Συχνά ακούω και διαβάζω: «μούφα» το μοντέλο, «τα πήρε πίσω» ή «τα μάζεψε» το μοντέλο, «έκανε γαργάρα το βαρομετρικό χαμηλό» το μοντέλο κ.λπ. Παρόλο που οι παραπάνω εκφράσεις ακούγονται και γράφονται από γνήσιους καιρόφιλους, δεν σας κρύβω ότι με εκνευρίζουν λίγο.Περίεργο, φίλοι μου, δεν είναι να τα παίρνει πίσω ένα μοντέλο σε μια πρόγνωση πολλών ημερών. Περίεργο είναι να θεωρούμε τα μοντέλα καιρού εργαλεία που μπορούν να «δαμάζουν» το κυκλοφοριακό χάος της ατμόσφαιρας. Από την άλλη μεριά, κάποιοι που ασχολούνται με την πρόγνωση του καιρού δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι διαθέτουν μαντικές ικανότητες και μπορούν να «βλέπουν» πέρα από αυτό που τα επιστημονικά δεδομένα επιτρέπουν. Αν και πιστεύω στις διαισθητικές ικανότητες ορισμένων ανθρώπων που βασίζονται στη βαθειά γνώση και την εμπειρία, νομίζω ότι όσο πιο μεγάλες είναι οι μαντικές ικανότητες ενός προγνώστη τόσο πιο ανεπαρκείς είναι οι γνώσεις του για τη μετεωρολογία.
Η μεγάλη ευαισθησία των μοντέλων καιρού στις αβέβαιες αρχικές συνθήκες και οι άλλες αδυναμίες της αριθμητικής πρόγνωσης οδήγησαν στην ανάπτυξη του Συστήματος Προγνώσεων Πολλαπλού Δείγματος (EPS- Ensemble Prediction System) . Με το σύστημα αυτό εκδίδονται προγνώσεις πολλαπλού δείγματος ή στοχαστικές προγνώσεις με τη χρήση πιθανοτήτων. Αξίζει εδώ να αναφέρουμε ότι η πρόγνωση του καιρού της 6ης ή 7ης ημέρας έχει ποσοστά επιτυχίας 65 με 70% και ότι στα διαδοχικά τρεξίματα των μοντέλων καιρού στις προγνώσεις της 6ης ή 7ης ημέρας παρατηρούνται διαφορές σε ποσοστό που πλησιάζει το 70%.
Για τη δυνατότητα των μοντέλων καιρού στην πρόγνωση των ατμοσφαιρικών διαταραχών παραθέτω από τον τόμο ΙΙ του βιβλίου ΚΑΙΡΟΣ, ΟΓΙΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ τα παρακάτω:
«Τα μεγάλα ατμοσφαιρικά κύματα, που περιβάλλουν τον πλανήτη και κατά μέσο όρο είναι από 4 έως 7 σε κάθε ημισφαίριο, προβλέπονται με πολύ μεγάλη ακρίβεια για διάστημα 5 ημερών και αρκετά καλά για το διάστημα από την 5η έως την 7η ημέρα. Από την 7η έως τη 10η ημέρα, η δυνατότητα πρόγνωσης είναι μικρή.
Η γένεση, η ζωή και ο θάνατος (διάλυση) των βαρομετρικών χαμηλών προβλέπονται με ιδιαίτερη αξιοπιστία για διάστημα έως 3 ημέρες και με μέτρια αξιοπιστία για το διάστημα από την 3η έως την 5η ημέρα. Από την 5η έως την 7η ημέρα, η δυνατότητα πρόγνωσης είναι αρκετά περιορισμένη.
Για τις ατμοσφαιρικές διαταραχές μέσης και μικρής κλίμακας ο χρόνος ικανοποιητικής πρόγνωσης είναι σημαντικά μικρότερος. Αν, για παράδειγμα, κατεβούμε στο επίπεδο πρόγνωσης ενός καταιγιδοφόρου νέφους ένα καλοκαιρινό απόγευμα σε μια συγκεκριμένη περιοχή, είναι πιθανό ακόμη και μια ώρα πριν να μην είμαστε σε θέση να προβλέψουμε με ακρίβεια πού και πότε θα εκδηλωθεί η καταιγίδα.
Από τα βασικά μετεωρολογικά στοιχεία η θερμοκρασία και ο άνεμος προβλέπονται πολύ καλά για διάστημα έως 3 ημέρες, αλλά για τις επόμενες ημέρες η δυνατότητα πρόβλεψής τους βαθμιαία περιορίζεται. Οι μεγαλύτερες δυσκολίες παρουσιάζονται στην ποσοτική πρόγνωση του υετού και ιδιαίτερα του υετού που είναι αποτέλεσμα των διαδικασιών κατακόρυφης μεταφοράς, δηλαδή προέρχεται από σωρείτες και σωρειτομελανίες».
Οκτώβριος 2012
