Καιρός για λίγη γκρίνια

Φουρτούνα έξω από το λιμάνι της Μύρινας

Πηγή: http://www.limnosgallery.gr

Η κρίση που βιώνουμε εμείς και η χώρα μας δυστυχώς δεν είναι μόνο οικονομική και όσο δεν ψάχνουμε να βρούμε τα πραγματικά της αίτια, δεν πρόκειται να βρούμε τις λύσεις για να την ξεπεράσουμε. Ο καθένας από εμάς στον τομέα του μπορεί να εντοπίσει τα κακώς κείμενα που σωρευτικά μας έφεραν ως εδώ. Στη δική μου δουλειά πολλά στραβά θα μπορούσαν να διορθωθούν εδώ και δεκαετίες.  Για παράδειγμα, δεν υπάρχει ευρωπαϊκή χώρα που ο απόπλους των πλοίων να βασίζεται στις προβλέψεις της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας της. Έχει 9 μποφόρ το δελτίο της ΕΜΥ; Δεν γίνονται τα δρομολόγια των πλοίων. Έχει 7 ή 8 μποφόρ; Το απαγορευτικό αίρεται. Η ιστορία αυτή έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετές δεκαετίες, τότε που για ευνόητους λόγους οι πλοιοκτήτες έλεγαν ότι η ένταση των ανέμων είναι 6 με 7 μποφόρ και οι καπετάνιοι των πλοίων 8 με 9 μποφόρ. Ανήμπορες οι αρμόδιες αρχές να βρουν άκρη πέταξαν την μπάλα στην ΕΜΥ και ησύχασαν. 

Από την πλευρά τους οι  μετεωρολόγοι των περασμένων δεκαετιών, μην έχοντας επαρκείς παρατηρήσεις ή αξιόπιστες προγνώσεις, έβαζαν και κανένα μποφόρ παραπάνω, εφαρμόζοντας στην πράξη την παροιμία «κάλλιο γαϊδουρόδενε παρά γαϊδουρογύρευε». Μόνο που όταν δενόταν χωρίς λόγο ένα πλοίο, οι επιβάτες του περνούσαν τη νύχτα κρεμασμένοι σε μια καρέκλα και οι πλοιοκτήτες –και μαζί τους η εθνική οικονομία- έχαναν χρήματα. 

Σήμερα υπάρχει πληθώρα μετεωρολογικών παρατηρήσεων και προγνώσεων και οι κυβερνήτες των πλοίων μπορούν να βλέπουν ανά πάσα ώρα και στιγμή όχι μόνο τις παρούσες συνθήκες, αλλά και τις αξιόπιστες πλέον προγνώσεις ανέμων και θαλασσών της ΕΜΥ που εκδίδονται από τα μοντέλα της αριθμητικής πρόγνωσης καιρού. Τι να σου κάνει ο μετεωρολόγος προγνώστης που καλείται να γράψει την εικοσιτετράωρη πρόγνωση μιας μεγάλης περιοχής όπως είναι π.χ. το ΒΑ Αιγαίο σε ένα κείμενο μιάμισης γραμμής; Όταν παλαιότερα στην ΕΜΥ είχαμε ξεκινήσει μια προσπάθεια αναβάθμισης της υποστήριξης της ναυτιλίας, είχαμε προσκρούσει σε εμπόδια όπως η έλλειψη ηλεκτρονικού εξοπλισμού των Λιμεναρχείων κ.ά. Οι συνθήκες, όμως, άλλαξαν και είναι καιρός να δουν το θέμα ξανά οι εμπλεκόμενοι φορείς. 

Τα τελευταία χρόνια προβλήματα προέκυψαν στην ενημέρωση του κοινού που προτίθεται να ταξιδέψει ακτοπλοϊκώς. Δεκάδες προγνώσεις κυκλοφορούν στο διαδίκτυο ή μεταδίδονται από τις τηλεοράσεις και τα ραδιόφωνα από ανθρώπους και δεν γνωρίζουν τα στοιχειώδη σχετικά με τη μέτρηση του ανέμου. Αποτέλεσμα είναι να δημιουργείται σύγχυση που συχνά οδηγεί στην αναβολή ή τη ματαίωση ταξιδιών χωρίς λόγο. Ακούω π.χ. ερασιτέχνες μετεωρολόγους ή κάποιους που δηλώνουν ότι είναι μετεωρολόγοι να λένε ότι «οι άνεμοι θα έχουν ένταση 7 με 8 μποφόρ, αλλά οι ριπές τους θα φθάνουν τα 9 και πιθανώς τοπικά τα 10 μποφόρ». Έχω πει και άλλες φορές ότι στον καθορισμό της (μέσης) έντασης του ανέμου λαμβάνονται υπόψη οι ριπές. Τα πλοία δεν είναι αεροπλανάκια που μια στιγμιαία ριπή ενός πλάγιου ανέμου μπορεί να τα βγάλει έξω από το διάδρομο. Όταν αρχίζει να πνέει σε μια θαλάσσια περιοχή ισχυρός άνεμος, χρειάζονται 3 και 4 ώρες για να αποκτήσει η θάλασσα τον αντίστοιχο κυματισμό. Οι συχνές αναφορές ορισμένων ερασιτεχνών μετεωρολόγων σε στιγμιαίες ριπές και η τήρηση αρχείων μέγιστων ριπών οδηγεί σε λανθασμένα συμπεράσματα και καλό είναι να αποφεύγονται.

Η συμπάθειά μου προς τους ερασιτέχνες μετεωρολόγους είναι δεδομένη και θεωρώ ότι η προσφορά τους στο τομέα της μετεωρολογικής παρατήρησης είναι σημαντική. Όμως, έχω πολλές επιφυλάξεις όταν ορισμένοι από αυτούς κάνουν αναλύσεις μη τεκμηριωμένες επιστημονικά και συστηματικές προγνώσεις, έστω κι αν κάποιες από αυτές τις προγνώσεις είναι  καλύτερες από τις προγνώσεις επαγγελματιών μετεωρολόγων που δεν αγαπούν τη δουλειά τους. Δεν μπορεί βέβαια κάποιος να απαγορεύσει στους ερασιτέχνες να εκδίδουν προγνώσεις ούτε τίθεται θέμα στις περιπτώσεις που οι προγνώσεις  αυτές δεν επηρεάζουν το κοινό. Όταν όμως οι προγνώσεις επηρεάζουν τους πολίτες στις αποφάσεις τους, καλό είναι οι τελευταίοι να γνωρίζουν την ιδιότητα εκείνου που εξέδωσε την πρόγνωση. Θα μου πείτε ότι στην Ελλάδα είσαι ότι δηλώσεις και θα συμφωνήσω. Αλλά, φίλοι μου, όλα αυτά τα μικρά και τα ασήμαντα είναι εκείνα που μαζί με τα άλλα τα μεγάλα μας έφεραν εδώ που μας έφεραν. Και κάτι ακόμα: απαιτούνται ειδικές γνώσεις για να καταλάβουν όλοι ότι η θάλασσα δεν είναι πλοίο για να είναι καλοτάξιδη;