Οι ανεμοστρόβιλοι στους θρύλους και τις παραδόσεις

Πηγή: http://www.sharctank.com

Ο όρος ανεμοστρόβιλος χρησιμοποιείται από πολύ κόσμο αντί του επίσημου όρου σίφωνας. Σε ορισμένες περιοχές της χώρας μας, εκτός από τον όρο ανεμοστρόβιλος, χρησιμοποιούνται και διάφορες παραλλαγές του, όπως ανεμορούφουλας ή ανεμοστρίφτουλας. Οι σίφωνες, οι οποίοι διακρίνονται σε σίφωνες ξηράς (οι πιο επικίνδυνοι) και σε σίφωνες θαλάσσης, είναι πολύ διαφορετικοί από τους τροπικούς κυκλώνες (τυφώνες) και από τους κονιορτοστροβίλους ή κονιορτοδιαβόλους (dustwhirls) ή dustdevils), οι οποίοι σχηματίζονται στη ξηρά και δεν έχουν μεγάλη σχέση με τη μετεωρολογία. 

Σε πολλούς λαούς της Ευρώπης συναντάμε την παλιά πίστη ότι ο ανεμοστρόβιλος είναι χορός ή γαμήλια πομπή δαιμόνων ή νεράιδων και ότι αν κάποιος πετάξει μέσα σε αυτόν ένα μαχαίρι, κατά προτίμηση μαυρομάνικο, μπορεί να πληγώσει ή ακόμα και να σκοτώσει τους δαίμονες. Ευρέως διαδεδομένη ήταν και η άποψη ότι οι κονιορτοστρόβιλοι προέρχονται από διαβολικές δυνάμεις και ότι μέσω αυτών μετακινούνται από περιοχή σε περιοχή κακοποιά πνεύματα. Άλλωστε, για αυτό το λόγο ονομάστηκαν κονιορτοδιάβολοι. Στους κονιορτοστροβίλους της ερήμου δόθηκαν και άλλα ονόματα, όπως: διάβολοι της άμμου (Ινδία), αμμοτρύπανα (Καλιφόρνια), πνεύματα που χορεύουν (Σαχάρα) κ.λπ.

Σύμφωνα με τον Ν. Γ. Πολίτη, για τα δαιμόνια  ή τις νεράιδες, που κατά τη λαϊκή φαντασία των περασμένων αιώνων βρίσκονταν στον ανεμοστρόβιλο, χρησιμοποιούνταν οι λέξεις ανεμογαζούδες ή ανεμικές. Πολλοί πίστευαν ότι όταν περνούσε ένας ανεμοστρόβιλος ακούγονταν οι φωνές και η ταραχή των δαιμόνων. Έτσι, διαδόθηκε η άποψη ότι όποιος βρισκόταν στο πέρασμα ενός ανεμοστρόβιλου έπρεπε να ξαπλώσει με το πρόσωπο στο χώμα, ώσπου  να περάσει το κακό για να μην εξοργιστούν και τον πάρουν μαζί τους οι νεράιδες (Ν. Γ. Πολίτης, Δημώδεις Μετεωρολογικοί Μύθοι).

Οι θαλάσσιοι σίφωνες, που από τους ναυτικούς αποκαλούνται και τρόμπες, είχαν συνδεθεί με τις λάμιες του πελάγους που ρουφούσαν το νερό της θάλασσας και θεωρούνταν ιδιαίτερα επικίνδυνες για τους ναυτιλομένους. Στην Κύπρο ήταν διαδεδομένη η δοξασία ότι μετά τη βροχή τα σύννεφα κατεβαίνουν στην ακροθαλασσιά για να ρουφήξουν νερό και εκεί που σταθούν καταπίνουν ότι βρουν: ανθρώπους, ζώα, πέτρες κ.λπ. Οι ναυτικοί κατά τον 16^ο αιώνα, όταν έβλεπαν να πλησιάζει ένας σίφωνας, έστελναν ένα γεροδεμένο ναύτη στην πλώρη με ένα μαυρομάνικο μαχαίρι για να «κόψει το λαιμό του δράκου». Ο Ρενέ Φραγκίσκος, ιεροκήρυκας του Λουδοβίκου 13^ου, στο βιβλίο-εγκυκλοπαίδειά του Πραγματείες ως προς τα Θαυμάσια της Φύσεως  αποκαλεί τους θαλάσσιους σίφωνες δράκους της θάλασσας και γράφει ότι «είναι κολόνες από νερό που κατεβαίνουν από τα σύννεφα στη θάλασσα, τρέχουν δαιμονισμένα και βουλιάζουν το καράβι πάνω από το οποίο περνούν. Στη θέα τους οι ναύτες τραβούν τα σπαθιά τους και δυο-δυο τα χτυπούν με κρότο, σταυρώνοντας τα προς το μετέωρο» (Τάκης Νατσούλης, Προλήψεις και Δεισιδαιμονίες). Αργότερα, όταν γενικεύτηκε ο εξοπλισμός των καραβιών με κανόνια, οι ναυτικοί έριχναν στους σίφωνες κανονιές, πιστεύοντας ότι μια εύστοχη κανονιά στον κορμό ενός σίφωνα μπορούσε να τους γλιτώσει από την ορμή του.