμε πολλές βροχές και χιόνια στα βουνά, αλλά άμα κάνει καμία εβδομάδα ανοιξιάτικο καιρό τις μέρες της πρωτοχρονιάς δε θα μείνει χιόνι ούτε στα 2000μετρα.Στα τρεξίματα των μοντελων υπάρχει εδώ και μέρες μια τάση συσσώρευσης κρυου στην ανατολική Ευρώπη γύρω στα Θεοφάνια αλλά προς το παρόν αυτό κολλάει στα Βαλκάνια και δε δείχνει διάθεση να κατέβει αυτούσιο στην Ελλάδα, παρά μόνο ένα μικρό κομμάτι κάνοντας δύσκολη την πιθανότητα για πεδίνο χιονι στο πρώτο δεκαήμερο του Γενάρη. Τώρα αυτά που λέει ο Βαγγέλης ο Σπανός για τη μακροπροθεσμη εκτίμηση του Πανακογλου δεν τα πέρνω και πολύ τις μετρητοίς γιατί ως τώρα ο συγκεκριμένος έχει πέσει σε πολλα έξω από αυτά που εκτιμούσε. Ούτε ενθουσιαζομαι με την περιφημη ΑΣΘ που θα συμβεί αρχές Γενάρη όπως διάβασα σήμερα γιατί και άλλες χρονιές δεν μας επηρέασε καν εδώ στην Ελλάδα. Σκέφτομαι μήπως στο τέλος επαληθευτούν οι τρελό Αμερικανοί του ΑΚΙΟΥ,που προέβλεψαν ηπιο χειμώνα στη Μεσόγειο με πολλές βροχές. Καλή πρωτοχρονιά σε όλους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Τον Δεκέμβριο επαληθεύτηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό η εκτίμηση του Βασίλη Πανάκογλου, πάντως. Για την Αιφνίδια Στρατοσφαιρική Θέρμανση το severe-weather.eu γράφει απ' ό,τι κατάλαβα από τα συμφραζόμενα, διότι το κείμενο ήταν τεράστιο, ότι δεν θα είναι σημαντική και κατά κύριο λόγο θα επηρεαστούν οι ΗΠΑ με ψυχρό καιρό και όχι τόσο η Ευρώπη. Μεταξύ άλλων αναφέρει, ότι στο μεγαλύτερο διάστημα του Ιανουαρίου ο πολικός στρόβιλος θα είναι ισχυρός και σταθερός, δηλαδή, το ψύχος δεν θα διαχέεται σε νοτιότερα γεωγραφικά πλάτη.
      https://www.severe-weather.eu/global-weather/polar-vortex-winter-warming-wave-2022-cold-forecast-fa/

      Τέλος, το απογευματινό τρέξιμο του τζίφου δείχνει όντως ανύψωση του Αζορικού μετά τα Φώτα, αλλά πολύ δυτικά στον Ατλαντικό, με συνέπεια η ψυχρή εισβολή να σημειώνεται στη Γαλλία, την Ισπανία, αλλά και το Μαρόκο, την Τυνησία και σε δεύτερο χρόνο στην Αλγερία (στα ορεινά στις αφρικανικές χώρες), καθώς ο αντικυκλώνας θα σκάβει το ψύχος από τη Σκανδιναβία και τη βόρεια Ευρώπη.

      Ένα τρέξιμο είναι, βέβαια, και αύριο ο τζίφος μπορεί να δείχνει άλλα. Όπως έδειχνε και χθες για τα Φώτα ψυχρή εισβολή και σήμερα το απόγευμα το γύρισε σε ζωνική.
      Β. ΣΠ.

      Διαγραφή
    2. Το accu ειδικά στις χειμερινές εκτιμήσεις έχει πεσει πολλές φορές μέσα τα τελευταία χρόνια- κυριως ως προς τα βασικά χαρακτηριστικά

      Διαγραφή
    3. Ως προς τα τωρινα καιρικά να συμπληρώσω οτι πολύ νερό έχει πέσει εδώ στη Ρόδο, αλλά και σε όλο το ευρυτερο ανατολικό Αιγαίο. Ο Δεκέμβριος φαίνεται εδώ να κλείνει με 280 χιλιοστά περιπου υετου (μπορεί και παραπάνω)

      Διαγραφή
  9. Πολύ διαφωτιστική απάντηση.Η κατακλείδα του άρθρου μας επιτρέπει κάποιες σκέψεις ως προς τη χωροθέτηση του Αζορικού μέσα στον Γενάρη και τα εξ αυτής συνεπαγόμενα.-----Π.Α.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Χμ...
      Η ανύψωση του Αζορικού δεν συνεπάγεται κατ' ανάγκη χιόνια στην Ελλάδα.
      Η ενίσχυσή του δεν αποτελεί δείκτη πρόγνωσης.
      Η σύγκριση της ισχύος του Αζορικού με την ισχύ του Ισλανδικού χαμηλού έχει προγνωστική αξία σύμφωνα με τη γνωστή σχέση: αμφότεροι ισχυροί θετικό ΝΑΟ, αμφότεροι εξασθενημένοι αρνητικό ΝΑΟ.
      Το θέμα αζορικός αντικυκλώνας και κλιματική αλλαγή που θέτει παρακάτω ο "Θωμάς" είναι ενδιαφέρον και κάποια στιγμή θα το δω.

