Ντερέτσο έπληξε τη Χαλκιδική;

Πηγή: ΝΟΑΑ

Στη διεθνή μετεωρολογική βιβλιογραφία ο όρος Derechos (Ντερέτσος) αναφέρεται στις ταχέως κινούμενες ζώνες ή συμπλέγματα καταιγίδων με καταστροφικούς ανέμους. Οι άνεμοι αυτοί μπορεί να είναι τόσο ισχυροί όσο οι άνεμοι των τυφώνων (hurricanes) ή των σιφώνων (tornadoes), αλλά σε αντίθεση με τους ανέμους των τυφώνων και των σιφώνων ακολουθούν ευθείες γραμμές (derecho στα ισπανικά σημαίνει ευθεία).

Πώς, όμως, δημιουργούνται οι συγκεκριμένοι άνεμοι; Η απάντηση βρίσκεται στα καθοδικά ρεύματα των καταιγίδων, τα οποία προσκρούοντας με βιαιότητα στο έδαφος δημιουργούν ισχυρούς επιφανειακούς ανέμους (στη Μετεωρολογία λέμε ρεύματα τις κατακόρυφες κινήσεις του αέρα και ανέμους τις οριζόντιες κινήσεις του).

Σε μια καταιγίδα η βύθιση του υγρού ψυχρού αέρα προκαλεί την απορρόφηση περισσότερου ξηρού αέρα από την καταιγίδα, με αποτέλεσμα εντονότερα καθοδικά ρεύματα ή συστοιχίες καθοδικών ρευμάτων. Όταν οι συνθήκες οδηγήσουν στην εκδήλωση αυτού του είδους των καθοδικών ρευμάτων σε μία ευρεία περιοχή, λέμε ότι δημιουργήθηκε ένα Derecho. 

Καθώς η καταιγίδα μεγαλώνει σε μέγεθος, σχηματίζεται αυτό που είναι γνωστό ως ηχώ τόξου. Το τόξο αυτό κινείται ταχύτατα προς μία κατεύθυνση, προπορευόμενο του συμπλέγματος των καταιγίδων. Σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό, για να καταταχθεί μία καταιγίδα στην κατηγορία των Derechos, ολόκληρη η περιοχή της πρέπει να έχει ανέμους με ταχύτητα τουλάχιστον 58 μίλια την ώρα (97 χιλιόμετρα την ώρα) και πρέπει να παράγει ένα μονοπάτι καταστροφών μήκους τουλάχιστον 240 μιλίων. 

Στην περίπτωση της 10^ης Ιουλίου το σύμπλεγμα των καταιγίδων που τελικά έπληξε τη Χαλκιδική κινήθηκε από τα Δ-ΒΔ Βαλκάνια και δια μέσου των Πρεσπών και στη συνέχεια του Βερμίου και των Πιερίων έφθασε στον Θερμαϊκό Κόλπο. Η βυθιζόμενη ψυχρή αέρια μάζα ανάγκασε τις θερμές και υγρές αέριες μάζες που βρίσκονταν πάνω από τον Κόλπο να ανυψωθούν βίαια, προκαλώντας μεγαλύτερη ενίσχυση των καθοδικών ρευμάτων και κατ’ επέκταση των προπορευομένων επιφανειακών ανέμων. Με αυτές τις συνθήκες, η ανάπτυξη του Ντερέτσο είχε φθάσει στο υψηλότερο σημείο της (βλέπε σχήμα 3), όταν το σύστημα χτύπησε τις νοτιοδυτικές ακτές της Χαλκιδικής.

Έχω την αίσθηση ότι και η καταιγίδα που προκάλεσε το μπουρίνι της 21^ης Ιουλίου 1983 στον Θερμαϊκό είναι πολύ πιθανό να ήταν ένα Ντερέτσο. Στην περίπτωση εκείνη το Ντερέτσο κινήθηκε κατά μήκος της κοιλάδας του Αξιού και στις περιοχές του αεροδρομίου Μακεδονία και του Θερμαϊκού προκάλεσε ανέμους ταχύτητας 150 χιλιομέτρων την ώρα. Γενικότερα, νομίζω ότι τέτοια φαινόμενα παρατηρούνται συχνότερα στο τέλος των καυσώνων που σηματοδοτεί το πέρασμα από την περιοχή μας ενός οργανωμένου ψυχρού μετώπου που συνήθως κινείται από βορρά προς νότο ή από τα βορειοδυτικά προς τα νοτιοανατολικά. Σε κάθε περίπτωση, τις τελευταίες δεκαετίες βρίσκουμε όλο και πιο πολλές ομοιότητες μεταξύ των ακραίων καιρικών φαινομένων που συμβαίνουν στη Β. Αμερική και στη Ν-ΝΑ Ευρώπη. Μετά τα Medicanes (Mediterranean hurricanes) έρχονται και τα Barechos (Balkan Derechos)!  

Καλή Κυριακή σε όλους και προσοχή στις καταιγίδες!