Ρασπουτίτσα

Alexey Savrasov. Sea of Mud/Распутица

(1894)

Στη Ρωσία, την περίοδο στην αρχή της Άνοιξης, κατά την οποία ο καιρός γίνεται θερμότερος και λιώνουν τα χιόνια του χειμώνα, καθιστώντας το οδικό δίκτυο απροσπέλαστο, την ονομάζουν ρασπουτίτσα (распутица). Ο όρος «ρασπουτίτσα» κυριολεκτικά σημαίνει «εποχή χωρίς δρόμους», καθώς αυτοί γίνονται αδιάβατοι από τη λάσπη και οι κάμποι μετατρέπονται σε απέραντους βάλτους. Η φοβερή λάσπη που δημιουργεί τεράστια προβλήματα στους δρόμους της αχανούς αυτής χώρας δεν εμφανίζεται μόνο στις αρχές της άνοιξης, αλλά και στη διάρκεια των βροχών του φθινοπώρου. Ακόμα και στη διάρκεια το καλοκαιριού οι ισχυρές καταιγίδες δημιουργούν, προσωρινά βέβαια, προβλήματα στην κίνηση ανθρώπων, κτηνών και τροχοφόρων. 

Ο τσάρος Νικόλαος Α’ (1796-1855) έλεγε ότι η Ρωσία έχει δύο στρατηγούς που μπορεί να εμπιστεύεται: τους στρατηγούς Ιανουάριο και Φεβρουάριο. Ωστόσο, σημαντικό ρόλο στην άμυνα της χώρας έπαιξε και η ρασπουτίτσα, που ανά τους αιώνες δημιούργησε μεγάλα προβλήματα στους επίδοξους κατακτητές της. Ο Σουηδός βασιλιάς Κάρολος ΙΒ΄ το 1708-09, ο Ναπολέων Βοναπάρτης το 1812 και ο Χίτλερ στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου είδαν τις στρατιές τους να βαλτώνουν στη λάσπη της ρωσικής γης.

Ο Ιταλός Κούρτσιο Μαλαπάρτε, που το καλοκαίρι του 1941 ακολούθησε ως πολεμικός ανταποκριτής τη Βέρμαχτ κατά την εισβολή της στη Ρωσία, έγραψε: «Σκόνη και βροχή, σκόνη και λάσπη. Αύριο οι δρόμοι θα έχουν στεγνώσει και τα φαρδιά χωράφια με τα ηλιοτρόπια θα τρίζουν στο ζεστό ξηρό αέρα. Ύστερα η λάσπη θα ξαναγυρίσει. Αυτή είναι η Ρωσία, η Άγια Ρωσία των Τσάρων αλλά και η Σοβιετική Ένωση (...) Αύριο οι δρόμοι θα στεγνώσουν, ύστερα η λάσπη θα ξαναγυρίσει και παντού θα βλέπει κανείς πτώματα, ξεκοιλιασμένα σπίτια, ορδές κουρελιασμένων αιχμαλώτων που θα πορεύονται σαν άρρωστα σκυλιά, υπολείμματα αλόγων και οχημάτων, λείψανα αρμάτων μάχης, αεροπλάνων και πυροβόλων, κουφάρια αξιωματικών, υπαξιωματικών και στρατιωτών, γυναικών και παιδιών, γερόντων και σκύλων κι ερείπια σπιτιών, πόλεων και χωριών» (Κούρτσιο Μαλαπάρτε, Οι ρίζες του Βόλγα, 1973).

Φίλοι μου, με αυτά που συμβαίνουν στις μέρες μας λόγω του κορονοϊού, είναι σαν να ζούμε τη δική μας «ρασπουτίτσα», τη δική μας εποχή χωρίς δρόμους. Κλεισμένοι στα σπίτια μας –μέτρο απολύτως αναγκαίο- περιμένουμε, κυριολεκτικά και μεταφορικά, τον ήλιο για να στεγνώσει τη λάσπη, να ανοίξει και πάλι τους δρόμους. Οι ειδικοί λένε ότι η εποχή που θα ξεχυθούμε άφοβα στους δρόμους ίσως αργήσει και ότι οι οικονομικές επιπτώσεις στο τέλος του δράματος που βιώνουμε θα είναι σημαντικές για όλους μας. Ωστόσο, ζούμε σ’ έναν κόσμο στον οποίο όλα κινούνται ταχύτατα και προσωπικά πιστεύω ότι οι καλύτερες μέρες θα ‘ρθουν πιο γρήγορα από όσο οι περισσότεροι από εμάς φαντάζονται.

Καλή Κυριακή σε όλους