Περί καυσώνων και απότομων κλιματικών μεταβολών

Με αφορμή το σχόλιο φίλου του μπλογκ περί καυσώνων και απότομων κλιματικών μεταβολών που δημοσιεύτηκε στην προηγούμενη ανάρτηση, παραθέτω τα συμπεράσματα δύο σχετικών εργασιών που παρουσιάστηκαν σε Πανελλήνια Συνέδρια Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και Φυσικής της  Ατμόσφαιρας.

Απ' όλα έχει ο μπαξές του καιρού!

Η κανονική σειρά (τάξη) των καιρικών φαινομένων το καλοκαίρι στη χώρα μας

Το νέο εικοσιτετράωρο (Παρασκευή), οι υψηλές θερμοκρασίες θα είναι το κύριο χαρακτηριστικό του καιρού στις περισσότερες χώρες της δυτικής και της νότιας Ευρώπης. Στη χώρα μας, που δεν αποτελεί εξαίρεση, η θερμοκρασία θα φθάσει τους 40 βαθμούς. Πάντως, στις ανατολικές και νότιες προσήνεμες στο Β-ΒΑ ρεύμα περιοχές η ζέστη θα είναι σαφώς λιγότερο αισθητή.

Μη τρομολαγνική πρόγνωση του καιρού

Τοπίο στον Αλιάκμονα. Φωτ. Γιώργος Τομπουλίδης

Θερμές αέριες μάζες μεταφέρονται από τη Β-ΒΔ Αφρική προς την περιοχή μας, με αποτέλεσμα την άνοδο της θερμοκρασίας κυρίως στη Δ-ΒΔ Ελλάδα. Πάντως, στην ανατολική και τη νότια χώρα και κυρίως στις προσήνεμες στο Β-ΒΑ ρεύμα περιοχές η ζέστη θα είναι  ανεκτή και το νέο εικοσιτετράωρο (Πέμπτη) λόγω της διατήρησης του μελτεμιού, το οποίο στη διάρκεια της ημέρας στο Αιγαίο θα φθάνει τα 6 μποφόρ. 

Αν δεν κάνει τώρα λίγη ζέστη, πότε θα κάνει;

Το νέο εικοσιτετράωρο (Τρίτη), οι υψηλές θερμοκρασίες θα είναι το κύριο χαρακτηριστικό του καιρού στις μεσογειακές περιοχές και κυρίως στην Ισπανία και την Κύπρο. Στη χώρα μας, προς το παρόν, η ζέστη παραμένει ανεκτή σχεδόν παντού και σε αυτό καθοριστική είναι η παρουσία του μελτεμιού που φθάνει τα 6 μποφόρ (Αιγαίο). Την εικόνα του καιρού θα συμπληρώνει η ηλιοφάνεια σχεδόν σε όλες τις περιοχές. Εξαίρεση θα αποτελέσει η ΒΑ Ελλάδα, όπου κατά τόπους θα συννεφιάσει. 

Διελκυστίνδα μεταξύ μελτεμιού και καύσωνα!

Η χώρα εξακολουθεί να επηρεάζεται από το συνδυασμό των υψηλών πιέσεων στα Β. Βαλκάνια με τις χαμηλές πιέσεις στην Α. Μεσόγειο, με αποτέλεσμα τη διατήρηση του Β-ΒΑ ρεύματος με ένταση ως τα 6 μποφόρ (Αιγαίο). Τα λοιπά βασικά χαρακτηριστικά του καιρού του νέου εικοσιτετραώρου (Παρασκευή) θα είναι η ζέστη και η ηλιοφάνεια σχεδόν παντού. Μόνο στα ορεινά της Μακεδονίας το απόγευμα είναι πιθανό να εκδηλωθούν τοπικοί όμβροι. 

Τα σύννεφα που δεν θέλουμε να βλέπουμε!