      Διαγραφή
    2. ευχαριστώ κύριε Ζιακόπουλε...θεωρώ ότι η τελευταία δεκαετία μας έχει δώσει πολλά θέματα...κυρίως τις εμμονές της κυκλοφορίας..και κάτι που εσείς έχετε πεί δεν ξέρουμε τι μαυρα κουτιά ανοίγουν στο κλίμα!..δεν ξέρω αν στην ίδια συνέντευξη μιλήσατε...ότι τα θαλάσσια ρεύματα δεν είναι δεδομένα ,αλλά σε βάθος χρόνου και αυτά αλλάζουν...."θωμάς"

      Διαγραφή
  10. εξαιρετικό κύριε Ζιακόπουλε και ολίγον αισιόδοξο...μικρη παρατηρήση
    Η όποια άνοδος του Αζορικού φέτος έρχεται να αντιμετωπίσει το ισχυρό δυτικό ρεύμα που προκαλείται από τον κρύο Ειρηνικό, και το οποίο κρατά τις ψυχρές μάζες σε πλάτη από το ύψος της Δανίας και παραπάνω...σε όλες τις προσπάθειες διάρησξης του ο Αζορικός δεν καταφέρνει τιποτα.Εκείνο δε που μου φαίνεται περίεργο είναι οτι αυτό το ρεύμα δεν ακολουθεί τους κανόνες του ρεύματος του κόλπου αλλά μεταφέρει...ολη την δυναμική του στην Σκανδιναβία και μετά στην Ρωσσία...ενώ κανονικά επρεπε να ζεσταίνει και αυτά τα πλάτη.
    Οποτε μπορείτε κάντε και μια μνεία για τις αλλαγές που διαπιστώιηκαν στον Αζορικό..τα τελευταία χρόνια .όπως τις αλλαγές του Σιβηρικού που τα δυτικά κράσπεδα του εξαφανίστηκαν.
    "θωμάς"

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Πάντως στους καλούς φίλους, που αδημονούν για μια ασφαλή και αξιόπιστη πρόγνωση για τον καιρό όλου του Γενάρη,θα έλεγα ότι αυτή θα γίνει τον.....Φλεβάρη!!.Όσον αφορά στις πρώτες μέρες του 2022 φαίνεται αυτές να είναι η χαρά των.....Ευαγγελιστών!!.----------Π.Α.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Πάντως οι βροχές μέχρι τώρα, στις αμέσως ανατολικές περιοχές κατά μήκος της Πίνδου, είναι λιγοστές.Χρειαζομαστε πολλά νερά ακόμη για να γεμίσει ο υδροφόρος ορίζοντας.Περιμενουμε και ελπίζουμε στον χειμώνα που είναι μπροστά μας.
    Καληνύχτα σε όλη την παρέα.ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Καλημέρα σας. Τελικά, σε συνέχεια του προχθεσινού σχολίου μου, μάλλον θα "πιάσει" και στη δυτ. Ελλάδα με χιόνια στα ορεινά.
    Καλή χρονιά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Mπα, προσήνεμο τον βγάζει το ευρωπαϊκό για ανήμερα των Φώτων, αν και ο τζίφος στο πρωινό τρέξιμο φέρνει τον αυλώνα πιο δυτικά. Βέβαια, μέχρι χθες αμφότερα τα μοντέλα έδιναν απλά ένα κρύο σαν το σημερινό, παραμονή Πρωτοχρονιάς, για το διήμερο 6-7/1. Η παράδοση, αλλά και η εμμονή που υπάρχει δυστυχώς τα τελευταία χρόνια, δείχνουν ότι αν υπάρξει τελικά χιονιάς, πιθανότατα θα είναι προσήνεμος και επιλεκτικός, όπως κι εκείνος στις 18-19/12. Συνηθισμένη η Αττική στα χιόνια.

      Όπως και να 'χει καλή χρονιά σε όλους με αγάπη, ειρήνη και υγεία. Κι εσείς κ. Ζιακόπουλε, βάλτε και καμία θαλάσσια φωτογραφία. Και η θάλασσα μέρος της φύσης είναι και συχνά αναδεικνύει καλύτερα από κάθε άλλο τοπίο τα καιρικά φαινόμενα. Όπως για παράδειγμα μία φωτογραφία που είχα βγάλει στις 10 ή στις 12 Οκτώβρη με τέσσερις θαλασσοκόρακες να κολυμπούν υπό βροχή σε γκρίζα νερά και με βαριά συννεφιά. Και πάλι χρόνια πολλά.
      Β. ΣΠ.

      Διαγραφή
  14. Καλημέρα και Καλή χρονιά από την λίμνη Chiemsee , και καλή τύχη σε όλους.Ενα προσωπικό ευχαριστώ σε εσάς ,που ασχολείστε με όλους εμάς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γεια σου, Γιάννη! Πριν από κάποια χρόνια, έτυχε να βρεθώ κι εγώ για λίγες μέρες στο Λιντάου, μια μικρή πόλη της Βαυαρίας που βρισκεται στις ακτές της λίμνης Κωνσταντίας (Bodensee στα Γερμανικά). Τα τοπία, πραγματικά, ήταν πολύ όμορφα. Να περνάς καλά και καλή χρονιά.

      Διαγραφή
  15. Αυτό που φαίνεται σαν σίγουρο, είναι ότι από αύριο θα έχουμε σχετικά υψηλές θερμοκρασίες μέχρι και την Τετάρτη όπου πάμε για 22 με 23 βαθμούς. Καλή χρονιά παιδιά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή