Οι δριμύτεροι χειμώνες

Η κατάταξη ενός χειμώνα σε δριμύ ή ήπιο, με οποιαδήποτε κριτήρια κι αν γίνει, σχετίζεται άμεσα με τον επικρατέστερο τύπο της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας στη διάρκεια των τριών μηνών του. Η έρευνα έχει δείξει ότι είναι εξαιρετικά σπάνιο να επικρατήσει ο ίδιος τύπος ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας και τους τρεις χειμωνιάτικους μήνες. Για παράδειγμα, ο χειμώνας του 1941-42, που ήταν ένας δριμύς χειμώνας για τις περισσότερες περιοχές της χώρας, καθορίστηκε από τρεις μεγάλης έντασης και διάρκειας ψυχρές εισβολές στη διάρκεια του Δεκεμβρίου και του Ιανουαρίου. Τον Φεβρουάριο του 1942 κυριάρχησαν οι νοτιάδες και ο καιρός μαλάκωσε αρκετά. 

Από την άλλη πλευρά, στη διάρκεια ενός ήπιου χειμώνα μία ή δύο κακοκαιρίες όσο έντονες και αν είναι δεν μπορούν να αλλάξουν τη σχετική κατάταξη. Το κλασικό παράδειγμα εδώ είναι ο εξαιρετικά ήπιος χειμώνας του 1935-36 στη διάρκεια του οποίου μία μετεωρολογική βόμβα προκάλεσε εντονότατα καιρικά φαινόμενα σε όλη τη χώρα και την ισχυρότερη χιονοθύελλα του 20^ού αιώνα στη Θεσσαλονίκη (11-2-1936).

Αν κάποιος θέλει να κατατάξει τους χειμώνες μιας σχετικά μεγάλης περιόδου με βάση τη δριμύτητά τους, πρέπει να εφαρμόσει αντικειμενικά κριτήρια, τα οποία καλό είναι να μην είναι μόνο θερμοκρασιακά. Αυτό, γιατί η λέξη δριμύς δεν ταυτίζεται απολύτως με τη λέξη ψυχρός. Ο αείμνηστος καθηγητής Μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Απόστολος Φλόκας, χρησιμοποιώντας ένα δείκτη αξιολόγησης των χειμώνων που συνδυάζει τη θερμοκρασία του αέρα, τη διάρκεια της ηλιοφάνειας και τον αριθμό ημερών χιονόπτωσης, κατέταξε καθέναν από τους χειμώνες της Αθήνας της περιόδου 1898-1973 σε μία από τις παρακάτω πέντε κατηγορίες: δριμύς, ψυχρός, κανονικός, ήπιος και γλυκύς. Με βάση τα ευρήματα της έρευνας, σε δριμύτητα πρώτοι ήταν οι χειμώνες 1908-09 και 1928-29, δεύτερος ο χειμώνας 1948-49 και τρίτοι οι χειμώνες 1931-32 και 1941-42.¹

Ο Απόστολος Φλόκας, χρησιμοποιώντας ως κριτήριο την απόκλιση από τη μέση μηνιαία θερμοκρασία των χειμωνιάτικων μηνών (Δεκέμβριος, Ιανουάριος, Φεβρουάριος), προχώρησε στην κατάταξη των χειμώνων της Θεσσαλονίκης σε πέντε κατηγορίες (δριμύς, ψυχρός, κανονικός, ήπιος και γλυκύς). Η έρευνα έδειξε ότι στην πόλη, στην οποία η κανονική (μέση) θερμοκρασία του τριμήνου Δεκέμβριος, Ιανουάριος, Φεβρουάριος είναι 7,0^οC, ο πιο δριμύς χειμώνας της περιόδου 1892-1973 ήταν ο χειμώνας 1941-42 με μέση θερμοκρασία 3,8 ^οC. Επιπλέον, η μέση θερμοκρασία ήταν χαμηλότερη της κανονικής τόσο το Νοέμβριο του 1941 όσο και τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο του 1942. Σημειώνεται ότι ο χειμώνας 1941-42 την πρώτη θέση της κατηγορίας «δριμύς» τη μοιράζεται με το χειμώνα 1931-32 και ακολουθούν ο χειμώνας 1953-54 (2^ος), ο χειμώνας 1928-29 (3^ος)  και ο χειμώνας 1908-09 (4^ος).²

Χρησιμοποιώντας τα κριτήρια της Θεσσαλονίκης και για τη Λάρισα, ο Απόστολος Φλόκας βρήκε ότι στη μεγαλούπολη της Θεσσαλίας με κανονική (μέση) θερμοκρασία του τριμήνου Δεκέμβριος, Ιανουάριος, Φεβρουάριος 6,13^οC, ο πιο δριμύς χειμώνας της περιόδου 1899-1973 ήταν ο χειμώνας 1941-42 με μέση θερμοκρασία 3,2^οC και 10 μέρες ολικού παγετού. Ακολουθούν ο χειμώνας 1931-32 (2^ος), ο χειμώνας 1928-29 (3^ος) και ο χειμώνας 1904-05 (4^ος). Ψυχροί χειμώνες ήταν οι χειμώνες 1908-09, 1939-40 και 1948-49.²

Παραπομπές

¹ Αποστόλου Φλόκα, Winter and Summer indices in Athens, 1975. ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΑ Ν0 53. Εκδόσεις Μετεωρολογικού Ινστιτούτου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

² Αποστόλου Φλόκα, Winter and Summer indices in Thessaloniki and Larissa, 1975. ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΑ, Ν0 50. Εκδόσεις Μετεωρολογικού Ινστιτούτου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.