Πυροσωρείτης πάνω από τις Κεχριές Κορινθίας, όπως φαινόταν σήμερα το μεσημέρι από τους Αγίους Θεοδώρους. Φωτ. Γιώργος Βερβέρας

Το 1839, ο Αμε­ρικανός Τζέιμς Έσπι εισηγή­θηκε το άναμμα τεράστιων πυρκαγιών με στόχο την πρό­κληση ανοδικών ρευμάτων του αέρα, τα οποία οδηγούν στο σχηματισμό νεφών και ενδεχομένως στη δημιουργία βροχής. Τα νέφη που σχημα­τίζονται στις περιπτώσεις αυ­τές είναι σωρειτόμορφα και ονομάζονται πυροσωρείτες (pyrocumulus) ή πυροσωρει­τομελανίες (pyrocumulonim­bus).

Τυπική καλοκαιρινή εβδομάδα με οροφή για το μελτέμι τα 7 μποφόρ και αισθητή αλλά όχι ανυπόφορη ζέστη!

Ο συνδυασμός των υψηλών πιέσεων στα Β. Βαλκάνια με τις χαμηλές πιέσεις στην Α. Μεσόγειο ενισχύεται, με συνέπεια την ενίσχυση των Β-ΒΑ ανέμων στην ανατολική Ελλάδα. Ταυτόχρονα, όμως, αναμένεται βαθμιαία εξασθένηση των ΒΔ ανέμων στις δυτικές περιοχές της χώρας. Κατά τα άλλα, το νέο εικοσιτεράωρο (Τρίτη), αναμένεται ηλιοφάνεια και η θερμοκρασία θα φθάσει τους 35 βαθμούς. 

Ιουλιανές αναμνήσεις

Φαράγγι Βοϊδομάτη

Το καλοκαίρι στην Κόνιτσα, από πλευράς ζέστης, οι χειρότερες ώρες είναι οι απογευματινές, όταν οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν κάθετα στην αμφιθεατρικά χτισμένη πόλη και την «πυρπολούν». Ευτυχώς, όμως, αυτό δεν κρατάει πολύ. Όταν ο ήλιος κρύβεται πίσω από τη Νεμέρτζικα και έρχεται το βράδυ, η κατάσταση αλλάζει γρήγορα. Οι αύρες των κοιλάδων δίνουν τη θέση τους στις αύρες των ορέων και δροσερός αέρας (ο «αχπάνου» όπως τον έλεγε ένας Γιαννιώτης φίλος μου) αρχίζει να κατεβαίνει προς την πόλη από τις χαράδρες της Τραπεζίτσας και των άλλων βουνών. Όσο προχωράει η νύχτα, η δροσιά γίνεται πιο αισθητή και είναι λίγες οι νύχτες που μπορείς να μείνεις έξω χωρίς μπουφάν.

Ο Ιούλιος του 1973 με βρήκε στη γενέθλια γη. Από όσο θυμάμαι, στα μέσα του μήνα άρχισαν να σφίγγουν οι ζέστες όχι μόνο στην Κόνιτσα, αλλά σε όλη τη χώρα. Η κορύφωση ήλθε το τετραήμερο 17 με 20 Ιουλίου, στη διάρκεια του οποίου στην πατρίδα μας σημειώθηκε ένας από τους ισχυρότερους καύσωνες του δεύτερου μισού του 20^ού αιώνα. 

Αστάθεια κυρίως στα Β-ΒΔ, μικρές αυξομειώσεις στην ένταση του μελτεμιού και σταθερότητα της θερμοκρασίας

Πηγή: https://www.euractiv.com

Ψυχρές αέριες μάζες που λιμνάζουν στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας προκαλούν άστατο καιρό στην κεντρική Ευρώπη και στις περισσότερες βαλκανικές χώρες. Στην περιοχή μας, το νέο εικοσιτετράωρο (Παρασκευή), φαινόμενα αστάθειας (όμβροι και καταιγίδες) αναμένονται το απόγευμα στα ηπειρωτικά, με εξαίρεση τη Θράκη. Κατά τα άλλα, οι Β-ΒΔ άνεμοι μόνο στο ΝΑ Αιγαίο και το Καρπάθιο θα φθάνουν τα 6 μποφόρ και η ζέστη θα είναι παντού υποφερτή. 

