Μια παλιά πλημμύρα της Αθήνας


Ο Ιλισσός γύρω στα 1870. Αρχείο Baldwin-Edwards Πηγήwww.lifo.gr

Η συνοπτική κλιματολογία του Νοεμβρίου μάς λέει ότι τα βαρομετρικά χαμηλά που αυτόν το μήνα προσεγγίζουν την περιοχή μας από τα δυτικά, τα νοτιοδυτικά ή τα νότια προκαλούν συχνά ισχυρές βροχές και καταιγίδες με καταστροφικά αποτελέσματα. Επισημαίνεται ότι οι μεγάλες εντάσεις της βροχής που σημειώνονται στη διάρκεια των φθινοπωρινών καταιγίδων και προκαλούν πλημμύρες σπανιότατα ξεπερνούν το τρίωρο. 


Η ευρύτερη περιοχή των Αθηνών έχει δεινοπαθήσει από το πέρασμα των βαρομετρικών χαμηλών του Νοεμβρίου, τα οποία προκάλεσαν το θάνατο πολλών ανθρώπων και τεράστιες υλικές καταστροφές. Η θλιβερή αυτή ιστορία ξεκίνησε από το 19ο αιώνα και η πρώτη καταστροφική πλημμύρα του δεύτερου μισού του συγκεκριμένου αιώνα σημειώθηκε στις 15 Νοεμβρίου 1864 (νέο ημερολόγιο 27-11-1864).

Για την πλημμύρα αυτή, που οφειλόταν στη υπερχείλιση του Ιλισσού, δεν έχουμε πολλές πληροφορίες. Η σημαντικότερη από αυτές προέρχεται από τα διαθέσιμα μετεωρολογικά στοιχεία του Αστεροσκοπείου Αθηνών που αναφέρουν ύψος βροχής  98,1 χιλιοστών. Σχετική αναφορά στο θέμα κάνει η εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ της 15ης /27ης Νοεμβρίου 1896 με αφορμή την ονομαζόμενη πλημμύρα του Αγίου Φιλίππου που είχε συμβεί την προηγούμενη μέρα (14η /26η  Νοεμβρίου 1896). Έγραφε, λοιπόν, το ΕΜΠΡΟΣ το 1896: «Οι κατοικούντες παρά το Βατραχονήσι πρεσβύται διηγούνται ότι ομοία πλημμύρα του Ιλισσού έχει να γίνει από το 1864, ότε όμως δεν υπήρχαν σπίτια επί των οχθών και δεν έγιναν καταστροφαί. Διό και όλοι αιτιώνται τον μηχανικόν της πόλεως, τον επιτρέψαντα να κτισθώσιν αι οικίαι αύται το 1874» 
Καλό Σαββατοκύριακο, φίλοι μου

7 σχόλια:

  1. Καλημέρα κ ζιακοπουλε,να στε καλά, καλό σαββατοκύριακο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Στην ιστορία ίσως να μείνει και η φετινή πλημμύρα στη Βενετία. "H κλιματική αλλαγή και η ανθρώπινη δραστηριότητα ρίχνουν αλάτι στις πληγές της Βενετίας", παίζει με τις λέξεις και το Reuters, καθώς το θαλασσινό νερό που ανέβηκε σε πολύ υψηλά επίπεδα με την πλημμυρίδα απειλεί να διαβρώσει τους αρχιτεκτονικούς θησαυρούς της, τα αρχαία μνημεία και τις εκκλησίες της. Όταν τα νερά υποχωρήσουν οι κρύσταλλοι άλατος θα μείνουν, "τρώγοντας" σιγά, σιγά τα κτίσματα.

