Περί των καυσώνων του Ιουνίου στην Αθήνα και όχι μόνο

Κυριακή 19-6-2016. Πηγή: ECMWF

Στις 21 Ιουνίου του 1916 το μεγιστοβάθμιο θερμόμετρο του Μ. Σ. του Αστεροσκοπείου Αθηνών στο Θησείο κατέγραψε θερμοκρασία 43,0 βαθμών Κελσίου. Απίστευτη τιμή-ρεκόρ για τον Ιούνιο που διατηρήθηκε επί 91 χρόνια. Το ρεκόρ αυτό άντεξε στον καύσωνα του Ιουνίου του 1982, αφού τότε η μέγιστη θερμοκρασία που σημειώθηκε στο συγκεκριμένο σταθμό ήταν μόλις 41,7 βαθμοί (25-6-1982).  Η κατάρριψη του έγινε στις 26-6-2007, όταν η θερμοκρασία έφθασε τους 44,8 βαθμούς. Η τιμή αυτή είναι η υψηλότερη όχι μόνο του Ιουνίου ή του καλοκαιριού του 2007, αλλά όλων των καλοκαιριών από το 1890. Από το μακρινό 1916 δεν έχουμε θερμοκρασίες της Ν. Φιλαδέλφειας, αλλά οι μέγιστες τιμές της θερμοκρασίας στις 25-6-1982 και 26-6-2007 ήταν αντίστοιχα 44,6 και 46,2 βαθμοί.

Ένα από τα συμπεράσματα που μπορούμε να βγάλουμε από τα παραπάνω είναι ότι στους συγκεκριμένους καύσωνες η περιοχή του Αστεροσκοπείου ήταν λιγότερο θερμή από τη Ν. Φιλαδέλφεια και το κέντρο της Αθήνας. Αυτό φαίνεται να έχει γενικότερη ισχύ, τουλάχιστον στη διάρκεια της θερινής περιόδου, αν συγκρίνουμε τα θερμοκρασιακά δεδομένα των σταθμών. Τη διαπίστωση αυτή την είχε κάνει εδώ και πολλά χρόνια ο χημικός-μετεωρολόγος Βασίλης Σακαλής, που έφυγε νέος από τη ζωή τον Δεκέμβριο του 1944. Ο άτυχος νεαρός επιστήμονας σε μελέτη του που δημοσιεύτηκε μετά το θάνατό του έγραφε: «Ο Σταθμός του Αστεροσκοπείου λόγω της ιδιαζούσης θέσεως αυτού ΝΔ των Αθηνών υφίσταται ολιγώτερον την επίδρασιν της πόλεως, κυρίως εις το στοιχείον της θερμοκρασίας, και δεν δύναται συνεπώς να θεωρηθή κύριος αντιπρόσωπος των συνθηκών αυτής». (Βασιλείου Σακαλή,  Το κλίμα της πόλεως, Συμβολή εις την μικροκλιματικήν έρευναν των Αθηνών και γενικώς των μεγαλουπόλεων.  Έκδοση 2^η, Οργανισμός Πνευματικής Αναπτύξεως, Αθήναι 1951).

Τη μεταπολεμική περίοδο ο ισχυρότερος καύσωνας του Ιουνίου ήταν εκείνος του 2007 και ακολούθως ο καύσωνας του 1982. Κατά πάσα πιθανότητα, τρίτος έρχεται ο καύσωνας του 2014, στη διάρκεια του οποίου η θερμοκρασία με βάση τα στοιχεία της ΕΜΥ έφθασε: τους 42,7 βαθμούς στην Κάτω Τιθορέα, τους 42,3 στην Πυργέλα του Άργους, τους 40,6 στο αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος και τους 40,2 βαθμούς στη Λάρισα. Την ίδια μέρα  (26-6-2014), με βάση τα στοιχεία του ΕΑΑ, η θερμοκρασία έφθασε: τους 41,7 βαθμούς στην Αυλίδα και τους 41,6 στη Μονεμβάσια και το Βόλο. Ο φετινός καύσωνας έρχεται κατά μια εβδομάδα νωρίτερα από τους τρεις προαναφερομένους καύσωνες και, όπως και να το κάνουμε, είναι μεγάλος για τα μέτρα του Ιουνίου. Βέβαια, δεν θα έχει  την ένταση των καυσώνων των ετών 2007 και 1982, αλλά …είναι του χεριού του ο καύσωνας του 2014. Πέρα από αυτό, εντύπωση προκαλεί και η διαφαινόμενη διάρκειά του (τα 40άρια θα φύγουν από την Τρίτη, αλλά όχι και τα 37άρια). Από κλιματικής πλευράς, δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο και το γεγονός  ότι σε διάστημα μόλις δέκα ετών σημειώθηκαν στη χώρα, Ιούνιο μήνα, τρεις μεγάλοι καύσωνες (2007, 2014, 2016).