Στην καρδιά του καλοκαιριού βρήκαν τρόπο να συνυπάρξουν το μελτέμι, η ζέστη και η αστάθεια!

Τοπίο στην Πίνδο. Φωτ. Γιώργος Τομπουλίδης

Η διάταξη των βαρομετρικών συστημάτων στη ΝΑ Ευρώπη με τις υψηλές πιέσεις στα  Β. Βαλκάνια και τις χαμηλές πιέσεις στη Α. Μεσόγειο, στην οποία οφείλονται οι καλοκαιρινοί μας βοριάδες (μελτέμια), θα διατηρηθεί και το νέο εικοσιτετράωρο (Τρίτη). Κατά τα άλλα, η θερμοκρασία θα φθάσει τους 34 βαθμούς και το απόγευμα αναμένονται τοπικοί όμβροι ή και μεμονωμένες καταιγίδες στη Δ. Ελλάδα και τη Μακεδονία (ορεινά). 

Υπεριώδης ακτινοβολία, ο αόρατος κίνδυνος

Αν μείνουμε πολύ χρόνο εκτεθειμένοι στον ήλιο, το σώμα μας θερμαίνεται και κοκκινίζει. Η ενέργεια του ήλιου, που με τη μορφή ακτινοβολίας μικρού μήκους κύματος φθάνει σε μας, μετατρέπεται σε θερμική ενέργεια, με αποτέλεσμα το κοκκίνισμα του προσώπου και ενδεχομένως, αν η έκθεση στον ήλιο έχει διάρκεια, το κάψιμο του δέρματος. Τα παραπάνω φαινόμενα προκαλούνται από την ακτινοβολία με μήκη κύματος μεταξύ 0,10 και 0,40 μικρομέτρων  που ονομάζεται υπεριώδης ακτινοβολία ή UV (UltraViolet) ακτινοβολία.

Μέρες καλοκαιριού χωρίς καιρικές ακρότητες

Η χώρα μας εξακολουθεί να επηρεάζεται από τον ισχυρό συνδυασμό των υψηλών πιέσεων στα Β. Βαλκάνια με τις χαμηλές πιέσεις στην Α. Μεσόγειο, με αποτέλεσμα τη διατήρηση των ενισχυμένων Β-ΒΑ ανέμων με ένταση ως τα 7 μποφόρ (Αιγαίο). Κατά τα άλλα, το νέο εικοσιτετράωρο (Παρασκευή), βροχές δεν προβλέπονται και η θερμοκρασία θα φθάσει τους 35 βαθμούς (Δ. Ελλάδα). 

Το Σάββατο (11/7), αρχικά προβλέπεται ηλιοφάνεια, αλλά το απόγευμα στη Β-ΒΔ Ελλάδα θα συννεφιάσει τοπικά και δεν αποκλείεται να σημειωθούν σποραδικοί όμβροι στα ορεινά της Ηπείρου και της Μακεδονίας. Οι άνεμοι θα πνέουν Β-ΒΑ στα δυτικά 3 με 4 και στα ανατολικά 5 με 6 μποφόρ. Η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή άνοδο.

Ο μήνας που πέρασε στην Ευρώπη: ζέστη στο βορρά και δροσιά στο νότο!

Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι θερμοκρασίες τον περασμένο μήνα ήταν κατά  0,53°C υψηλότερες από τον μέσο όρο του Ιουνίου της περιόδου 1981-2010, με τις μεγαλύτερες θετικές αποκλίσεις να εντοπίζονται στη Σιβηρική Αρκτική. 

Στην Ευρώπη, οι θερμοκρασίες ήταν πολύ υψηλότερες από τον μέσο όρο στο βορρά, αλλά κάτω από τον μέσο όρο στο νότο. Πάντως, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ο φετινός Ιούνιος ήταν ο δεύτερος θερμότερος Ιούνιος της προαναφερθείσας περιόδου.