    "Με το θαλασσινό νερό όλα γίνονται πιο δύσκολα για μας" δήλωσε ο δήμαρχος Βενετίας Luigi Brugnano, ενώ η πόλη παραμένει βυθισμένη κατά 70%, μετά από μία νέα πλημμύρα. Η λιμνοθάλασσα είναι μία μίξη υδάτων από τα ποτάμια που την τροφοδοτούν και θαλασσινού νερού, που είναι όλο και περισσότερο, καθώς η κλιματική αλλαγή προκαλεί περισσότερες πλημμυρίδες και οι άνθρωποι σκάβουν όλο και περισσότερα κανάλια. Τη δεκαετία του 1960 έγινε ένα τέτοιο κανάλι για να έχουν πρόσβαση τα τάνκερ στο πετροχημικό εργοστάσιο της Marghera, ένα λιμάνι που απέχει λιγότερο από 5 χιλιόμετρα από το παλιό κέντρο της Βενετίας. Πιο πρόσφατα κατασκευάστηκαν αποβάθρες σε σχήμα μισοφέγγαρου στη λιμνοθάλασσα, προκαλώντας ριζικές αλλαγές στον βυθό και επιτρέποντας να εισέλθει περισσότερο θαλασσινό νερό.

    "Τα κανάλια, ειδικά αυτό για τα τάνκερ, άνοιξαν λεωφόρους στη θάλασσα" λέει ο πρώην δήμαρχος Βενετίας Gianfranco Bettin, προσθέτοντας ότι "η υπερθέρμανση αύξησε τη στάθμη των υδάτων της θάλασσας και την ισχύ των ανέμων, που ωθούν το νερό στην πόλη". Μεγάλη ανησυχία υπάρχει πλέον για τη βυζαντινή εκκλησία στην πλατεία του Αγίου Μάρκου που πλημμύρισε για έκτη φορά τα τελευταία 1.200 χρόνια, αλλά για δεύτερη τους τελευταίους 13 μήνες. Αν και η κρύπτη της είχε σφραγιστεί με έργα που έγιναν τη δεκαετία του 1990, η στάθμη των νερών έφτασε τόσο ψηλά, που τελικά μπήκαν από τα παράθυρα. Το θαλασσινό νερό κάλυψε σχεδόν όλη την κρύπτη, της οποίας οι μαρμάρινες κολώνες στηρίζουν όλη την εκκλησία και το οικοδόμημα μπορεί κάποια στιγμή να καταρρεύσει.

    Mιας και ο λόγος για θάλασσα, όμως, σήμερα τα νερά ήταν πιο κρύα στην επιφάνεια από ό,τι στον πυθμένα. Μάλιστα, στα 3-4 μέτρα ήταν πραγματικά χλιαρά. Το ίδιο είχε συμβεί και με τη βροχή. Αλλά τότε η εξήγηση ήταν προφανής.
    https://www.reuters.com/article/us-italy-weather-venice-salt/climate-change-human-activity-rub-salt-into-venices-wounds-idUSKBN1XP1Y1?il=0
    Βαγγέλης Σπανός

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. «Ήπιος προβλέπεται ο χειμώνας που μας έρχεται», είπε στο Radio North 98, ο καθηγητής Μετεωρολογίας του Αριστοτέλειου πανεπιστημίου Γιάννης Πυθαρούλης. Σύμφωνα, λοιπόν, και με το ευρωπαϊκό μοντέλο στο οποίο έχει η Ελλάδα πρόσβαση αλλά και σύμφωνα με τις επιστημονικές έρευνες σε ΗΠΑ και στην Κίνα, «αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι κατά μέσο όρο θα είναι ένας πιο ήπιος xειμώνας». Πρόσθεσε, πάντως, ότι «σαφώς θα υπάρξουν και εξάρσεις καιρικές, οι οποίες μάλλον θα είναι σύντομης διάρκειας».

    Για τις επόμενες ημέρες ο μετεωρολόγος προβλέπει βροχές που θα ξεκινήσουν από τη Δευτέρα στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, φαινόμενα τα οποία αναμένεται να ενταθούν το βράδυ της Τρίτης. Το θετικό πάντως είναι ότι η θερμοκρασία δεν θα παρουσιάσει σημαντική μεταβολή. Θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα και θα πέφτει σταδιακά. Ο καθηγητής του τομέα Μετεωρολογίας του ΑΠΘ, επισήμανε ότι δεν πρόκειται για κάτι ασυνήθιστο. «Και άλλες χρονιές συναντήσαμε ανάλογες καιρικές συνθήκες. Το Σεπτέμβριο που μας πέρασε είχαμε θερμοκρασίες ρεκόρ. Και φυσικά ένας από τους παράγοντες που προκαλούν αυτά τα φαινόμενα είναι και η κλιματική αλλαγή» παραδέχτηκε. Ο καθηγητής Πυθαρούλης ανέλυσε επίσης και την κακοκαιρία "Βικτώρια", ενώ σχολίασε και την ονοματοδοσία φαινομένων στη συνέντευξη που μπορείτε να ακούσετε εδώ:
    https://www.youtube.com/watch?v=3Qy29JaJaL0
    Β. ΣΠ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. NW Pindos
    Μιας και γίνεται λόγος για τον Ιλισσό: Η κοίτη του ποταμού μέχρι το 1960 είχε καλυφθεί στο σύνολο της και μόνο ένα μικρό τμήμα της είναι ακόμη ανοιχτό και ο ποταμός είναι στην ουσία υπόγειος (!!!!!!) λόγω της ανθρώπινης επέμβασης. Το ίδιο έχει συμβεί αν δεν κάνω λάθος και με άλλα ποτάμια και ποταμάκια της Αττικής, έναν τόπο μέσα στα νερά και τη βλάστηση, που θα μπορούσε να δομηθεί με σεβασμό στη φύση και να είναι σήμερα η ωραιότερη πόλη του πλανήτη.
    Ότι και να μου πει κανείς, μιλάμε για απαράδεκτα πράγματα. Έπρεπε δηλαδή σώνει και καλά πάνω από τον Ιλισσό και άλλα ποτάμια της Αττικής να περνάνε δρόμοι και η φύση να καταστεί υπόγεια; Αδιανόητα πράγματα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Το είχε πει επιγραμματικά και εύστοχα ο Μανώλης Γλέζος: "Τους δρόμους του νερού τους κάναμε δρόμους για τα αυτοκίνητα. Πώς να μην πνιγόμαστε;"

      Διαγραφή
  5. NW Pindos
    Σε συνέχεια του προηγούμενου σχολίου μου, να πούμε ότι ανάλογες επεμβάσεις στη φύση έχουμε και τις τελευταίες δεκαετίες στο όνομα της οικονομίας και της ταχύτητας των συναλλαγών και των μεταφορών. Χαρακτηριστική περίπτωση το κομμάτι της Εγνατίας οδού 10 περίπου χιλόμετρα πριν το Μέτσοβο και άλλα 5-10 μετά προς Γιάννενα όπου ο δρόμος έχει μπει στο οικοσύστημα (κοντά στο κεντροδυτικό όριο Εθνικού Δριμού Βάλια Κάλντα) και αυτό είναι εμφανές σε όποιον περνάει από το σημείο. Μάλιστα, ορισμένα σημεία αποτελούν πέρασμα αρκούδας και αγριόχοιρων (οι τελευταίοι έχουν αλλάξει πορεία λόγω του θορύβου των αυτοκινήτων). Το θέμα είχε απασχολήσε στο παρελθόν αλλά προκρίθηκε η αναγκαιότητα να γίνει ο δρόμος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Apologies for writing in English... There are some details, including photos, of the 1896 flood in the Illustrated London News. Online, see https://www.pinterest.co.uk/pin/519532506999673856/ . I have a physical copy, but I have not put it online: I need to scan it first.

    Also, in my archive, you can find a 1961 map of reported incidents in Athens from the floods of that year, prepared by the Ministry of Housing. I believe that I have the only copy, which is online at https://www.flickr.com/photos/athens_greece/42876222191

    ΑπάντησηΔιαγραφή