Ουράνια φωταγώγηση της γέφυρας "Χαρίλαος Τρικούπης"!

Οι βροχές φεύγουν, το μελτέμι έρχεται και ο καύσωνας φαίνεται ότι θα ρίξει άγκυρα στην Ιβηρική Χερσόνησο και την Κύπρο!

Βαρομετρικό χαμηλό στο Αιγαίο κινείται ανατολικά, ενώ στα ανώτερα ατμοσφαιρικά στρώματα πάνω από τη χώρα εξακολουθούν να λιμνάζουν ψυχρές αέριες μάζες. Με αυτές τις συνθήκες, ο καιρός στην περιοχή μας θα είναι και το νέο εικοσιτετράωρο (Τρίτη) άστατος με βροχές και τοπικές καταιγίδες στις ηπειρωτικές περιοχές, την Κρήτη και το Β. Αιγαίο. Οι άνεμοι θα πνέουν ΒΑ έως ΒΔ 4 με 6 μποφόρ και η θερμοκρασία θα φθάσει τους 34 βαθμούς. 

Ποιες καταιγίδες θεωρούνται ισχυρές;

Κατακόρυφη τομή ισχυρής καταιγίδας στην οποία φαίνονται τα καθοδικά και τα ανοδικά ρεύματα. Αριστερά της σχεδιάστηκε η μεταβολή του ανέμου καθ’ ύψος.

Στη Μετεωρολογία, με τον όρο καταιγίδα εννοούμε μία ή περισσότερες ηλεκτρικές εκκενώσεις που εκδηλώνονται με φωτεινή λάμψη, την αστραπή, και με οξύ ή υπόκωφο ήχο, τη βροντή. Με πολύ απλά λόγια ο ορισμός λέει ότι καταιγίδα είναι το αστραπόβροντο. 

Σταδιακή υποχώρηση της ζέστης και ενίσχυση της αστάθειας!

Καταιγίδα στον κάμπο της Κόνιτσας,
Φωτ. Νίκος Ζιακόπουλος

Το νέο εικοσιτετράωρο (Παρασκευή), ο ασθενής συνδυασμός των υψηλών πιέσεων στην κεντρική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα με τις χαμηλές πιέσεις στην ανατολική Μεσόγειο θα διατηρήσει το βόρειο ρεύμα πάνω από τη χώρα μας με ένταση το πολύ 5 μποφόρ. Κατά τα άλλα, η θερμοκρασία θα φθάσει και πάλι τους 38 βαθμούς και το απόγευμα είναι πιθανό να εκδηλωθούν τοπικοί όμβροι ή και μεμονωμένες καταιγίδες στα ορεινά κυρίως της βόρειας Ελλάδας. Το Σάββατο (4/7), στη Μακεδονία και στις λοιπές ηπειρωτικές περιοχές της χώρας αυξάνονται οι πιθανότητες εκδήλωσης απογευματινών όμβρων και καταιγίδων. Αναφορικά με τις θερμοκρασίες και τους ανέμους, δεν αναμένονται αξιόλογες μεταβολές. 

Ο θερμότερος μήνας του χρόνου!

Ιούλιος ή Αλωνάρης ή Αηλιάς. Ο θερμότερος μήνας του χρόνου για τις περισσότερες περιοχές της χώρας μας, με τον Αύγουστο να είναι λιγότερο ζεστός κυρίως λόγω της επίδρασης των μελτεμιών. Τα κυνικά καύματα των Αρχαίων Ελλήνων αναμένονταν κατά τη διάρκεια αυτού του μήνα, όπως ακριβώς καταγράφεται και στη νεοελληνική λαϊκή κλιματολογία: «Τ’ Αλωναριού τα κάματα, τ’ Αυγούστου τα λιοβόρια».

Καλό μήνα, φίλοι μου!